����ý

Adlewyrchiad

Mae tonnau'n adlewyrchu oddi ar arwynebau. Mae'r ongl drawiad yn hafal i'r ongl adlewyrchiad. Dyma'r ddeddf adlewyrchu. Felly, os yw ton yn taro drych ar ongl o 36°, bydd hi'n cael ei hadlewyrchu ar yr un ongl (36°).

Mae pelydryn golau trawol yn taro drych plân ar ongl ac mae’n cael ei adlewyrchu yn ôl oddi arno. Mae’r ongl adlewyrchiad yn hafal i’r ongl drawiad. Mae’r ddwy ongl yn cael eu mesur o’r normal. Y normal ydy llinell ddychmygol ar ongl sgwâr i’r drych plân.

Gwna'n siŵr dy fod ti'n gallu labelu'r normal, yr ongl drawiad a'r ongl adlewyrchiad ar ddiagram o adlewyrchiad.

Plygiant

Mae tonnau sain a thonnau golau yn newid buanedd wrth iddyn nhw groesi’r ffin rhwng dau sylwedd sydd â gwahanol ddwysedd, megis aer a gwydr. Mae hyn yn achosi iddyn nhw newid cyfeiriad. Plygiant yw’r enw ar yr effaith hon.

Mae tonnau dŵr yn plygu wrth deithio o ddŵr dwfn i ddŵr bas (neu i'r gwrthwyneb).

Pam mae plygiant yn digwydd?

Mae plygiant yn digwydd oherwydd bod buanedd y don yn newid.

Mae golau'n teithio'n arafach (o gymharu â'i fuanedd mewn aer) mewn defnyddiau mwy dwys fel gwydr. Bydd y donfedd hefyd yn lleihau er mwyn cadw'r amledd yn gyson.

Mae tonnau dŵr yn teithio'n arafach mewn dŵr bas. Bydd y donfedd yn lleihau er mwyn cadw'r amledd yn gyson.

Mae newidiadau i donfedd mewn cyfrannedd â newidiadau i fuanedd tonnau. Dydy'r amledd ddim yn newid.

Sylwa, dydy plygiant ddim yn digwydd os yw'r tonnau'n croesi'r ffin ar ongl o 90° (sef y normal) – yn yr achos hwn, maent yn mynd yn syth ymlaen.

Pan mae golau’n pasio o aer i flociau hanner crwn o bersbecs, dyma beth rydyn ni’n gweld.

Os yw'r ongl drawiad yn ddigon mawr, fydd y golau ddim yn dianc o'r bloc – caiff ei adlewyrchu'n fewnol yn gyflawn. Galli di ddysgu mwy am hyn yn y canllaw Adlewyrchiad mewnol cyflawn.