大象传媒

Mae'r Urdd wedi galw am adolygu Deddf yr Iaith Gymraeg ac am ystyried penodi comisiynydd iaith.

Yn 么l Efa Gruffudd Jones, Prif Weithredwr y mudiad, mewn datganiad heddiw; mae'r amser wedi dod i wneud y ddeddf bresennol yn fwy perthnasol.

Pedair blynedd ar ddeg
"Nod yr Urdd yw sicrhau y cyfle trwy gyfrwng yr iaith Gymraeg, i holl ieuenctid Cymru i ddatblygu'n unigolion cyflawn, a'u galluogi i chwarae rhan adeiladol yn y gymdeithas, gan feithrin sgiliau personol a chymdeithasol," meddai'r datganiad.

"Er mwyn creu'r amgylchfyd gorau i'r mudiad allu cyflawni hyn, mae'n amserol, bedair blynedd ar ddeg wedi'r Ddeddf Iaith ddiwethaf, i adolygu'r ddeddfwriaeth, ac i ystyried cyflwyno gwelliannau iddi i'w gwneud yn fwy perthnasol i Gymru heddiw," ychwanegwyd.

Pwysleisir bod y "cysyniad o hawliau" yn arbennig o berthnasol ym maes plant a phobl ifanc.

"Mae'r Urdd am sicrhau'r hawl i bawb i dderbyn gwasanaeth ieuenctid, yn eu dewis iaith," meddai'r datganiad.

Dywed hefyd fod sicrhau gwell statws i'r Gymraeg yn gweithle yn bwysig i'r ifanc - yn enwedig y rhai sy'n derbyn addysg drwy gyfrwng y Gymraeg.

Comisiynydd
"Gan fod pwerau newydd bellach gan y Cynulliad, dylai aelodau'r Cynulliad sicrhau'r amser a'r sylw angenrheidiol i drafod ac i arwain gwelliannau yn y maes hwn.

"Gwyddom fod gan Iwerddon drefniant sy'n cynnwys Comisiynydd Iaith, a chredwn y gallai hwn fod yn batrwm i'w ddilyn," meddir.

"Mae hefyd yn amserol adolygu'r Ddeddf yng nghyd-destun y newidiadau sydd yn digwydd ar hyn o bryd yn y maes cydraddoldeb, a'r posibilrwydd y bydd Mesur Sengl Cydraddoldeb newydd yn cael ei gyflwyno gan Lywodraeth San Steffan.

"Bryd hynny, bydd angen cymharu pwerau Bwrdd yr Iaith Gymraeg gyda'r pwerau a gynigir gan y Mesur Sengl ar gyfer y meysydd cydraddoldeb eraill."

Mudiadau eraill
Yn dilyn cyfarfod gyda rhai mudiadau Cymraeg ar faes yr Eisteddfod ddydd Iau gwahoddodd Efa Gruffudd Jones fudiadau eraill i ymuno hefyd.

"Mae gan yr Urdd draddodiad hir o arwain ym mywyd diwylliannol y genedl ac o gyfrannu mewn ffordd eithriadol o gadarnhaol i sicrhau dyfodol i'r Iaith, a'n bwriad wrth wneud y cyhoeddiad hwn yw annog gwleidyddion Cymru i sicrhau'r amgylchiadau gorau i'r Gymraeg ffynnu," meddai.