Defnyddio cymarebau
Mae cymarebau鈥檔 cael eu defnyddio mewn bywyd bob dydd a gallan nhw dy helpu i ddatrys problemau wrth greu lluniadau yn 么l graddfa a darllen mapiau.
Lluniadu yn 么l graddfa
Mewn lluniad yn 么l graddfa, mae pob hyd wedi ei leihau yn 么l yr un gyfranedd.
Enghraifft
Mae cwch model yn cael ei wneud ar raddfa \({1}:{20}\) (\({1}\) i \({20}\)). Gallwn ni gymhwyso鈥檙 raddfa hon i unrhyw hyd. Felly mae \({1}~mm\) wedi ei fesur ar y model yn \({20}~mm\) ar y cwch go iawn, mae \({1}~cm\) wedi ei fesur ar y model yn \({20}~cm\) ar y cwch go iawn, ayyb.
Question
Os ydy鈥檙 cwch model \({1}:{20}\) yn \({15}~cm\) o led, beth ydy lled y cwch go iawn?
\({1}~cm\) ar y model = \({20}~cm\) ar y cwch, felly: \({15}~cm\times{20} = {300}~cm\). \({15}~cm\) ar y model = \({300}~cm\) (\({3}~m\)) ar y cwch.
Question
Os oes gan y cwch hwylbren \({4}~m\) o daldra, pa mor dal ydy鈥檙 hwylbren ar y model?
\({1}:{20}\) ydy鈥檙 raddfa. Mae hyn yn golygu bod pob \({cm}\) ar y model yn gywerth 芒 \({20}~cm\) ar y cwch.
\({20}~cm\) ar y cwch = \({1}~cm\) ar y model, felly: \(taldra~yr~hwylbren~ar~y~cwch~go~iawn~\div~{20}\) \(=~taldra~yr~hwylbren~ar~y~model\).
\({400}~cm\) (\({4}~m\)) ar y cwch = \({400}~cm\div{20} = {20}~cm\) ar y model.