����ý

Mae hanner hafaliad yn dangos beth sy’n digwydd ar un o’r electrodau yn ystod electrolysis. Mae electronau wedi’u dangos fel e^–. Rydyn ni’n cydbwyso hanner hafaliad drwy adio, neu dynnu, nifer o electronau sy’n hafal i gyfanswm nifer y gwefrau ar yr ï�DzԲ��� yn yr hafaliad.

Pan mae ï�DzԲ��� metel positif (catï�DzԲ���) yn cyrraedd yr electrod negatif (y catod), maen nhw’n ennill electronau i ffurfio atomau metel niwtral. Rhydwythiad yw hyn.

Pb²⁺ + 2e^– → Pb

Pan mae ï�DzԲ��� anfetel negatif (anionau) yn cyrraedd yr electrod positif (yr anod), maen nhw’n colli electronau i ffurfio atomau neu foleciwlau niwtral. Ocsidiad yw colli electronau fel hyn.

2Br^– → Br₂ + 2e^– NEU 2Br^– – 2e^– → Br₂

Un ffordd o gofio hyn yw drwy ddefnyddio’r mnemonig Saesneg OIL RIG:

Oxidation Is Loss of electrons, Reduction Is Gain of electrons.

Ysgrifennu hanner hafaliadau

Mae catï�DzԲ���’n mynd at y catod (electrod negatif). Mae angen iddyn nhw ennill digon o electronau i’w gwneud nhw’n niwtral. Felly, mae angen i ï�Dz� Al³⁺ ennill tri electron.

Al³⁺ + 3e^– → Al

Mae’n anoddach cydbwyso hanner hafaliadau anionau anfetel. Er enghraifft, mae ï�DzԲ��� clorid yn gwneud nwy clorin. Mae’r rhan fwyaf o elfennau anfetel sy’n ffurfio yn ystod electrolysis yn foleciwlau deuatomig (fel Cl₂).

2Cl^– → Cl₂

Mae angen ychwanegu dau electron i gydbwyso’r wefr fel bod yr un wefr ar y ddwy ochr. Mae angen i’r ddau electron fynd ar yr ochr dde, fel bod gan y ddwy ochr gyfanswm gwefr o –2.

2Cl^– → Cl₂ + 2e^–