����ý

Pan fydd cwmni’n gwneud arian ar ôl talu ei holl gostau, dywedwn ei fod wedi gwneud elw. Os nad yw cwmni’n gwneud digon o arian i dalu ei holl gostau, dywedwn ei fod wedi gwneud colled.

Enghraifft

Mae cwmni’n talu £100 am ffôn symudol. Yn ystod sêl yn yr haf, mae’r cwmni’n cynnig disgownt o 20% ar bris dangosol arferol y ffôn. Mae’r cwmni’n parhau i wneud 10% o elw yn ystod y sêl. Beth yw’r pris dangosol cyn rhoi’r disgownt arno?

Canfydda beth yw pris gwerthu’r ffôn sy’n gwneud 10% o elw i’r cwmni:

10% o elw = 10% o 100 = £10.

Y pris gwerthu yw £100 + £10 = £110.

Pris gwerthu’r ffôn oedd y swm gwreiddiol sydd wedi ei ostwng 20%.

Felly mae’r pris yn y sêl yn 80% o’r swm gwreiddiol (100% - 20% = 80%).

Os byddwn ni’n canfod gwerth 1%, gallen ni wedyn ei luosi â 100 i ganfod y swm gwreiddiol.

80% = 110

1% = 110 ÷ 80 = 1.375.

Felly, mae 100% = 1.375 × 100 = £137.50.

Elw neu golled ganrannol

Mewn mathemateg, gofynnir i ti’n aml i roi elw neu golled ganrannol. Y fformiwla i gyfrifo elw canrannol yw:

Yn yr un modd, gallwn gyfrifo colled ganrannol trwy ddefnyddio’r fformiwla hon:

Enghraifft

Mae rheolwr siop esgidiau’n prynu 20 pâr o esgidiau ymarfer am £40 yr un.

1. Canfydda’r elw canrannol os yw’r esgidiau ymarfer yn cael eu gwerthu am £50 yr un.

2. Canfydda’r golled ganrannol os yw’r esgidiau ymarfer yn cael eu gwerthu am £35 yr un.

1. Cyfanswm cost yr esgidiau ymarfer: 20 × £40 = £800.

Cyfanswm y pris gwerthu: 20 × £50 = £1,000.

Elw: £1,000 – £800 = £200.

Byddet ti wedi cael yr un ateb pe baet ti wedi cyfrifo’r fformiwla trwy ddefnyddio’r wybodaeth ar gyfer un pâr yn unig:

Elw: £50 – £40 = £10.

2. Fe ddefnyddiwn ni’r wybodaeth ar gyfer un pâr yn unig y tro hwn.

Colled: £40 – £35 = £5.