罢丑别尘芒耻
Mae cariad at wlad yn thema amlwg yng ngwaith nifer o feirdd Cymru, yn enwedig Gerallt Lloyd Owen. Mae鈥檔 dangos parch at draddodiadau ac at ein cyndeidiau a frwydrodd dros yr hyn sydd gennym heddiw yn y geiriau:
darn o dir yn dyst / ein bod wedi mynnu byw.
Mae'r bardd yn talu teyrnged bellach i bobl Cymru trwy ddweud wrthon ni 鈥渁nadlu ein hanes ni ein hunain.鈥 Gan dynnu sylw at ei phwysigrwydd a鈥檌 ph诺er, mae鈥檔 llwyddo i ddangos ei barch tuag at yr iaith Gymraeg gyda'r geiriau:
oherwydd ei hias oedd yn y pridd eisoes, / a鈥檌 grym anniddig ar y mynyddoedd
a thrwy gyfeirio ati fel:
iaith yr oesau.
Yna, mae鈥檔 cyferbynnu'r parch hwn 芒 diffyg parch y Cymry heddiw tuag at yr iaith yn y geiriau:
er na cheisiem hi.
Mae鈥檔 beirniadu ein bod yn genedl anniolchgar sy鈥檔 troi:
... iaith yr oesau, / yn iaith ein cywilydd ni.
Mae newid a chynnydd yn them芒u canolog i鈥檙 gerdd hefyd. Ceir awgrym ein bod yn colli golwg ar werth ein hetifeddiaeth, trwy geisio gwella a datblygu o hyd. Gobaith Gerallt Lloyd Owen yw bod lle i鈥檙 Gymraeg yn y Gymru fodern.
Question
Yn Etifeddiaeth gan Gerallt Lloyd Owen a鈥檙 gerdd Colli Iaith gan Harri Webb (Fesul Gair) mae鈥檙 beirdd yn s么n am Gymru. Sut mae鈥檙 ddau fardd yn cyfleu eu syniadau yn y cerddi?
Gwna鈥檙 ddau fardd ddefnydd helaeth o ailadrodd yn y cerddi. Tra bo Harri Webb yn defnyddio鈥檙 berfenw 鈥榗olli鈥 yn ei gerdd ef er mwyn pwysleisio cymaint yr ydyn ni wedi ei golli, gwna Gerallt Lloyd Owen yr un peth gyda鈥檙 gair 鈥楥awsom鈥 er mwyn pwysleisio cymaint yr ydyn ni wedi ei gael.
Mae鈥檙 ddau fardd yn personoli Cymru yn eu cerddi hefyd. Mae Harri Webb yn cloi Colli Iaith gyda鈥檙 geiriau A Chymru鈥檔 dechrau ar ei hymdaith.
Yma, portreadir Cymru fel merch ddewr yn camu yn hyderus i鈥檙 dyfodol. Mae gobaith i鈥檞 weld yn amlwg yn y llinell hon felly. Golwg llai gobeithiol sydd gan Gerallt Lloyd Owen ar ddiwedd y gerdd Etifeddiaeth. Dywed taw ei hedd yw ei hangau hi.
Yma, mae鈥檔 darlunio Cymru fel un sydd ar ei gwely angau ac a fydd yn marw os na wnawn ni frwydro drosti a siarad yr iaith.
Ar ddiwedd pob pennill mae Harri Webb yn defnyddio cyferbyniad, ee
Colli corau鈥檔 diasbedain, / Ac yn eu lle cael clebar brain.
Trwy gyfrwng y cyferbyniadau hyn llwydda i dynnu sylw at y modd yr ydyn ni wedi colli'r pethau hyfryd oedd gennym 鈥榓c yn eu lle鈥 wedi cael pethau brwnt. Yn yr enghraifft hon, mae gan 鈥榗orau鈥檔 diasbedain鈥 sain gynnes a chroesawgar tra bo 鈥榗rawcian brain鈥 yn s诺n cras ac amhleserus. Yr un yw bwriad Gerallt Lloyd Owen trwy gyferbynnu'r holl bethau gwerthfawr a 鈥榞awsom鈥 yn y tri phennill cyntaf, sef y tir, y bobl a鈥檙 iaith gyda鈥檙 hyn a wnaethon ni 芒鈥檙 etifeddiaeth hwn yn ail hanner y gerdd, ee
A throesom iaith yr oesau, / yn iaith ein cywilydd ni.
More guides on this topic
- Ofn gan Hywel Griffiths
- Y Coed gan Gwenallt
- Walkers' Wood gan Myrddin ap Dafydd
- Tai Unnos gan Iwan Llwyd
- Rhaid peidio dawnsio... gan Emyr Lewis
- Y Ferch wrth y Bar yng Nghlwb Ifor gan Rhys Iorwerth
- Gweld y Gorwel gan Aneirin Karadog
- Eifionydd gan R Williams Parry
- Y Sbectol Hud gan Mererid Hopwood
- Cymharu dwy gerdd
- Nodweddion arddull
- Y mesurau caeth
- Y mesurau rhydd