Erthygl papur newydd - ��ý Bitesize

Cynnwys y wers hon

Cyflwyniad yn esbonio arddull ysgrifennu erthygl ar gyfer papur newydd
Enghraifft i’w hanodi
Sut i ysgrifennu pennawd bachog
Un gweithgaredd i greu pennawd bachog ac erthygl fer

Lesson content

An introduction to the writing style required for a newspaper article
An example to annotate
How to write an eye-catching headline
One activity to create a headline and write an article to go with it

Arddull ysgrifennu erthygl i bapur newydd

Er bod pobl yn cysylltu papurau newydd gyda thrafod y newyddion, mewn gwirionedd, mae pob math o arddulliau ysgrifennu i’w gweld mewn papur newydd:

cyfarwyddiadol
esbonio
disgrifio
perswadio
naratif
trafod
ffeithiol

Er enghraifft, os yw erthygl yn trafod y ffasiwn diweddaraf i’w weld yn Wythnos Ffasiwn Llundain, mae’r awdur yn disgrifio’r dillad gan ddefnyddio iaith ddisgrifiadol ac o bosib yn defnyddio iaith berswadiol i annog pobl i brynu dilledyn tebyg.

O bosib y bydd linc ynghlwm â’r erthygl yn dy arwain at siop i brynu’r dilledyn a bydd hwnnw’n defnyddio iaith gyfarwyddiadol.

Iaith esboniadol a ffeithiol a geir mewn erthygl newyddion ‘go iawn’ gan mai’r nod yw cyflwyno’r ffeithiau’n glir i'r darllenwyr.

Pethau i’w cofio wrth ysgrifennu stori newyddion

Manylion, ee pwy, beth, ble, pam, sut, pryd?
Pwy yw dy gynulleidfa? Addasa dy iaith yn ôl y darllenydd, ee:
- iaith anffurfiol, siaradus mewn stori ysgafn neu ‘clickbait’
- iaith ffurfiol, fwy cywir ar gyfer adroddiad ffeithiol
Byddi di fel arfer yn defnyddio amser presennol y ferf, ee mae, gwelwn, daw.
Ysgrifenna’n drefnus i bobl ddilyn trywydd y stori’n glir, ee yn gyntaf, yn ail, wedyn, nesaf, ar ôl, tra.

Gweithgaredd 1 / Activity 1

Darllena’r erthygl a chwilia am y nodweddion isod:

pennawd bachog
pwy? beth? ble? pam? sut? pryd?
dyfyniad gan lygad-dyst/arbenigwr
berfau’r presennol
cysyllteiriau

Cadwch draw!

Mae’r cyhoedd yn cael eu hannog i gadw draw o afonydd a llynnoedd Cymru. Er gwaetha’r tywydd braf, rhaid cymryd gofal, yn ôl penaethiaid Gwasanaeth Tân ac Achub holl ranbarthau Cymru. Mae cynghorau tref a sir wedi gwneud yr un apêl. Mae Cymru dal mewn cyfnod o glo oherwydd y coronafeirws, sy’n golygu bod llai o wylwyr y glannau ac achubwyr bywyd yn gweithio i gadw golwg ar arfordir Cymru. O ganlyniad, mae mentro i’r dŵr yn golygu eich bod yn mentro eich bywyd.

Yn ôl Mair Huws sy’n byw tafliad carreg o Lyn Padarn, mae pobl yn aml yn mynd i drafferthion yn y dŵr. “Er ei bod hi’n gynnes braf ar hyn o bryd, mae dŵr llynnoedd yn oer tu hwnt. Mae’r llyn tua 35 gradd Fahrenheit, felly allwch chi ddim aros yn y dŵr am fwy na thua chwarter awr. Yn anfoddus, mae pobl leol fel fi yn gweld pobl yn mynd i drafferthion dro ar ôl tro a gyda neb yn gwarchod y llyn ar hyn o bryd, rydan ni’n poeni’n arw y bydd rhywun yn mynd i drafferth ac yn boddi a neb wrth law i’w achub.”

Ategodd Dr John Williams mai’r prif berygl i bobl sy’n gallu nofio yw bod eu cyrff yn mynd i sioc dŵr am fod y tymheredd mor oer, a bod hynny’n arwain at lyncu dŵr a boddi.

Mae’r apêl yma’n dilyn marwolaeth dyn aeth i drafferthion yn un o lynnoedd Eryri dros y penwythnos. Cafodd ei dynnu o’r dŵr a’i gludo i Ysbyty Gwynedd ym Mangor gan yr Ambiwlans Awyr. Er gwaethaf ymdrechion meddygon yno, bu farw’n ddiweddarach.