Roeddwn yn sefyll yn yr ardd, ie, yn meddwl beth i wneud a dim awydd hefyd. Dyma rhywbeth yn fy mwrw yn fy mhen-glin, ie, gwiwer lwyd! Dwi'n gwybod fy mod yn ddigon di-si芒p ond mae'n debyg mai'r goeden 'fale yn ymyl oedd y bwriad; ond maent yn bla yng nghanol bwyd yr adar a tybed a oes ateb gan Gwynfryn, Nodyn y Nant? Rwy'n sylwi fod y robin goch yn hel y cnau hyd y llawr ac nid o'r gawell gnau uwch ben ond, ta waeth, mae o reit foliog trwy'r cwbwl.Dydw i ddim yn un da am fynd i ymweld 芒 rhywun sydd ddim yn dda neu mewn ysbyty, ond y dydd o'r blaen dyma 'bite the bullet' chwadel y Sais a phenderfynu mynd i weld Dei Cilgellan yn Cefnrodyn, Dolgellau, a gwneud y trefniadau efo Arwyn Tomos Huw (dyne fydd o i mi, mab i Tomos Huw Jones, y postmon) sydd yn byw yn yr hen gartref yn 20 Heol y Domen. Byddwn yn mynd yno i gael cinio pan oeddwn yn yr Ysgol.
Roedd Mam a Nhad yn ffrindie mawr efo Tom a Margaret. Roedd Mam a Margaret yn forwynion yn Bryn Tegid, Llanycil, gyda'i gilydd a chlywais am gast roedd y ddwy wedi ei wneud efo Mary Evans, sef Mary John Francis fel y byddent yn ei galw.
Roedd yn gymeriad, ond dyma'r ddwy yn rhoi Bicarbonate of Soda yn y Pot tan y gwely (ddim en suite fel r诺an). Dyna sgrech dros y lle yn orie man y bore - mae'n debyg fod Mari yn meddwl fod angen Doctor arni hi a hynny reit sydyn. le, castie diniwed. (Wel dyna fynd oddi ar y rails - yn 么l at Arwyn!)
Dyma fi'n codi Arwyn ac yn ei hanelu hi am Ddolgellau. Mae o wedi hen arfer mynd yno i weld ei fodryb, Miss Myfanwy Jones, neu Fanwy Hughie Isaac i ran helaeth hen drigolion Y Bala. Nhw oedd yn cadw siop greengrocers yn Heol y Domen.
Cyrraedd Dolgellau ac i mewn trwy ddrws y Cartref, a gweld Dei yn cerdded ym mhendraw y cyntedd a dyma weiddi, "Dafis," a dyma fo'n troi yn 么l ar ei sawdl. le, roeddwn yn falch o'i weld.
Roedd Dafis yn gymeriad i gydweithio ag o efo'r post, a dyne lle buom ni yn mynd yn 么l trwy'r hen ddyddiau gwaith; mae'n debyg inni fod efo'n gilydd am bum mlynedd ar hugain a buan iawn yr aeth y prynhawn heibio.
Roedd yn rhaid ymweld 芒 phedair arall o'r Bala sydd yn y cartref yno, sef Miss Jones, a dyma Arwyn yn dweud wrthi, "Dudwch wrtho fo beth ddaru chi ddweud wrtha i pryd welsoch chi fi gyntaf pnawn yma." le, er ei bod yn 98 oed roedd yn gwenu'n braf ac yn dweud wrtha i, "Rydech chi wedi mynd yn dew!" le, y gwir a ddywedodd, a dyna hi'n dweud wedyn, "Rhaid ichi gerdded rownd Lovers Walk bob dydd i golli pwyse." Mi glywa' i lawer yn gofyn ble mae Lovers Walk. Wel, pan fyddwch chi ar wastad Llanfor edrychwch i fyny am ardal Pantglas ac mae 'na goed wedi eu plannu yn cydredeg a'r ffordd fawr ac yn cysylltu ffordd Rhiwlas efo ffordd Pantglas. Dyma oedd y ffordd y byddai teulu Rhiwlas yn dod i'r Eglwys yma yn Llanfor.
Un arall o gymeriadau'r dref sydd yn y cartref yma yw "Georgie Gas", fynte hefyd yn ei nawdegau. Hefyd Cyril Edwards, ac yno dros dro Mrs Jane (Shan) Roberts. Ond er mor gysurus yw Cefnrodyn gresyn na fuasent yn cael bod mewn cartref yn eu cynefin.
Wrth i mi ysgrifennu hwn dyma gnoc ar y drws. le, oes, mae gennyf angen fy achub mewn mwy nag un ffordd a phwy oedd yn y drws ond y Parchedig Nia, rheithor y Bala, a dyma hi'n gofyn beth oeddwn i'n sgwennu. Finne'n egluro beth oedd y druth a dyma hi'n dweud' ei bod hi hefyd yn ymwelydd cyson a Chefnrodyn ac yn bendant mai yn y Bala mae lle'r trigolion yma. Mae hi'n ddigon anodd ymweld os nad ydych 芒 char. le, Gynghorwyr, trowch eich min, mae pob peth yn mynd oddi yma yn dawel bach.
Ar 么l cyrraedd adre o Ddolgellau ac wedi s么n am y Swyddfa Bost, roedd Tomos Huw am flynyddoedd yn bostmon yn ardal Parc ar gefn ei feic o'r Bala bob dydd a 'wisgodd o erioed wellingtons. Tase hi'n llifogydd neu eira trwm, sgidie oedd yr 'order of the day' efo Tomos Huw. Cyn darfod, roedd gardd Tomos Huw yn Ffordd y Gerddi a hyd yn oed yr adeg honno roedd angen cloi'r gi芒t.
Y bore ar 么l i Tom ymddeol roedd wedi codi'n fore a dyna lle roedd o'n trio datgloi y gi芒t. "Mae o wedi rhewi," medde fo wrth ei hun, "D诺r cynnes!"
Lwcus nad oedd neb o gwmpas i weld o ble daeth hwnnw!
听
