����ý

An t-earrach, an samhradh, am foghar agus an geamhradh. Dè na ràithean a th' ann? Ciamar a bhios iad a' toirt buaidh air ar beatha agus air an t-saoghal mun cuairt oirnn?

San artaigil seo gheibh thu a-mach:

• Mu na ceithir ràithean agus mar a dh'aithnicheas tu iad
• Mar a tha na ràithean a' toirt buaidh air ar beatha
• Mar a tha na ràithean a' toirt buaidh air lusan agus beathaichean

Tha an goireas seo freagarrach airson topaigean Aimsir airson Clas 2, Clas 3, Clas 4, Clas 5, Clas 6 agus Clas 7 (A' Chiad agus An Dàrna Ìre de Churraicealam airson Sàr-mhathais).

Coimhead a' bhidio seo agus faigh a-mach mu na ràithean.

An t-earrach

• San RA, bidh an t-earrach a' tòiseachadh sa �ѳ�à���� agus a' crìochnachadh deireadh a' Chèitein.
• Bidh an �ٱ�ò�ٳ󲹳���� ag èirigh às dèidh fuachd a' gheamhraidh.
• Bidh na làithean a' faireachdainn nas fhaide chionn bidh sinn a' faighinn barrachd de sholas na grèine tron latha.
• Bidh mòran chraobhan is lusan, mar lusan a' chrom-chinn agus craobhan siriste, a' tòiseachadh air fàs agus a' tighinn fo bhlàth.
• Bidh àl, beathaichean òga, aig mòran bheathaichean. Bidh uain agus laoigh air am breith. Bidh losgainn agus ���ܾ����𲹳���-��à�� a' sìolachadh ann am pollagan.
• Bidh mòran bheathaichean a' dùsgadh à cadal a' gheamhraidh agus bidh cuid de bheathaichean a' tilleadh dhan RA an dèidh a bhith air imrich a dhèanamh a dh'àite nas blàithe fad a' gheamhraidh.
• Bidh tuathanaich a' cur sìol agus a' tòiseachadh air ��à���� fhàs.

An samhradh

• Tha an samhradh san RA eadar an ��-Ò�����󾱴Dz� agus an Lùnastal.
• Bidh sìde nas blàithe agus làithean grianach ann as t-samhradh.
• Bidh mòran againn a' cur seachad barrachd ùine a-muigh.
• Bidh tòrr beatha a' dèanamh gu math anns a' ghrèin. Mar sin chì thu fiadh-bheatha gu leòr agus lusan agus craobhan fo làn bhlàth.
• Bidh tuathanaich aig an àm seo a' coimhead às dèidh gach ��à���� a th' aca airson biadh fhàs.

Am foghar

• Bidh na �ٱ�ò�ٳ󲹳����an nas fionnaire as t-fhoghar agus bidh na làithean nas giorra.
• Bidh mòran bheathaichean ag ullachadh airson cadal-geamhraidh as t-fhoghar le bhith ag ithe tòrr bìdh agus a' lorg àite blàth sàbhailte mus tig an geamhradh.
• Bidh cuid de bheathaichean a' deanamh imrich bhon RA gu àitichean nas blàithe mus tig an geamhradh fhuar.
• 'S àbhaist dha na tuathanaich a bhith ri fogharadh, a' buain no a' togail nam barran, as t-fhoghar. Nuair a bhios am ��à���� air a bhuain no air a thogail, bidh e a' dol gu bùithtean agus supermarcaitean airson gum faigh daoine a cheannach, no bidh e air a ghiullachd (ga chur ann an tionaichean no ga thioramachadh) airson gum faigh daoine air ithe fad na bliadhna.

Faigh a-mach barrachd mu dheidhinn mar a bhios biadh a’ dèanamh a shlighe bho thuathanasan gu ar truinnsearan an seo ann am : Biadh agus Slàinte: Tuathanas gu truinnsear

• Bidh dathan brèagha a bhios a' còrdadh rinn a' nochdadh as t-fhoghar, mar orains, ruadh agus buidhe.
• Tha ceimig ris an canar clorofail ann an duilleagan lusan agus bidh e a' sùghadh solas na grèine. Sin a tha a' fàgail gu bheil na duilleagan uaine.
• Tha tòrr cheimigean dathach eile ann an duilleagan, ach tha fada a bharrachd annta dhen chlorofail uaine. Tha an dath uaine gu math nas làidire as t-earrach agus as t-samhradh agus tha e a' falach nan dathan eile.
• As t-fhoghar, nuair a dh'fhàsas an t-sìde nas fhuaire, bidh na làithean nas duirche agus cha bhi uiread de sholas na grèine aig na duilleagan a shùghas iad.
• Bidh craobhan seargach a' sgur a dhèanamh clorofail agus mar sin bidh na duilleagan a' call an dath uaine.
• Nuair a dh'fhalbhas an dath uaine, chì sinn na dathan a bha am falach: an t-orains, an ruadh, an donn agus am buidhe a chì sinn as t-fhoghar.

An geamhradh

• 'S e an geamhradh an ràith as fhuaire agus bidh e a' maireachdainn bho mu thimcheall meadhan an ��ù������������ chun a' Ghearrain.
• Tha na làithean nas giorra anns a' gheamhradh agus cha bhi uiread de sholas na grèine againn tron latha.
• Tha �ٱ�ò�ٳ󲹳����an nas ìsle a' ciallachadh gu bheil e nas buailtiche gum faigh sinn sneachd, deigh agus reothadh.
• Feumaidh sinn aodach blàth a chur oirnn mar adan, seacaidean, sgarfaichean agus miotagan.

• Tha gu math nas lugha de dh'fhiadh-bheatha ri fhaicinn agus nas lugha de lusan fo bhlàth. Bidh mòran chraobhan a' call nan duilleagan agus bidh mòran bheathaichean a' dèanamh imrich no cadal-geamhraidh anns a' gheamhradh.
• Tha cuid de dh'eòin, de chraobhan agus de lusan eile air freagrachadh gu bhith beò agus a' dèanamh gu math anns a' gheamhradh.
• Tha craobhan-daraich ��à���󲹳��� anns a' gheamhradh ach feumaidh an sìol aca �ٱ�ò�ٳ󲹳����an ìosal a' gheamhraidh airson tòiseachadh air fàs.
• Bidh meacain, mar ���𲹱���������-��à���� agus brògan na cuthaig, cuideachd a' tòiseachadh air fàs anns a' gheamhradh airson a bhith deiseil airson dìthean tighinn orra as t-earrach.
• Bidh cuid de dh'eòin, mar uiseagan an t-sneachda, smeòraich an t-sneachda agus lùth-eòin, a' dèanamh imrich dhan RA bhon a tha e fiù 's nas fhuaire anns na dùthchannan aca fhèin (àitichean mar Innis Tìle agus na dùthchannan Lochlannach) agus tha e nas fhasa dhaibh biadh a lorg.

• Tha an Talamh a' dol tro chuairt de dh'atharrachadh sa ghnàth-shìde. Tha an t-à������ a' teasachadh air sgàth teasachadh na cruinne agus tha seo a' toirt atharrachadh air an aimsir, air ìre an uisge agus air na ràithean.

• Tha na geamhraidhean againn a' fàs nas blàithe agus nas fliche, agus tha na samhraidhean a' fàs nas teotha agus nas tiorama.

• Tha atharrachadh na gnàth-shìde cuideachd a' ciallachadh gu bheil an t-àm a tha na ràithean a' tighinn air atharrachadh. Mar esimpleir, tha atharrachadh san t-sìde agus ann an �ٱ�ò�ٳ󲹳���� a' ciallachadh gu bheil an t-earrach a' tighinn nas tràithe sa bhliadhna na chleachd.

• Tha na h-atharrachaidhean seo a' toirt buaidh mhòr air fiadh-bheatha agus air sreathan-bìdh.

• �ٱ�ò�ٳ󲹳���� - Mar a bhios sinn a' tomhas dè cho teth no cho fuar 's a tha e. Bidh sinn mar as trice a' tomhas �ٱ�ò�ٳ󲹳���� ann an ceuman Celsius.
• ��à���� - Lusan air am fàs mar bhiadh do dhaoine, mar gràn, lusan no measan.
• imrich - Nuair a bhios beathach a' siubhal bho aon àite gu àite eile. 'S àbhaist gu bheil seo air sgàth atharrachadh nan ràithean.
• cadal-geamhraidh - Nuair a bhios beathach na thàmh tro mhìosan a' gheamhraidh airson lùth a chaomhnadh, bidh an t-analachadh aca agus reat an cridhe a' fàs slaodach agus bidh �ٱ�ò�ٳ󲹳���� am bodhaig a' tuiteam.
• fogharadh - A' buain, a' togail agus a' cruinneachadh a h-uile ��à���� a tha abaich agus deiseil airson a stòradh no ithe.

Dèan postair mu bheathach a bhios ag atharrachadh a dhòighean nuair a dh'atharraicheas na ràithean.

Smaoinich mu bheathaichean a bhios a' dèanamh cadal-geamhraidh no imrich nuair a dh'atharraicheas na ràithean. Cuin a bhios iad a' dèanamh seo? Carson? Ciamar a bhios iad ag ullachadh?