����ý

Cynnwys y wers hon

• Tyfu
• Sut i gadw’n iach
• Dannedd a sut i ofalu amdanyn nhw

Lesson content

• Growing
• How to stay healthy
• Teeth and how to look after them

Tyfu

• Mae pob anifail yn tyfu ac yn atgenhedlu.
• Mae anifeiliaid yn tyfu ar wahanol gyflymdra yn ystod eu hoes.
• Mae yna lawer o amrywiaeth - mae plant o'r un oedran yn amrywio mewn maint.

Dyma'r prif gyfnodau yng nghylch bywyd bodau dynol ac anifeiliaid eraill.

Cadw'n iach

• Mae cadw'n iach yn golygu: deiet cytbwys, gorffwys, ymarfer corff, a gwneud dewisiadau call.

• Mae bodau dynol (fel anifeiliaid) angen bwyd.

• Mae arnom angen amrywiaeth fawr o fwydydd i roi deiet cytbwys i ni.

• Mae'r bwyd yn cael ei dorri i lawr y tu mewn i'r corff ac mae'n gwneud yn siŵr ein bod yn tyfu, trwsio ac yn cael egni.

Dannedd

• Mae dannedd yn gryf iawn.

• Mae bodau dynol yn tyfu dwy set o ddannedd yn ystod eu hoes:

  • Dannedd babi (tua 20 dant)
  • Dannedd parhaol (tua 32 dant)

• Mae gan fodau dynol dri phrif fath o ddannedd:

  • Rydyn ni'n defnyddio dannedd blaen i dorri bwyd.
  • Rydyn ni'n defnyddio dannedd llygaid i rwygo bwyd.
  • Rydyn ni'n defnyddio dannedd ôl (cilddannedd) i gnoi bwyd.

• Mae dannedd yn wahanol mewn anifeiliaid eraill.

• Mae bacteria yn y geg yn defnyddio siwgr fel bwyd ac yn gwneud asid, ac yn pydru'r dannedd. Felly mae bwyta siwgr yn ddrwg i dy ddannedd.

• Drwy ofalu am y dannedd rydyn ni'n gallu gwneud yn siŵr eu bod nhw ddim yn pydru. Mae ein deiet (calsiwm, fitamin C a halwynau mwynol), fflworid, brwsio ddwywaith y dydd, defnyddio edau dannedd, a mynd at y deintydd i gyd yn helpu.