����ý

Cynnwys y wers hon

• Tri fideo ble mae awdur Llinyn Trôns yn trafod y nofel a’r cymeriadau
• Pedwar gweithgaredd i ymgyfarwyddo gyda nodweddion arddull y nofel a datblygu sgiliau gwerthfawrogi cymeriadau

Lesson content

• Three videos in which the author of Llinyn Trôns discusses the novel and its characters
• Four activities to familiarise you with the writing characteristics featured in the novel and develop character appreciation

Fideo 1 / Video 1

Yn y fideo yma, mae Bethan Gwanas, awdur Llinyn Trôns, yn rhannu sut aeth hi ati i ysgrifennu’r nofel a chreu’r cymeriadau ynddi.

Gweithgaredd 1 / Activity 1

Yn y fideo, mae Bethan Gwanas yn sôn am nifer o nodweddion arddull ac sut mae hi’n eu defnyddio wrth ysgrifennu.

Dyma’r nodweddion arddull sy’n ymddangos dro ar ôl tro mewn nofelau:

• ���⳾�󲹰�������ٳ�​�ċ/����ڴڱ�����������ٳ�
• ailadrodd
• trosiad
• amrywiaeth mewn hyd brawddegau
• deialog/sgwrs
• tafodiaith, bratiaith
• idiomau
• cwestiynau rhethregol
• personoli

Chwilia am enghreifftiau o’r nodweddion yma yn y dyfyniad isod:

• ���⳾�󲹰�������ٳ�​
• deialog/sgwrs
• tafodiaith, bratiaith

Trodd Donna at Gags. “Pwy helpodd chdi, Gags?” Edrychodd arni efo gwên sych. “Ti helpodd fi i mewn i’r canŵ yn de?”

Fideo 2 / Video 2

Yn y fideo yma, mae Bethan Gwanas, awdur Llinyn Trôns, yn ein cyflwyno i brif gymeriadau’r nofel.

Dadansoddi cymeriadau’r nofel Llinyn Trôns

Pan fyddi di’n astudio nofel Gymraeg, un o’r sgiliau angenrheidiol yw dadansoddi cymeriad.

Beth mae hyn yn ei olygu yw bydd angen i ti fedru sylwi a deall sut a pham mae cymeriad yn ymateb neu’n ymddwyn mewn ffordd arbennig.

Bydd hefyd gofyn i ti wybod pa ddigwyddiadau yn y nofel sy’n cynnwys y cymeriad, ac ym mha drefn maen nhw'n digwydd.

Bydd rhaid i ti ystyried agweddau penodol o’r cymeriad, er mwyn dangos dy ddealltwriaeth o'r person.

Rhaid i ti feddwl am:

• y ffordd mae’r cymeriad yn edrych, symud, siarad ac yn y blaen
• pa fath o berthynas sydd gan y cymeriad â chymeriadau eraill, ee beth sydd ganddo/ganddi i’w ddweud am y cymeriadau hynny?
• beth sydd gan gymeriadau eraill i’w ddweud amdano ef/hi?
• yr hyn sydd wedi digwydd i'r cymeriad – yn y gorffennol ac yn y presennol, a sut mae ef neu hi wedi ymateb i hynny
• defnydd yr awdur o arddull

Gweithgaredd 2 / Activity 2

Er mwyn dadansoddi cymeriad, bydd angen i ti yn gyntaf ddod i adnabod y cymeriadau.

Wedi hyn, bydd angen i ti ystyried pa dystiolaeth sydd ar gael yn y nofel i gadarnhau ac i atgyfnerthu dy sylwadau ar y cymeriad.

Gall y gweithgaredd yma dy helpu:

Yn y bysedd ar y llaw chwith, dewisa un cymeriad o'r nofel. Cofnoda bump ansoddair neu nodwedd i ddisgrifio ei bersonoliaeth. Yna yng nghledr y llaw, cofnoda ddyfyniad o'r nofel sy'n dystiolaeth o hyn.

Ar fysedd y llaw dde, gosoda enwau rhwng dau a phump cymeriad arall o'r nofel. Yng nghledr y llaw, cofnoda ddyfyniad gan y cymeriadau sy'n darlunio/dweud rhywbeth am y cymeriad yn y llaw chwith.

Ansoddeiriau defnyddiol i ddisgrifio cymeriad:

Fideo 3 / Video 3

Ffordd hawdd o gofio prif ddigwyddiadau nofel yw creu llinell amser.

Yn y fideo yma, mae awdur Llinyn Trôns yn sôn am brif ddigwyddiadau’r nofel.

Gweithgaredd 3 / Activity 3

Er mwyn dy helpu i gofio’r digwyddiadau yn y nofel, cer ati i greu llinell amser dy hun.

Os nad wyt ti’n siŵr beth yw llinell amser, clicia neu bwysa ar y linc yma.

Bydd cwestiynau tebyg i’r rhai isod yn medru ymddangos ar bapur arholiad:

• Creu tudalen ar gyfer gwefan fel Facebook, neu Twitter ar gyfer y cymeriad, gan gynnwys gwybodaeth allweddol.
• Creu cyfweliad gydag un o’r cymeriadau ar gyfer rhaglen deledu tebyg i Heno – tua 10 cwestiwn er mwyn i’r cymeriad gael cyfle i drafod teimladau yn ogystal â sôn am ddigwyddiadau.
• Adroddiad papur newydd yn crynhoi rhywbeth wnaeth ddigwydd i gymeriad.
• Ysgrifennu dyddiadur, ymson, deialog gwahanol gymeriadau ar adegau gwahanol yn ystod y nofel.
• Cyfleu cofiant/coffâd i gymeriad sydd wedi marw erbyn diwedd y nofel – gan gofio bod yn onest!

Gweithgaredd 4 / Activity 4

Cer ati i ysgrifennu erthygl papur newydd yn crynhoi rhywbeth ddigwyddodd i gymeriad.

NEU

Ysgrifenna gofiant i Gags.

Os nad wyt ti’n siŵr sut i ysgrifennu erthygl papur newydd, clicia neu bwysa ar y linc yma.

Os nad wyt ti’n siŵr sut i ysgrifennu cofiant, clicia neu bwysa ar y linc yma.

Nodiadau i rieni

Ar ôl gorffen y wers, bydd disgyblion yn gallu:

• adnabod prif ddigwyddiadau’r nofel Llinyn Trôns
• dadansoddi cymeriad o’r nofel Llinyn Trôns

Notes for parents

After completing the lesson, students will be able to:

• recall the main events in the novel Llinyn Trôns
• analyse a character from the novel Llinyn Trôns