´óÏó´«Ã½

Mae angen "gwell sylw strategol" gan Lywodraeth Cymru a'r Gwasanaeth Iechyd i wasanaethau gofal lliniarol Cymru i blant a phobl ifanc, medd adroddiad newydd.

Mae'r adroddiad gan Sefydliad Cymreig Iechyd a Gofal Cymdeithasol Prifysgol De Cymru yn honni nad yw gwersi adroddiadau cenedlaethol a lleol y gorffennol wedi'u gweithredu.

Dywed y gwaith ymchwil fod meddygon a darparwyr gofal felly yn "teimlo eu bod yn gweithio yn erbyn anfanteision i fynd i'r afael â'r anghenion y maen nhw wedi'u canfod".

Yn ôl amcangyfrifon, roedd angen gofal lliniarol ar 1,054 o blant a phobl ifanc yng Nghymru yn ystod 2014. O'r rhain, credir bod 10% (105) wedi marw yn ystod y flwyddyn.

Un broblem sy'n cael ei hamlygu yn yr adroddiad yw bod gwasanaethau gofal lliniarol i blant yn cael eu hystyried ar y cyd â gofal lliniarol i oedolion pan fo penderfyniadau'n cael eu gwneud.

Mae hynny'n gamarweiniol, meddai'r adroddiad, oherwydd nid canolbwyntio ar ddiwedd bywyd mae gofal lliniarol i blant gan amlaf, ond eu helpu nhw a'u teuluoedd i ymdopi â chyflyrau cymhleth sy'n gallu para am nifer o flynyddoedd.

Mae blaenoriaethu gofal diwedd oes, felly, yn golygu nad yw'r gwasanaethau ar gyfer y 90% o blant sydd angen cymorth parhaol yn ddigonol.

Yn ôl yr Athro Marcus Longley, cyd-awdur yr adroddiad a Rheolwr Sefydliad Cymreig Iechyd a Gofal Cymdeithasol, "mae ffocws polisi wedi symud tuag at ofal diwedd oes yn ystod y blynyddoedd diwetha'.

"Ond mae ein hadroddiad ni'n dangos yn glir bod anghenion plant wedi newid a dylai polisi bellach ganolbwyntio ar eu hiechyd yn yr hirdymor."

Mae'r adroddiad - a gafodd ei gomisiynu gan yr hosbis i blant TÅ· Hafan, ac sydd wedi'i ddisgrifio fel adolygiad cynhwysfawr o'r gwasanaethau sydd ar gael - yn gwneud nifer o argymhellion, gan gynnwys rhoi'r un statws i ofal lliniarol i blant ac oedolion.

Mae hefyd yn galw am linell gyngor 24 awr y dydd i weithwyr yn y maes, a sefydlu targedau perfformiad yn benodol ar gyfer gofal plant.

Er bod "cynnydd sylweddol" wedi'i wneud yn y blynyddoedd diweddar, mae'r adroddiad yn honni bod y "cynnydd hwnnw bellach wedi pallu a bod angen symbyliad newydd".

Daeth croeso i'r adroddiad gan y Gweinidog Iechyd Mark Drakeford.

"'Dw i'n croesawu ymrwymiad TÅ· Hafan i weithio mewn partneriaeth gyda'r Bwrdd Gweithredu Diwedd Oes a Llywodraeth Cymru i sicrhau gwelliannau allweddol i ofal diwedd-oes plant a phobl ifanc Cymru," meddai.