Tŷ Siamas, Emyr Puw, Boccia
'Parch yw fy mhwrpas i Elis Shon Siamas
Telyniwr mawr urddas, dda fwynwas hy fedd.'
Wyddon ni ddim pwy 'sgwennodd y cwpled yna i Elis, dros dri chan mlynedd yn ôl.
Ond fe wyddon ni mai fo oedd y cerddor cyntaf i lunio telyn deires yng Nghymru.
Mae 'na sôn hefyd ei fod o'n delynor i'r Frenhines Anne. 'Sdim rhyfedd felly fod
y Ganolfan Genedlaethol i Gerddoriaeth Cymru, ar sgwâr Dolgellau, sef Tŷ Siamas wedi ei enwi ar ei ôl.
Galw heibio wnes i, i ddymuno pen-blwydd hapus i'r Ganolfan yn dair oed. Ac fe ges i groeso yno gan un o'r sylfaenwyr Ywain Myfyr, sy'n aelod o'r grŵp Gwerinos,
Criw Tŷ Siamas, Dolgellau
Heledd sy'n gofalu am y siop, sy'n gwerthu pob math o offerynnau a cherddoriaeth gwerin, a John Cadwaladr aeth a fi o amgylch yr adeilad. Bellach mae'r ganolfan yn cynnig gwersi cerddorol i offerynwyr ifainc ac roedd Rhiain Bebb o Fachynlleth wrthi'n rhoi gwersi i delynorion y dyfodol. Felly mae ysbryd yr hen Siamas yn fyw ac yn iach.
Rhiain Bebb gyda'i disgyblion yn Tŷ Siamas
Ymlaen wedyn o Ddolgellau i Dalybont yn Harlech i gyfarfod ag Emyr Puw, sydd bellach yn ei wythdegau, ond yn edrych dipyn yn 'fengach, er ei fod o wedi treulio tair blynedd, pan oedd o'n fachgen ifanc iawn mewn Sanatoriwm yn Nhalgarth, oherwydd ei fod o'n dioddef o'r dicáu, neu'r TB.
Emyr Puw
Yn dilyn ei arhosiad yn yr ysbyty bu'n rhaid iddo gael llawdriniaeth oedd yn golygu colli ysgyfant. Ac eto mae Emyr, ('gyda chymorth y wraig') wedi byw bywyd llawn a phrysur, ac mae'r blodau a'r llysiau yn deyrnged i'w waith caled rhwng y rhesi.
Enillodd fedal y BEM, pan oedd yn gweithio yn Atomfa Trawsfynydd, a'r flwyddyn nesa' fe fydd o'n dathlu'r ffaith ei fod o wedi bod yn flaenor yn ei gapel ers hanner can mlynedd. Os wyddoch chi, am rywun fel Emyr sy'n haeddu sylw a sgwrs, cysylltwch efo mi hywel@bbc.co.uk
Porthmadog oedd diwedd y daith yr wythnos yma, yng nghanolfan Glasynys yn gwylio Marcus, Mark, Ashley, Jackie a'r criw, yn chwarae gêm o'r enw Boccia.
Gêm debyg iawn i fowls ydy Boccia , ond fod y chwaraewyr yn defnyddio peli llai wedi eu gwneud o ledr, ac yn ceisio cael y peli mor agos i'r 'jack' a phosib.
Marcus, Mark, Ashley (ar y chwith) , Jackie a'r criw, yn chwarae gêm o'r enw Boccia
Eisoes mae Ashley - ar y chwith yn y llun - yn un o'r chwaraewyr gorau yng Nghymru, ac fe fydd y gêm yn cael ei chynnwys yn y Mabolgampau Paraolympaidd
yn Llundain yn 2012. Pob hwyl i ti Ashley.
Hanesion 