����ý

Mae electrolysis yn cael ei ddefnyddio i electroplatio gwrthrychau (eu gorchuddio nhw â haen denau o fetel). Mae hyn yn ddefnyddiol i orchuddio metel rhatach â metel drutach, fel copr neu arian.

Sut mae’n gweithio

• Yr electrodnegatif yw’r gwrthrych i’w electroplatio.
• Yr electrod positif yw’r metel rwyt ti am orchuddio’r gwrthrych ag ef.
• �Ѳ���’r electrolyt yn hydoddiant o’r metel gorchudd, er enghraifft y metel nitrad neu sylffad.

Dyma ddwy enghraifft.

Electroplatio ag arian

�Ѳ���’r gwrthrych i’w blatio, fel llwy fetel, yn cael ei gysylltu â therfynell negatif y cyflenwad pŵer. Mae darn o arian yn cael ei gysylltu â’r derfynell bositif. Yr electrolyt yw hydoddiant arian nitrad.

Electroplatio â chopr

�Ѳ���’r gwrthrych i’w blatio, fel sosban fetel, yn cael ei gysylltu â therfynell negatif y cyflenwad pŵer. Mae darn o gopr yn cael ei gysylltu â’r derfynell bositif. Yr electrolyt yw hydoddiant copr(II) sylffad.

Defnyddio electrolysis i buro copr [Haen uwch yn unig]

Rydyn ni’n defnyddio electrolysis i buro copr. Mae trydan yn cael ei yrru drwy hydoddiannau sy’n cynnwys cyfansoddion copr, fel copr(II) sylffad. �Ѳ���’r anod (electrod positif) wedi’i wneud o gopr amhur ac mae’r catod (electrod negatif) wedi’i wneud o gopr pur.

Mae copr pur yn ffurfio ar y catod. �Ѳ���’r sioe sleidiau’n dangos sut mae hyn yn gweithio.

Yn ystod electrolysis, mae’r anod yn colli màs wrth i’r copr hydoddi, ac mae’r catod yn ennill màs wrth i’r copr gael ei ddyddodi arno.

�Ѳ���’r sioe sleidiau’n dangos beth sy’n digwydd wrth i ni ddefnyddio electrolysis i buro copr.

Mae hanner hafaliad yn dangos beth sy’n digwydd ar un o’r electrodau yn ystod electrolysis. Mae electronau wedi’u dangos fel e^–.

Dyma’r hanner hafaliadau:

• anod - Cu → Cu²⁺ + 2e^– (ocsidio)
• catod - Cu²⁺ + 2e^– → Cu (rhydwytho)

Ocsidio sy’n digwydd ar yr anod oherwydd mae electronau yn cael eu colli. Rhydwytho sy’n digwydd ar y catod oherwydd mae electronau’n cael eu hennill.

Un ffordd o gofio hyn yw drwy ddefnyddio’r mnemonig Saesneg OIL RIG.

Oxidation Is Loss of electrons, Reduction Is Gain of electrons.