����ý

Cynnwys y wers hon

• Un cyflwyniad i sut i ysgrifennu adroddiad clir ac effeithiol
• Un animeiddwaith yn crynhoi'r hyn sydd ei angen mewn adroddiad effeithiol
• Tri gweithgaredd i ymarfer y sgiliau sydd eu hangen ar gyfer adroddiad ysgrifenedig effeithiol

Lesson content

• One introduction on how to write a clear and effective report
• One animation summarising what makes a good report
• Three activities to practise the skills required for an effective written report

Beth yw adroddiad?

Pwrpas adroddiad yw esbonio rhywbeth sydd wedi digwydd. Yn wahanol i ddyddiadur, nid yw adroddiad fel arfer yn sôn am bethau personol sydd wedi digwydd i ti.

Mae sawl math gwahanol o adroddiad. Mae adroddiad ysgrifenedig yn gallu ymddangos mewn:

• cylchgrawn
• papur newydd
• ar y we

Mae adroddiad da yn cynnwys digon o fanylion, ond eto yn crynhoi’r prif ddigwyddiadau pwysig.

Strwythur adroddiad

Mae cadw at strwythur clir yn ddefnyddiol wrth fynd ati i ysgrifennu adroddiad.

Dyma'r strwythur dylet ti ei ddefnyddio:

1. Rhagarweiniad - dyma'r dechrau, felly mae angen cyflwyniad syml sy’n crynhoi'r cynnwys sydd i ddod yn dy adroddiad, ac eglura beth yw dy fwriad.
2. Cyflwyno'r prif destun - nesaf, mae angen i ti gyflwyno’r ffeithiau a datblygu dy syniadau yn glir.
3. Casgliad cryf - ceisia orffen dy adroddiad gyda chasgliad neu ddiweddglo cryf.

Iaith ac arddull

Arddull

Mae angen arddull arbennig wrth greu adroddiad. Dyma rai pethau i'w hystyried:

• Dweud beth sydd wedi digwydd yn syml, yn drefnus ac yn glir.

• Mae modd gwneud hyn drwy ateb y cwestiynau canlynol yn dy adroddiad:

  • beth?
  • pwy?
  • ble?
  • pryd?
  • pam?

Ond hefyd, cofia ystyried 'sut' digwyddodd rhywbeth.

Iaith

Mae angen defnyddio iaith ffurfiol wrth lunio adroddiad.

Dylet ti ysgrifennu’r adroddiad:

• yn y trydydd person, sef defnyddio 'ef'/'hi'/'nhw'
• yn yr amser presennol neu’r amser gorffennol
• gan ddefnyddio berfau amhersonol, ee 'dywedwyd'/'credir'/'honnir'/'sonnir'
• gan atalnodi yn gywir, fel bod yr adroddiad yn glir

Yn olaf, ar ôl cwblhau dy adroddiad, bydd angen i ti feddwl am bennawd trawiadol i ddenu darllenwyr.

Enghraifft

Dyma enghraifft o adroddiad

LLAFUR PLANT A'R DIWYDIANT FFASIWN

Yn 2007 datgelodd The Observer fod plant yn India yn cael eu gorfodi i frodio blowsys merched a oedd yn cael eu gwerthu gan y cwmni dillad GAP. Cyhoeddwyd tystiolaeth fod y plant hyn, a oedd mor ifanc â deg oed, yn cael eu gorfodi i weithio am ddim am hyd at 16 awr y dydd, ac yn cael eu curo â pheipen rwber os oeddent yn cwyno. Mynnodd y cwmni nad oeddent yn ymwybodol o hyn ac aethant ati ar unwaith i wneud yn siŵr nad oedd y blowsys yn cyrraedd y siopau.

H&M a ZARA dan feirniadaeth

Yn 2009 cyhuddwyd H&M a ZARA o werthu dillad a oedd wedi’u gwneud o gotwm a oedd yn cael ei gasglu gan blant. Mae’n debyg fod plant ifanc yn Uzbekistan a Bangladesh yn cael eu gorfodi i weithio am ddim yn casglu cotwm yn y caeau, a bod y cotwm hwn yn cael ei ddefnyddio gan gyflenwyr H&M a ZARA. Gwnaeth H&M ddatganiad fod “llafur plant yn annerbyniol” i’r cwmni, a mynnodd Inditex, y cwmni sy’n berchen ar ZARA, fod eu cod ymddygiad yn gwahardd llafur plant.

[Ffynhonnell: The Guardian]

Dyma'r nodweddion sydd i'w gweld yn yr adroddiad:

• Berfau amhersonol – 'cyhoeddwyd', 'cyhuddwyd'.
• Dyddiadau/amser pendant – 'yn 2007', '16 awr', 'mor ifanc â deg oed', '2009'.
• Dyfynnu gan arbenigwr – “llafur plant yn annerbyniol”.
• Is-deitlau – 'H&M a Zara dan feirniadaeth'.
• Berfau’r gorffennol – 'mynnodd', 'gwnaeth', 'datgelodd'.
• Brawddegau agoriadol defnyddiol.
  • Yn ôl llygad-dyst…
  • Mae tystiolaeth…
  • Dywedodd gohebydd…
  • Does dim amheuaeth…

Dylunio adroddiad

Mae'n bosibl denu darllenwyr yn hawdd os wyt ti'n cyflwyno gwybodaeth mewn ffordd glir, ond mae modd denu pobl hefyd drwy wneud i dy waith edrych yn ddeniadol.

Mae hi felly yn bwysig i ystyried sut bydd dy adroddiad gorffenedig di'n edrych.

Er bod geiriau yn hanfodol ym mhob adroddiad, weithiau dydy geiriau yn unig ddim yn ddigon i greu adroddiad sy'n sefyll allan. Petaet ti'n olygydd cylchgrawn neu wefan, sut fyddet ti’n denu sylw dy ddarllenwyr di? Dyma rai enghreifftiau i ti eu hystyried:

• Mae �����ܲԾ�����‵� ffordd wych o egluro dy themâu, ond mae'n bwysig sicrhau eu bod yn berthnasol i'r testun rwyt ti wedi ei ysgrifennu. Paid â defnyddio gormod o luniau chwaith - cadwa edrychiad dy adroddiad yn syml.

• Mae hyd yn oed modd cyflwyno ffigurau ac ystadegau mewn ffordd ddeniadol, er enghraifft mewn tabl, graff neu siart gylch. Drwy wneud hyn, bydd y wybodaeth yn glir ac yn haws i'r darllenydd ei darllen.

• Hefyd, meddylia am ddefnyddio cynnwys o'r cyfryngau cymdeithasol - yn aml bydd pobl yn postio fideos a sylwadau diddorol fydd yn berthnasol i dy adroddiad. Ond gwiria fod y cynnwys yn ddibynadwy - hynny yw, yn gywir ac yn addas - cyn ychwanegu unrhyw fanylion at dy adroddiad.

Fideo / Video

Gwylia'r fideo i ddysgu rhagor am sut i gyflwyno gwybodaeth mewn adroddiad.

Nodiadau ar gyfer rhieni

Ar ôl gwylio'r fideo, bydd disgyblion yn gallu:

• strwythuro cynnwys adroddiad yn drefnus, yn effeithiol ac yn bwrpasol
• deall bod ymddangosiad adroddiad mor bwysig â’i gynnwys
• defnyddio ac ystyried gwahanol ddulliau a ffyrdd diddorol o gyflwyno gwybodaeth ac ystadegau o fewn adroddiad

Notes for parents

After watching the video, students will be able to:

• purposefully structure their report, ensuring the content is presented effectively
• understand that a report's presentation is as important as its content
• use and consider a variety of ways to present facts and figures within their report

Gweithgaredd 1 / Activity 1

Gan amlaf, bydd adroddiad yn defnyddio’r amser gorffennol, ac felly mae’n bwysig dy fod yn ymarfer defnyddio’r amser hwn.

Newida’r berfenwau o fewn y cromfachau i ferf yn yr amser gorffennol.

1. (Defnyddio) ________ y cwmni llwyddiannus 'Lleuad' gronfa elusennol y dref i ariannu ei brosiect newydd.
2. (Cwyno) ________ y trigolion am derfynau cyflymder eu strydoedd yn ystod y cyfarfod neithiwr.
3. (Ennill) ________ Alun Davies, dyn o Lanelli, filiwn o bunnoedd ar y loteri nos Sadwrn.
4. (Cyhoeddi) ________ Ysgol y Fro mai’r hanner tymor olaf i’r pennaeth yw’r tymor yma, am ei fod yn ymddeol yn gynnar.
5. (Llwyddo) ________ Lisa Jones, disgybl o Fachynlleth, ennill 12 A* yn ei harholiadau TGAU eleni.

Gweithgaredd 2 / Activity 2

Mae strwythuro dy waith yn hollbwysig, ac fe ddylet ysgrifennu’n drefnus ac yn gronolegol. Ystyr cronolegol yw gosod pethau yn nhrefn amser digwyddodd rhywbeth, ee bore > prynhawn > nos.

Dyma bwyntiau o adroddiad am adeiladu parc beicio o fewn ardal o brydferthwch yn Abertawe. Mae’r pwyntiau wedi’u cymysgu. Trefna’r pwyntiau isod yn gronolegol.

• Cynlluniau a threfniadau ar gyfer adeiladu’r parc beicio wedi’r cytundeb gan y cyngor.
• Yr hyn a ddigwyddodd pan gytunwyd i adeiladu’r parc beicio o fewn yr ardal.
• Yr ymateb gan bobl i’r newyddion o gytundeb gan y cyngor i adeiladu parc beicio o fewn ardal o brydferthwch.
• Sut ddechreuwyd trafodaethau i adeiladu parc beicio yn Abertawe.

Gweithgaredd 3 / Activity 3

Cynllunia adroddiad ysgrifenedig gan ddechrau gyda chyflwyniad, prif destun a chasgliad. Cofia ychwanegu lluniau neu ddata addas i gyd-fynd gyda'r testun er mwyn creu adroddiad deniadol.

Dyma yw dy destun:

Mae tîm pêl-droed yr ysgol wedi ennill lle yn rownd derfynol twrnament ysgolion lleol.

Enillon nhw’r rownd gynderfynol yn erbyn gwrthwynebydd mwyaf yr ysgol gyda 3 gôl i 0.

Sgoriwyd dwy gôl gan Ronan, capten y tîm. Dywedodd Ronan ei fod yn falch iawn o’i dîm.