大象传媒

Neges gyntaf Marconi

top
Peiriant Marconi

Wyddoch chi bod y darllediad radio di-wifren gyntaf gan Marconi wedi cymryd lle yng Nghymru?

Mae'n rhyfedd i feddwl bod un o ddyfeiswyr mwya enwog hanes, sef Guglielmo Marconi, (25 April 1874- 20 July 1937), wedi cyflawni un o gampau technolegol mwyaf y byd fodern yn ardal Rhyd Ddu, ger Caernarfon!

Mae Dafydd Francis Jones yn gyn beiriannydd trydanol ac yn frwd iawn dros hanes y radio. Yn aelod o gymdeithas Cyfeillion Marconi, mae'n s么n yma am y darllediad cyntaf di-wifren o Ryd Ddu ger Caernarfon i Awstralia:

"Yn hogyn ifanc yn y 1930au, mi es i weld yr union orsaf ddarlledu yn Rhyd Ddu lle darlledwyd y neges gyntaf yn wreiddiol. Dw i'n cofio edrych o gwmpas yn geg-agored ar y mastiau enfawr a'r holl beirianwaith oedd yn gwbl angenrheidiol bryd hynny i ddarlledu signalau cyn i'r dechnoleg newydd newid popeth. Mi es i weithio fel periannydd a ffurfio yn ddiweddarach gymdeithas Cyfeillion Marconi i gofio am gamp fawr Marconi yn darlledu'n ddi-wifren am y tro cyntaf.

"Ym 1896, anfonwyd llythyr at Syr William Henry Prys o Bryn Helen, pennaeth y Swyddfa Bost yng Nghaernarfon, gan gwmni o'r enw Swinton. Roedd y llythyr yn tynnu sylw at beiriannydd ifanc ond dawnus o'r Eidal. Gwahoddodd Syr William Prys Marconi i ogledd Cymru a chyfrannu 拢600 at ei ymchwil i ddarlledu di-wifren - sef anfon negeseuon drwy'r awyr heb wifrau!

"Yn anffodus bu farw Syr William Prys ym 1913 a hynny cyn gweld ffrwyth ei fuddsoddiad. Er hynny, gosodwyd carreg goffa iddo ar fur y Swyddfa Bost yng Nghaernarfon ac fe'i claddwyd ym mynwent Llanbeblig.

"Bu Marconi yn byw ar Ynys M么n rhwng 1900 ac 1918 ond nid dyma ei ymweliad cyntaf i Gymru. Yn 1897 llwyddodd i greu'r darllediad cyntaf dros y dwr wrth ddanfon neges o ynys Flat Holm ym Mro Morgannwg i Bwynt Lavernock.

Ond y foment fawr mewn hanes oedd pan wnaethpwyd y darllediad tramor cyntaf rhwng Rhyd Ddu a Warunga yn Awstralia. Neges mewn c么d morse oedd y darllediad cyntaf ar Fedi'r 22, 1918, a hynny at Brif Weinidog Awstralia sef William Morris Hughes, o Landudno. Ei bwriad oedd i ofyn iddo anfon mwy o filwyr ANZAC drosodd i Ewrop. Mae s茂 hefyd bod Lloyd George a William Morris Hughes wedi anfon negeseuon cudd at ei gilydd yn Gymraeg!

"Roedd y darllediad cyntaf hwn yn dechnegol iawn yn ogystal 芒 phell. Anfonwyd y neges morse i lawr llinell ff么n o Lundain at wraig yn Nhywyn, Margaret Jones. Defnyddiodd hi offer arbennig sef agoriad morse i anfon y neges i lawr y lein i Ryd Ddu. Yno yn Rhyd Ddu, gan ddefnyddio offer mawr, cymhleth a mastiau, y darlledwyd y sbarc o wybodaeth yr holl ffordd i Awstralia."

Roedd gwaith Marconi yn darlledu signalau yn arloesol ar y pryd ond buan y datblygwyd y dechnoleg newydd i gymryd ei le. Serch hynny, fe erys ei enw yn y pantheon o ddyfeiswyr mwyaf ei oes a rhannodd y Wobr Nobel mewn Ffiseg yn 1909 am ei gyfraniad i dechnoleg fodern. Erys ei 么l o hyd yng Ngogledd Cymru gyda sefydliadau fel Cyfeillion Marconi yn cadw ei stori'n fyw yn yr ardal.

(Cyhoeddwyd gyfraniad Dafydd Francis Jones yn wreiddiol yn 2004 ar safwe 大象传媒 Lleol).


Cestyll

Castell Dolbadarn

Oriel Cestyll

Hanes rhai o gestyll mwyaf adnabyddus a hanesyddol bwysig Cymru.

Crefydd

Delw Cristnogol mewn carreg

Oes y Seintiau

Cymru yng nghyfnod Dewi Sant a'r Cristnogion Celtaidd cynnar.

Mudo

Statue of Liberty

Dros foroedd mawr

Hanes y Cymry a adawodd eu cartrefi i chwilio am fywyd gwell.

Symbolau Cymru

Tair pluen Tywysog Cymru (Llun: Tomasz Przechlewski)

Hunaniaeth?

Y stori y tu 么l i symbolau ac arwyddluniau traddodiadol y Cymry.

大象传媒 iD

Llywio drwy鈥檙 大象传媒

大象传媒 漏 2014 Nid yw'r 大象传媒 yn gyfrifol am gynnwys safleoedd allanol.

Mae'r dudalen hon yn ymddangos ar ei gorau mewn porwr cyfoes sy'n defnyddio dalennau arddull (CSS). Er y byddwch yn gallu gweld cynnwys y dudalen hon yn eich porwr presennol, fyddwch chi ddim yn cael profiad gweledol cyflawn. Ystyriwch ddiweddaru'r porwr os gwelwch yn dda, neu alluogi dalennau arddull (CSS) os yw'n bosib i chi wneud hynny.