����ý

Ffocws dysgu

Dysga ddarllen ac ysgrifennu rhifau hyd at 1 filiwn.

Mae'r wers hon yn cynnwys:

• ffeithiau am werth lle
• gwybodaeth am dermau gwrywaidd a benywaidd wrth ymwneud â rhifau
• dau weithgaredd

Learning focus

Learn to read and write numbers to 1 million.

This lesson includes:

• facts about place value
• information on feminine and masculine terms regarding numbers
• two activities

Gwerth lle

Rydyn ni’n defnyddio penawdau gwerth lle fel 10, 100 a 1,000. Mae’r rhain yn ein helpu i wneud symiau a gweld pa rifau sy’n fwy na’i gilydd.

Place value

We use place value headings like 10, 100, 1,000. These help us do sums and see which numbers are bigger than others.

Yn y rhif 3,147,286, gwerth y rhif 2 yw 200 (dau gant) a gwerth y rhif 3 yw 3,000,000 (tair miliwn).

Edrycha ar y rhifau i gyd i weld beth yw gwerth pob un.

In the number 3,147,286, the value of the number 2 is 200 (two hundred) and the value of the number 3 is 3,000,000 (three million).

Look at all the numbers to see the value of each one.

Ysgrifennu a dweud rhifau

Wrth ddweud rhifau cyfan, cofia werth lle'r digidau gwreiddiol.

Yn y Gymraeg mae dwy ffordd o ddweud rhifau ar ôl 10. Yn draddodiadol, ac wrth gyfeirio at ddyddiadau ac amser, fel arfer rydyn ni’n dweud:

• un ar ddeg
• deuddeg
• tri ar ddeg
• pedwar ar ddeg
• pymtheg
• un ar bymtheg
• dau ar bymtheg
• deunaw (ac nid tri ar bymtheg)
• pedwar ar bymtheg
• ugain

Mae’r dull hwn o rifo yn parhau wedyn fesul ugain.

Writing and describing whole numbers

When describing whole numbers, remember the place values of the original digits.

In Welsh, there are two ways of saying numbers after 10. Traditionally, and in referring to dates and time, usually we say:

• un ar ddeg (eleven)
• deuddeg (twelve)
• tri ar ddeg (thirteen)
• pedwar ar ddeg (fourteen)
• pymtheg (fifteen)
• un ar bymtheg (sixteen)
• dau ar bymtheg (seventeen)
• deunaw (not tri ar bymtheg) (eighteen)
• pedwar ar bymtheg (nineteen)
• ugain (twenty)

This method of counting then continues in intervals of twenties.

Geiriau benywaidd a gwrywaidd

Ar ben hyn mae gyda ni eiriau ar gyfer niferoedd benywaidd a gwrywaidd. Felly:

• dwy ferch
• tair dynes
• pedair gwraig
• dwy ferch ar bymtheg (ar gyfer 17 merch)

Mae patrwm diddorol wrth ddisgrifio amser:

• tair eiliad
• tri munud
• tair awr
• tri diwrnod
• tair wythnos
• tri mis
• tair blynedd

Fel arall rydyn ni’n defnyddio ffordd fwy uniongyrchol o ddweud y rhifau.

Er enghraifft, rydyn ni’n dweud 'un deg dau' am 12, ac mae gwerth lle y digidau yn amlwg.

Felly hefyd gyda ‘tri chant dau ddeg a naw’ ar gyfer 329. (Cofia mai 12 ydy ‘deuddeg’, ac mai 20 ydy ‘dau ddeg’).

Yn yr un modd, mae colofnau’r miloedd, y degau o filoedd a’r cannoedd o filoedd fel arfer yn cael eu disgrifio gyda’i gilydd.

Dyma enghreifftiau:

Enghraifft

Gallwn ni ysgrifennu’r rhif 3,147,286 mewn geiriau fel hyn:

tair miliwn, cant pedwar deg saith mil, dau gant wyth deg a chwech

Masculine and feminine words

In addition to this, we have feminine and masculine words. eg:

• dwy ferch (two girls/daughters)

• tair dynes (three women)

• pedair gwraig (four women)

• dwy ferch ar bymtheg (seventeen girls/daughters)

There is an interesting pattern describing time:

• tair eiliad (three seconds)
• tri munud (three minutes)
• tair awr (three hours)
• tri diwrnod (three days)
• tair wythnos (three weeks)
• tri mis (three months)
• tair blynedd (three years)

Otherwise, we use use a more direct way of saying numbers.

For example, we say 'un deg dau' for 12 where the place value of the digits is obvious.

Also with ‘tri chant dau ddeg a naw’ for 329, remember that 12 is 'deuddeg' and that 20 is 'dau ddeg'.

In the same way, the thousands columns, the tens of thousands and the hundreds of thousands are usually described together.

Here are some examples:

Example

We can write the number 3,147,286 in words like this:

tair miliwn, cant pedwar deg saith mil, dau gant wyth deg a chwech

(three million, one hundred and fourty seven thousand, two hundred and eighty six)

Gweithgaredd 1 / Activity 1

Edrycha ar y rhif isod ac ateba'r cwestiynau.

Look at the number below and answer the questions.

3,124,687

1. Beth yw gwerth y rhif 8? / What is the value of the number 8 ?
2. Beth yw gwerth y rhif 3? / What is the value of the number 3?
3. Beth yw gwerth y rhif 1? / What is the value of the number 1?
4. Beth yw gwerth y rhif 7? / What is the value of the number 7?
5. Beth yw gwerth y rhif 2? / What is the value of the number 2?
6. Beth yw gwerth y rhif 4? / What is the value of the number 4?

Gweithgaredd 2 / Activity 2

Ysgrifenna'r rhifau isod mewn geiriau.

In Welsh, write the numbers below in words.

1. 4,235,225
2. 7,369,890
3. 3,521,472
4. 2,321,989
5. 8,458,345

Nodiadau i rieni

Ar ddiwedd y wers bydd disgyblion:

• yn gwybod beth yw unedau, degau, cannoedd a miloedd
• yn gallu darllen rhifau mawr hyd at filiwn
• yn gwybod bod gwerth lle yn ein helpu ni i gyfrifo beth yw gwerth digid yn dibynnu ar ei safle yn y rhif

Notes for parents

At the end of the lesson, pupils will:

• know what units, tens, hundreds and thousands are
• be able to read big numbers up to a million
• know that place value helps us calculate the value of a digit depending on its position within a number