Amnewid
Pan roddir rhifau yn lle鈥檙 llythrennau mewn fformiwla, gelwir hynny鈥檔 amnewid.
Enghraifft o amnewid gydag amser
Ar gyfer mesur amser, mae arwyneb y Ddaear wedi ei rannu鈥檔 \({24}\) rhan gyfartal o \({15}^\circ\), sef y cylchf芒u amser, sy鈥檔 dechrau yn Greenwich, Llundain (Greenwich Mean Time - GMT). Wrth basio dros bob cylchfa tua鈥檙 dwyrain byddi di鈥檔 adio \({1}\) awr at GMT, ac wrth basio dros bob cylchfa tua鈥檙 gorllewin byddi di鈥檔 tynnu \({1}\) awr oddi wrth GMT.
Ar y sail hon, galwa鈥檙 amser yn Llundain yn \({g}\).
Y fformiwla ar gyfer canfod yr amser yn Bangkok, Gwlad Thai ydy \({g}+{7.00}\).
A鈥檙 fformiwla ar gyfer canfod yr amser yn Santiago, Chile, ydy \({g}-{4.00}\).
Mae鈥檙 fformiwl芒u hyn yn caniat谩u i ni amnewid \({g}\) am unrhyw amser yn Llundain i ganfod yr amser yn Bangkok neu Santiago.
Question
Gan ddefnyddio鈥檙 fformiwla uchod, canfydda鈥檙 amser yn Bangkok pan mae鈥檔 \({14.00}\) yn Llundain.
Yr amser yn Bangkok = \({g}+{7.00}\).
Amnewidia鈥檙 \({14.00}\) am y \({g}\).
\({g}+{7.00}={14.00}+{7.00}={21.00}\)
Felly am \({14.00}\) yn Llundain, yr amser yn Bangkok ydy \({21.00}\) o鈥檙 gloch.
Question
Faint o鈥檙 gloch ydy hi yn Santiago, Chile, pan mae hi鈥檔 \({20.00}\) o鈥檙 gloch yn Llundain?
Y fformiwla ar gyfer canfod yr amser yn Santiago ydy \({g}-{4.00}\).
Pan fydd \({g}={20.00}\), \({g}-{4.00}={20.00}-{4.00}={16.00}\).
Felly am \({20.00}\) yn Llundain, yr amser yn Santiago ydy \({16.00}\) o鈥檙 gloch.
Enghraifft o amnewid gyda thymheredd
Dyma鈥檙 fformiwla ar gyfer trosi鈥檙 tymheredd mewn graddau Fahrenheit \((^\circ{F})\) i鈥檙 tymheredd mewn graddau Celsius \((^\circ{C})\).
\({c}=\frac{{5}({f}-{32})}{9}\)
Mae \(f\) yn cynrychioli鈥檙 tymheredd mewn \(^\circ{F}\).
Mae鈥檙 fformiwla hon yn caniat谩u i ti amnewid unrhyw dymheredd \(^\circ{F}\) yn lle \({f}\) i ganfod ei dymheredd cywerth mewn \(^\circ{C}\).
Enghraifft
I ganfod y tymheredd mewn \(^\circ{C}\) pan mae鈥檔 \({68}^\circ{F}\), rho \({68}\) yn lle鈥檙 \({f}\) yn y fformiwla.
Pan fydd \({f} = {68}\),
\({5}({f} - {32})\div{9}\)
\(= {5}({68} - {32})\div{9}\)
Cofia gyfrifo unrhyw gyfrifiad mewn cromfachau鈥檔 gyntaf: \(({68} - {32}) = {36}\).
Mae rhif nesaf at unrhyw beth mewn cromfachau鈥檔 golygu y dylid lluosi cynnwys y cromfachau, felly mae \({5}({36})\) yn golygu \({5}\times{36}:\)
\({5}({36})\div{9}\)
\(= ({5}\times{36})\div{9}\)
\(= {180}\div{9} = {20}\)
Felly \({68}^\circ{F} = {20}^\circ{C}\)
Question
Beth ydy鈥檙 tymheredd mewn \(^\circ{C}\) pan mae鈥檔 \({77}^\circ{F}\)?
Y tymheredd mewn graddau Fahrenheit ydy \({f}={77}\), felly'r tymheredd mewn graddau Celsius ydy \({c}=\frac{{5}({f}-{32})}{9}\)
\(\frac{{5}({77}-{32})}{9}=\frac{{5}\times{45}}{9} = {25}\)
\({77}^\circ{F} = {25}^\circ{C}\)