Y canolrif
Canfod y canolrif
Question
Canfydda ganolrif y ddwy set ganlynol o rifau:
a) \({2},~{4},~{7},~{1},~{9},~{3},~{11}\)
b) \({4},~{1},~{3},~{10},~{6},~{9}\)
a) Gosoda鈥檙 rhifau mewn trefn: \({1},~{2},~{3},~{4},~{7},~{9},~{11}\). Y rhif canol ydy \({4}\). Felly, y canolrif ydy \({4}\).
b) Gosoda鈥檙 rhifau mewn trefn: \({1},~{3},~{4},~{6},~{9},~{10}\). Mae dau rif canol \(({4}\) a \({6})\), felly rhaid canfod cymedr y ddau rif hyn. Y canolrif felly ydy: \(({4} + {6})\div{2} = {5}\).
Yn gyffredinol
Dychmyga fod \({n}\) o rifau wedi eu hysgrifennu mewn trefn.
Os ydy \({n}\) yn odrif, y canolrif fydd yr \(({\frac{(n+1)}{2}})^{fed}\) rhif.
Os ydy \({n}\) yn eilrif, y canolrif fydd cymedr yr \({(\frac{n}{2})}^{fed}\) rhif a鈥檙 \({(\frac{n}{2+1})}^{fed}\) rhif.
Os oes \({3}\) rhif, y canolrif fydd yr \(({3} + {1})\div{2} =~{2il}~rif.\)
Os oes \({4}\) rhif, y canolrif fydd cymedr y \({(\frac{4}{2})}^{fed}\) a鈥檙 \({(\frac{4}{{2}+{1}})}^{fed}~rhif~=~Cymedr~yr~ail~ar~trydydd~rhif.\)
Enghraifft
Question
Mae Rhiannon yn cofnodi nifer y goliau a sgoriwyd gan ei th卯m pump-bob-ochr yn eu \({20}\) g锚m gyntaf.
Dangosir y canlyniadau'n y tabl amlder isod:
| Nifer y goliau | Amlder |
| \({0}\) | \({7}\) |
| \({1}\) | \({6}\) |
| \({2}\) | \({5}\) |
| \({3}\) | \({0}\) |
| \({4}\) | \({2}\) |
| \({5}\) | \({0}\) |
| Nifer y goliau | \({0}\) |
|---|---|
| Amlder | \({7}\) |
| Nifer y goliau | \({1}\) |
|---|---|
| Amlder | \({6}\) |
| Nifer y goliau | \({2}\) |
|---|---|
| Amlder | \({5}\) |
| Nifer y goliau | \({3}\) |
|---|---|
| Amlder | \({0}\) |
| Nifer y goliau | \({4}\) |
|---|---|
| Amlder | \({2}\) |
| Nifer y goliau | \({5}\) |
|---|---|
| Amlder | \({0}\) |
Beth ydy nifer canolrifol y goliau a sgoriwyd?
Chwaraewyd \({20}\) g锚m, felly'r canolrif fydd cymedr y \({10}^{fed}\) a鈥檙 \({11}^{eg}\) gwerth.
Mewn \({7}\) g锚m sgoriwyd \({0}\) g么l, ac mewn \({5}\) g锚m sgoriwyd \({1}\) g么l.
Mae鈥檙 \({10}^{fed}\) a鈥檙 \({11}^{eg}\) gwerth yn gorwedd yn y categori 鈥榎({1}\) g么l鈥.
Felly, nifer canolrifol y goliau ydy \({1}\).