Cyflymiad ac arafiad
Cyflymiad
Os yw cyflymder gwrthrych yn newid, mae'n cyflymu. Cyflymiad yw cyfradd newid cyflymder. Caiff ei fesur mewn metrau yr eiliad sgw芒r. Cyflymiad = y newid yn y cyflymder 梅 yr amser mae'n ei gymryd. yw'r newid cyflymder bob eiliad ac rydyn ni'n ei fesur mewn m/s2.
Mae'r fformiwla hon yn dangos y berthynas rhwng cyflymiad, newid cyflymder a'r amser mae'r newid yn ei gymryd.
\(\text{cyflymiad}=\frac{\text{newid cyflymder}}{\text{amser mae'n ei gymryd}}=\frac{\text{v - u}}{\text{t}}\)
- v = cyflymder terfynol.
- u = cyflymder cychwynnol.
Question
Beth yw cyflymiad car os yw'n dechrau ar 10 m/s ac yn cyrraedd 30 m/s mewn 4 eiliad?
Newid cyflymder = v 鈥 u
30 鈥 10 = 20 m/s
Cyflymiad = newid cyflymder 梅 amser
= 20 m/s 梅 4 s = 5 m/s2
Question
Beth sy鈥檔 digwydd os yw'r car yn arafu? Alli di gyfrifo'r cyflymiad?
Darganfydda beth yw cyflymiad y car os yw'n dechrau ar 20 m/s ac yn cyrraedd 12 m/s mewn 2 eiliad.
Y newid cyflymder yw v 鈥 u, sef 12 鈥 20 = -8 m/s.
Y cyflymiad yw, newid cyflymder 梅 amser, sef -8 m/s 梅 2 s = -4 m/s2.
Mae arwydd minws yn golygu bod y car yn arafu.
Question
Mae car yn gallu cyflymu o 22 m/s (50 mya) i 30 m/s (70 mya) mewn 4 eiliad. Cyfrifa'r cyflymiad.
Newid cyflymder v 鈥 u = 30 鈥 22 = 8 m/s.
Cyflymiad = newid cyflymder 梅 amser = 8 m/s 梅 4 s = 2 m/s2.
Question
Mae beic modur yn mynd o 0 m/s (disymudedd) i 40 m/s mewn 8 eiliad. Cyfrifa'r cyflymiad.
Newid cyflymder = v 鈥 u
= 40 鈥 0 = 40 m/s
Cyflymiad = newid cyflymder 梅 amser
= 40 m/s 梅 8 s = 5 m/s2.
Question
Mae sbortscar yn gallu cyflymu o 0 i 26 m/s (60 mya) mewn 5 eiliad. Beth yw cyflymiad y car?
Newid cyflymder v 鈥 u
= 26 鈥 0 = 26 m/s.
Cyflymiad = newid cyflymder 梅 amser
= 26 m/s 梅 5 s = 5.2 m/s2.
Question
Mae beiciwr yn brecio ac yn arafu o 11 m/s i 3 m/s mewn 2 eiliad. Cyfrifa gyflymiad y beic.
Newid cyflymder v 鈥 u
= 3 鈥 11 = -8 m/s
Cyflymiad = newid cyflymder 梅 amser
= -8 m/s 梅 2 s = -4 m/s2.