 |
|
Newid
ar tu chwith
Cylchgrawn yr ifanc yn cael golygydd newydd
Dydd Iau, Ionawr 10, 2002
|
• tu chwith . com. Cyfrol 16, gaeaf 2001. £3.50
Adolygiad gan Glyn Evans
Y mae鈥檙 cylchgrawn tu chwith.com ar gychwyn cyfnod newydd.
Wedi llai na dwy flynedd yn olygydd y mae Lowri Davies yn trosglwyddo'r
gadair i olygydd newydd, Fflur Dafydd.
Er na ddywedir hynny yn y cylchgrawn dywedodd Lowri Davies mai un
rheswm am hynny yw ei bod eisiau鈥檙 amser a gymer i olygu鈥檙 cylchgrawn
i gwblhau ei doethuriaeth ym Mhrifysgol Cymru.
'Herfeiddiol a phryfoclyd'
Yn y cylchgrawn ei hun mae鈥檔 crybwyll rhesymau eraill hefyd:
 "Os
yw cylchgrawn herfeiddiol a phryfoclyd fel tu chwith am barhau
i wthio ffiniau a thorri dros y tresi, mae gwaed ffres a gogwydd newydd
yn hanfodol."
Gwaed a gogwydd Fflur Dafydd fydd y rheini sy鈥檔 cael ei disgrifio
fel, cerddor, cyfansoddwraig, bardd, awdures.
Bydd hi鈥檔 arwain - neu鈥檔 cael ei harwain gan - fwrdd golygyddol yn
cynnwys r. arwel jones, sion t. jobbins, gwenan p. thomas, owen martell,
twm morys a sioned puw rowlands.
Nid yn enw鈥檙 cylchgrawn yn unig y mae tu chwith yn ymwrthod
a phrif lythrennau; a hynny鈥檔 gydnaws a'i natur fymryn yn hunandybus
- a adlewyrchir gan y .com yna yn ei deitl.
Cylchgrawn yw sy鈥檔 cael ei ddisgrifio fel " y cylchgrawn celfyddydol
i鈥檙 Gymru fodern" ac sy鈥檔 cael ei gynhyrchu gan bobol ifanc (yn bennaf)
ar gyfer pobol ifanc (yn bennaf).
Y mae rhwng pump a chwe chant yn ei brynu.
Themâu gwahanol
Rhan o ap锚l tu chwith yw ei fod yn chwilio am them芒u ar gyfer
ei wahanol rifynnau.
Thema鈥檙 rhifyn diweddaraf ( cyfrol 16, gaeaf 2001) ydi bwyd a diod,
a鈥檙 cylchgrawn wedi ei rannu鈥檔 gyrsiau bwydlenaidd fel foie gras,
filet mignon, frijoles a fondue - er mae'n anodd deall
sut y gallodd cylchgrawn mor flaengar a phryfoclyd osod bwyd mor ffiaidd
a foie gras ar ei fwydlen!
Mewn nodyn golygyddol yr eglurir pam y dewiswyd y thema hon.
"Mae bwyta ac yfed bellach ar flaen agenda unrhyw ddiwylliant poblogaidd
gwerth ei halen yn sgil dylanwad aruthrol y garfan newydd ac ifanc
honno o gogyddion rhywiol sydd wedi meddiannu ein cartrefi . . ."
Hynny yw, y mae yna fwy o wthio rhaglenni coginio i lawr ein cyrn-gyddfau
o鈥檙 teledu nag a fu erioed; a鈥檙 cwestiwn y mae tu chwith yn
ei ofyn yn sgil hynny yw:
"Ond beth amdanom ni鈥檙 Cymry? I ba raddau yr ydym ni鈥檔 barod i ddyrchafu鈥檙
broses o lewni (sic) twll yn gelfyddyd o鈥檙 radd flaenaf?"
Cenedl o lymeitwyr
Er nad wyf yn teimlo fod hynny鈥檔 cael ei ateb ar y dalennau sy鈥檔 dilyn
y mae yma ddigon i gnoi cil drosto fo (pl卯s, pl卯s, maddeuwch imi ond
y mae gan bob adolygydd yr hawl i o leiaf un trosiad mwys) a sawl
sylw pryfoclyd yn cael ei wneud.
Nid lleiaf gan Lefi Gruffudd o Wasg y Lolfa sy鈥檔 how edrych ar berthynas
y Cymry a鈥檙 ddiod gadarn - cwlt y meddwi cymreig (neu nefoedd yn
y dafarn).
"Prin y gellid honni bod y gallu i feddwi wedi cael y gydnabyddiaeth
haeddiannol gan geidwaid dysg a diwylliant Cymru," meddai.
A hynny er bod 90 y cant o鈥檙 boblogaeth yn hel tafarnau o gymharu
a dim ond 12 y cant yn mynychu lle o addoliad.
Mewn cystadleuaeth Cwpan Yfed y Byd byddai Cymru, yn 么l Lefi, ymhlith
yr wyth ar y brig yn "weddol rwydd" - ond dydio ddim mewn gwirionedd
fel pe鈥檔 sylweddoli difrifoldeb sefyllfa o鈥檙 fath.
Cymryd ei bwnc braidd yn ysgafn y mae gan ein beirniadu fel cenedl
am slotian lagyrs Lloegr yn hytrach na鈥檔 cwrw melyn bach ein hunain
- fel yr un y mae o鈥檔 gysylltiedig a'i fragu.
Cytuna a鈥檙 honiad fod y rhan fwyaf o brofiadau gorau bywyd yn deillio
o effeithiau alcohol.
"Mae gan y Cymry broblem yfed," meddai, "y ffaith nad yw llawer o
bobl yn yfed digon (tra fod y gweddill ohonom yn yfed gormod)."
Byd byrgyrs
Dylanwad pell-gyrhaeddol a sinistr cwmn茂au fel McDonalds a Coca-Cola
ydi testun erthygl Dyfrig Jones (a sleifiodd i mewn, mae鈥檔 ymddangos,
heb fod trwy law is-olygydd).
Y mae鈥檔 codi materion pwysig parthed perthynas y cwmn茂au rhyngwladol
hyn a鈥檙 gyfundrefn addysg yn yr Unol Daleithiau a dylai鈥檙 hyn sydd
ganddo i鈥檞 ddweud ein deffro ninnau i beryglon tebyg yma.
Cyffes merch dew Bwyta gormod ydi鈥檙 aflwydd i Heledd Fychan, hogan
dew - er gwaethaf ei henw - a gollodd chwe st么n trwy reoli鈥檙 hyn mae鈥檔
ei fwyta.
"Os clywch chi bobl dew yn dweud eu bod nhw yn berffaith hapus gyda鈥檜
cyrff, mae nhw (sic) unai yn wallgof, neu yn fwy tebygol, yn palu
celwyddau . . . mae bloneg yn medru eich caethiwo gan ei fod yn eich
atal rhag byw bywyd cyfangwbl arferol," yw ei rhybudd hi - ond heb
grybwyll peryglon y gwrthwyneb hefyd.
Prifardd yn dychan
Troi at ddychan y mae鈥檙 Prifardd Iwan Llwyd yn ei erthygl "tai
uchelwyr y beirdd 1998-2001" gyda sylwadau craff a deifiol am
"Llys Rhodri Fawr ym Mae Caerdydd."
Sgwennwr arall o鈥檙 to mwy aeddfed sy鈥檔 cael ei le yn y cylchgrawn
i鈥檙 ifanc ydi Jon Gower sy鈥檔 s么n am brofiad bwyd ym Montana.
Adran werthfawr yn y cylchgrawn ydi "tu chwith yn comisiynu"
gyda darnau rhyddiaith y tro hwn gan Eirian Rees Davies a Wil Parry
a darlun gan Ceri Gibbons.
Ni ellir ond canmol a chymeradwyo hwyluso鈥檙 ffordd i rai newydd fentro
cael eu gwaith ar bapur.
Cyhoeddir tu chwith.com ddwywaith y Pris tanysgrifiad yw 拢7.
(Adran y Gymraeg, Yr Hen Goleg, Stryd y Brenin, Aberystwyth. SY23
2AX.
•
Oes gennych chi farn am y llyfr hwn neu lyfrau eraill?
Ebostiwch
|
|
|
Gair
am air
Siart
Cymru
Llyfrau
ar y We
N么l
i'r archif
