����ý

Rydyn ni’n mesur diamedrau planedau mewn metrau a chilometrau.

Rydyn ni’n mesur pellteroedd rhwng y planedau a’r Haul mewn US (Unedau Seryddol).

1 US yw’r pellter cyfartalog rhwng y Ddaear a’r Haul ac mae oddeutu 150,000,000 km (neu 1.5 × 10¹¹ m).

Edrych ar y diagram hwn. Os wyt ti’n cynnau’r tortsh, bydd y golau ohono’n teithio 9,460,730,472,580,800 metr (naw mil pedwar cant chwe deg triliwn, saith cant tri deg biliwn, pedwar cant saith deg dau miliwn, pum cant wyth deg mil, wyth cant) mewn blwyddyn. Rydyn ni’n galw’r pellter hwn yn flwyddyn golau.

• Un flwyddyn golau yw’r pellter mae golau’n ei deithio mewn un flwyddyn.
• Mae buanedd golau, a phob ton electromagnetig arall, yn 300,000,000 m/s (neu 3 × 10⁸ m/s) mewn gofod. Dyma fuanedd golau.

I gyfrifo pellter un flwyddyn golau mewn metrau mae angen lluosi:

365 diwrnod (un flwyddyn) ×

24 awr (un diwrnod) ×

60 munud (un awr) ×

60 eiliad (un munud) ×

300,000,000 m/s (buanedd golau yn y gofod).

Mae hyn i gyd yn rhoi 9.46 × 10¹⁵ m.