Rhannu mewn cymhareb benodol
Question
Mae Dei a Lisa鈥檔 ennill \(\pounds{500}\) rhyngddyn nhw. Maen nhw鈥檔 cytuno i rannu鈥檙 arian yn 么l y gymhareb \({2}:{3}\).
Faint mae鈥檙 naill a鈥檙 llall yn ei gael?
Yn 么l y gymhareb \({2}:{3}\), am bob \({2}\) ran mae Dei鈥檔 eu cael, bydd Lisa鈥檔 cael \({3}\) rhan. Mae \({5}\) rhan i gyd.
Mae \(\pounds{500}\) yn cynrychioli \({5}\) rhan. Felly, mae \(\pounds{100}\) yn cynrychioli \({1}\) rhan.
Mae Dei鈥檔 cael \({2}\) ran: \({2}\times\pounds{100} = \pounds{200}\)
Mae Lisa鈥檔 cael \({3}\) rhan: \({3}\times\pounds{100} = \pounds{300}\)
Trefn
Mae鈥檔 bwysig sylwi ym mha drefn mae rhannau鈥檙 gymhareb wedi eu hysgrifennu. Dydy \({2}:{3}\) ddim yr un fath 芒 \({3}:{2}\).
Yn yr enghraifft, \({2}:{3}\) oedd cymhareb arian Dei i arian Lisa. Os newidiwn y drefn i \({3}:{2}\) yna byddai Dei鈥檔 cael mwy na Lisa.
I鈥檞 gadw yr un fath ag yn yr enghraifft gallwn ni ddweud mai cymhareb arian Lisa i arian Dei ydy \({3}:{2}\).
Question
Mae Anwen a Sioned yn ennill swm o arian, ac yn cytuno i鈥檞 rannu yn 么l y gymhareb \({5}:{3}\).
Os ydy Anwen yn cael \(\pounds{150}\), faint mae Sioned yn ei gael?
Mae Anwen yn cael \({5}\) rhan, sy鈥檔 gywerth 芒 \(\pounds{150}\). Felly, mae \(\pounds{150}\) yn cynrychioli \({5}\) rhan.
\(\pounds{150}\div{5}\) ydy un rhan.
Felly mae un rhan yn \(\pounds{30}\)
Mae Sioned yn cael \({3}\) rhan: \({3}\times\pounds{30} = \pounds{90}\)
Question
Gwneir cadwyn gan ddefnyddio gleiniau aur ac arian yn 么l y gymhareb \({3}:{2}\). Os oes \({80}\) o leiniau yn y gadwyn:
a) Faint sy鈥檔 aur?
b) Faint sy鈥檔 arian?
Aur : Arian = \({3}:{2}\), felly mae \({5}\) rhan i gyd.
\({80}\div{5} = {16}\), felly mae \({1}\) rhan yn cynrychioli \({16}\) glain.
a) \(Aur~= {3}\times{16} = {48}~glain\)
b) \(Arian~= {2}\times{16} = {32}~glain\)