����ý

Gellir mynegi fformiwla ar ffurf llythrennau:

P = 3A + 2T

• mae 3A yn golygu 3 × A
• mae 2T yn golygu 2 × T

Enghraifft 1

Defnyddia’r fformiwla D = 2B + 4C i ganfod gwerth D pan fo B = 5 a C = 3.

1. Ysgrifenna ystyr 2B (2 × B) a 4C (4 × C): D = 2 × B + 4 × C.

2. Defnyddia’r gwerthoedd a roddir i ti, a’u hamnewid yn lle’r llythrennau:

D = 2 × 5 + 4 × 3.

3. Cofia CIRhLlAT (lluosi yn gyntaf yna adio):

D = 10 + 12.

D = 22.

Enghraifft 2

Defnyddia’r fformiwla Y = 2Z + 4W pan fo Z = 7 ac W = -2

1. Ysgrifenna ystyr 2Z a 4W:

Y = 2 × Z + 4 × W.

2. Defnyddia’r gwerthoedd a roddir i ti, a’u hamnewid yn lle’r llythrennau:

Y = 2 × 7 + 4 × -2.

3. Gwna’r symiau lluosi. Paid ag anghofio rheolau rhifau negatif, mae lluosi rhif positif â rhif negatif yn gwneud rhif negatif:

Y = 14 + -8.

4. Cwblha’r sym. Paid ag anghofio bod plws a minws yn gwneud minws:

Y = 14 - 8.

Y = 6.

Enghraifft 3 - haen uwch

Defnyddia’r fformiwla Q = 2R – 3S i ganfod gwerth R pan fo Q = -30 a S = 4.

1. Gelli amnewid y llythrennau hysbys:

-30 = 2 × R - 3 × 4.

2. Lluosa:

-30 = 2 × R - 12.

3. Adia 12 at y ddwy ochr:

-30 + 12 = 2 × R.

-18 = 2 × R.

4. Rhanna’r ddwy ochr â 2:

-18 ÷ 2 = R.

R = -9.

Enghraifft 4 - haen uwch

Mewn hafaliadau a fformiwlâu, mae rhannu fel arfer wedi ei fynegi fel ffracsiwn, er enghraifft: