Beth yw idiomau? - Cymraeg - Cyfnod Allweddol 2

Ffocws dysgu

Dysga sut i ddangos gafael ar gystrawen naturiol y Gymraeg, ee defnyddio amrywiaeth o ymadroddion a phatrymau brawddegol cywir.

Mae'r wers hon yn cynnwys:

un fideo
dau weithgaredd

Learning focus

Learn to demonstrate a grasp of natural Welsh syntax and sentence structures, eg use a variety of phrases and sentence structures correctly.

This lesson includes:

one video
two activities

For an English version of this lesson, scroll below.

Fideo

Mae Mali yn egluro beth yw idiom i Erin. Mae hi'n credu bod Erin yn deall ystyr yr idiomau, ond mewn gwirionedd mae Erin yn gweld enghreifftiau gweledol a llythrennol o’u hystyron.

This video can not be played

To play this video you need to enable JavaScript in your browser.

Nodiadau i rieni

Ar ôl gwylio'r fideo, bydd disgyblion yn gallu:

deall ystyr llythrennol yn ogystal ag ystyr trosiadol idiomau cyffredin Cymraeg
dangos dealltwriaeth dda o gystrawen naturiol yr iaith Gymraeg a strwythurau brawddegol
crefftio eu hiaith yn hyderus
datblygu cywirdeb wrth ysgrifennu

Idiomau Cymraeg

Dyma restr o rai idiomau Cymraeg a'u hystyron.

	Idiom	Ystyr
A'i wynt yn ei ddwrn. / A'i gwynt yn ei dwrn.	Rhedeg yn gyflym iawn.
Ar bigau’r drain.	Yn nerfus.
Bwrw hen wragedd a ffyn.	Bwrw glaw yn drwm.
Cadw draenog yn ei boced/phoced.	Tynn gydag arian; ddim yn hoffi gwario arian.
Cael llond bol	Diflasu; cael digon.
Cyntaf i’r felin caiff falu.	Cael mantais dros eraill drwy gymryd y cam cyntaf.
Dyfal donc a dyrr y garreg.	Dal ati er mwyn llwyddo.
Mae angen tynnu blewyn o'i drwyn/thrwyn.	Bod yn gas a phigo ar rywun.
Mynd dros ben llestri.	Gor-wneud pethau; mynd yn rhy bell o ran ymddygiad.
Rhaid cropian cyn cerdded.	Gwneud pethau syml cyn cychwyn ar y pethau cymhleth.
Rhoi’r ffidil yn y to.	Rhoi'r gorau i wneud rhywbeth.
Siarad trwy ei het.	Siarad mewn ffordd ddibwys a diflas.
Y drwg yn y caws.	Y brif broblem.
Bod yn wên o glust i glust.	Yn gwenu'n fawr.

Gweithgaredd 1

Llenwa'r blychau i gwblhau’r idiomau isod.

Gweithgaredd 2

Llenwa'r blychau i gwblhau’r idiomau isod.

Video

Mali explains to Erin what an idiom is. She thinks that Erin understands the meaning of the idioms, but in reality Erin sees visual and literal examples of their meanings.

This video can not be played

To play this video you need to enable JavaScript in your browser.

Notes for parents

After watching the video, students will be able to:

understand the literal and figurative meaning of common Welsh idioms
demonstrate a good grasp of natural Welsh syntax and sentence structures
craft their language confidently
develop accuracy when writing

Welsh idioms

Here are the literal and actual meanings of the idioms.

	Idiom	Literal meaning
A'i wynt yn ei ddwrn. / A'i gwynt yn ei dwrn.	And his/her breath in his/her fist.	To run very fast.
Ar bigau’r drain.	On the spikes of thorns.	To be nervous.
Bwrw hen wragedd a ffyn.	Raining old women and walking sticks.	To rain very heavily.
Cadw draenog yn ei boced/phoced.	To keep a hedgehog in his/her pocket.	Mean with money.
Cael llond bol	To have a belly full.	To be fed up.
Cyntaf i’r felin caiff falu.	The first one to the mill may grind.	Having an advantage over others by taking the first step.
Dyfal donc a dyrr y garreg.	A persistent blow will break the rock.	To stick at something in order to succeed.
Mae angen tynnu blewyn o'i drwyn/thrwyn.	A hair needs to be pulled from his/her nose.	Being nasty and picking on someone.
Mynd dros ben llestri.	To go over the dishes	To go over the top.
Rhaid cropian cyn cerdded.	It's necessary to crawl before walking.	Do simple things before starting on complicated things.
Rhoi’r ffidil yn y to.	To put the violin in the attic.	To give something up.
Siarad trwy ei het.	To talk through his/her hat.	To talk nonsense.
Y drwg yn y caws.	The bad in the cheese.	The main problem.
Bod yn wên o glust i glust.	To be a smile from ear to ear.	To smile broadly.