´óÏó´«Ã½

Mi fydd ffordd newydd gwerth £1 biliwn o gwmpas Casnewydd yn cael ei hadeiladu, yn dilyn cyhoeddiad gan y Gweinidog Trafnidiaeth Edwina Hart.

Y bwriad yw i'r ffordd fynd rhwng cyffordd 23 a 29 gan leihau tagfeydd a rhoi hwb i'r economi.

Mae'r cynlluniau hefyd yn cynnwys creu cysylltiad rhwng yr M4, yr M48 a'r B4245 a chreu man diogel i gerddwyr a seiclwyr.

Mae Plaid Cymru a'r Democratiaid Rhyddfrydol wedi beirniadu'r cynlluniau gydag iaith gref, ond mae'r Ceidwadwyr wedi croesawu'r penderfyniad.

'Camgymeriad drud'

Yn siarad ar ran Plaid Cymru, dywedodd Rhun ap Iorwerth bod y penderfyniad yn "gamgymeriad drud iawn".

Dywedodd y byddai'r ymrwymiad yn "effeithio ar ein gallu i fuddsoddi mewn prosiectau eraill am flynyddoedd i ddod", a bod angen datrysiad cyflymach gan fod y broblem yn "bodoli nawr".

Ychwanegodd bod gwneud y cyhoeddiad cyn i'r Pwyllgor Amgylchedd gyhoeddi ei adroddiad i'r mater, yn tanseilio gwaith y pwyllgor hwnnw.

Fe wnaeth Mick Antoniw o'r blaid Lafur ategu neges Mr ap Iorwerth, gan ddweud y gallai'r llywodraeth fod mewn perygl o wynebu her gyfreithiol yn y dyfodol.

Ychwanegodd: "[Gallai hyn] danseilio barn pobl o Lywodraeth Cymru yn llygaid y bobl a'r cyhoedd, mewn cysylltiad â defnyddio'r pwerau benthyg newydd."

Dywedodd Eluned Parrot o'r Democratiaid Rhyddfrydol ei bod hi wedi "siomi" gyda'r llywodraeth oherwydd amseriad y cyhoeddiad, ac am ddewis "ateb o'r 70au ar gyfer yr anghenion isadeiledd sydd gan Gymru, nid yn unig nawr ond yn y dyfodol hefyd".

Ychwanegodd: "Dydw i ddim wedi cael syndod o weld y llywodraeth, wedi iddyn nhw dderbyn pwerau benthyg er budd holl bobl Cymru, yn ei wastraffu i gyd ar yr un pryd ar un prosiect ar gyfer de Cymru."

Fe wnaeth y Ceidwadwyr godi cwestiynau ynglŷn â pham bod cyhoeddiad mor arwyddocaol wedi cael ei "ychwanegu'n slei" i'r amserlen ar ddiwrnod olaf tymor y Cynulliad.

Ond fe ddywedodd Byron Davies: "Peidiwch â nghamddeall i - rwy'n croesawu'r penderfyniad, mae'n dagfa glir yn ein rhwydwaith drafnidiaeth a'n economi genedlaethol.

"Ac roedd y CBI yn llygaid eu lle ddoe pan ddywedon nhw wrthoch chi i fwrw ymlaen â pethau."

'Gwythïen economaidd'

Mae Cymdeithas y Cyflogwyr (CBI) wedi rhyddhau datganiad yn cefnogi'r penderfyniad.

Dywedodd eu cyfarwyddwr, Emma Watkins: "Mae cyhoeddiad heddiw yn gam yn y cyfeiriad cywir.

"Mae'r CBI wastad wedi bod o'r farn mai'r ffordd ddu oedd yr opsiwn fwyaf doeth ac effeithiol.

"Dyw'r M4 o amgylch Casnewydd ddim yn addas ar gyfer y ganrif hon. Y rhan yna o'r briffordd yw gwythïen economaidd Cymru ac mae eisoes â thagfeydd ac yn debygol o waethygu...

"Mae safon a dibynadwyedd yr isadeiledd drafnidiaeth yn chwarae rhan allweddol ym mhenderfyniadau buddsoddi sefydliadau a does dim rhan bwysicach o'r rhwydwaith drafnidiaeth yng Nghymru na'r M4."

Mae Cyfeillion y Ddaear wedi beirniadu'r penderfyniad gan ddweud y bydd yn difetha bywyd gwyllt.

Maent yn dweud mai dyma'r "penderfyniad trafnidiaeth gwaethaf posib ar gyfer de ddwyrain Cymru" ac y byddai wedi bod yn bosib gwella'r ffyrdd am bris llawer yn llai.

Mi fydd y broses o ddewis cwmni ar gyfer gweithredu'r cynllun yn dechrau yn y man.