大象传媒

Deddfau NewtonY Lleuad ac inertia

Yn 1687, creodd Isaac Newton dair deddf mudiant i ddisgrifio'r berthynas rhwng corff a'r grymoedd sy'n gweithredu arno, a sut mae'r corff yn symud fel ymateb i'r grymoedd hynny.

Part of FfisegGrymoedd, gofod ac ymbelydredd

Y Lleuad ac inertia

Mae gan y Lleuad f脿s llai na'r Ddaear. Mae'r yn llai. Ni fydd m脿s llai y Lleuad yn atynnu m脿s 1 kg 芒 chymaint o rym 芒 wna'r Ddaear.

Ar y Lleuad, g = 1.6 N/kg.

Mewn geiriau eraill, mae gan f脿s 1 kg bwysau o 1.6 N ar y Lleuad a bydd m脿s 5 kg yn pwyso 8 N.

Diagram o鈥檙 Lleuad, lle mae disgyrchiant yn cyfateb i 1.6 Newton y cilogram. Uwch ei ben mae pwysau a mesurydd. Mae gan y pwysau f脿s o 5 cilogram ac mae鈥檔 pwyso 8 Newton.

Question

a) Ar y Lleuad, beth yw m脿s person sy'n pwyso 120 N? (g = 1.6 N/kg)

b) Beth fyddai m脿s a phwysau yr un person yn 么l ar y Ddaear lle mae g = 10 N/kg?

Inertia

Gwrthiant i newid mudiant yw .

Edrych ar y diagram. Os caiff y cerdyn ei dynnu'n gyflym, bydd y darn arian yn aros yn yr un lle. Ni fydd yn symud gyda'r cerdyn. Yna, bydd yn disgyn i mewn i'r gwpan.

Cwpan gyda cherdyn ar ei ben. Ar ben y cerdyn mae darn arian. Mae llaw yn dal y cerdyn ac yn ystumio i鈥檞 dynnu i ffwrdd.

Mae inertia gwrthrych yn dibynnu ar ei f脿s. Mae mwy o f脿s yn golygu mwy o inertia. Bydd angen grym cydeffaith mwy i newid mudiant gwrthrych ag inertia uchel. Er enghraifft, bydd bwced sy'n llawn tywod yn anoddach i'w gwthio na bwced wag.