´óÏó´«Ã½

Mae plant sy'n bwyta brecwast iachus yn llawer mwy tebygol o dderbyn graddau sy'n uwch na'r cyfartaledd ar ddiwedd eu cyfnod yn yr ysgol gynradd.

Dyna gasgliad yr astudiaeth gynta' i brofi cyswllt uniongyrchol a chadarnhaol rhwng arferion bwyta plant amser brecwast a'u cyrhaeddiad yn yr ysgol.

Fe wnaeth ymchwilwyr o Brifysgol Caerdydd gyfweld â 5,000 o ddisgyblion 9-11 mlwydd oed mewn mwy na 100 o ysgolion cynradd Cymreig, yn yr astudiaeth fwya' o'i bath erioed.

Dangosodd yr ymchwil nad oedd bwyta losin a chreision i frecwast, fel y nodwyd gan un o bob pump o blant, yn cael effaith gadarnhaol ar eu perfformiad mewn profion.

Fe wnaeth yr ymchwilwyr ofyn i ddisgyblion restru'r holl fwyd a diod yr oedden nhw wedi'i fwyta dros gyfnod o 24 awr. Cafodd eu canlyniadau mewn asesiadau gan athrawon ar ddiwedd Cyfnod Allweddol 2 eu cymharu gan ymchwilwyr 6-18 mis yn ddiweddarach.

Roedd y tebygolrwydd o dderbyn gradd uwch na'r cyfartaledd hyd at ddwywaith mor uchel i blant oedd yn bwyta brecwast, o'i gymharu â'u cyfoedion nad oedd yn gwneud.

Ynghyd â'r nifer o eitemau iachus gafodd eu bwyta i frecwast roedd arferion bwyta eraill - gan gynnwys y nifer o losin a chreision, a ffrwythau a llysiau gafodd eu bwyta weddill y dydd oll i'w gweld yn cael effaith sylweddol a chadarnhaol ar berfformiad addysgol.

Fe gafodd y canlyniadau eu cyhoeddi yn y cylchgrawn Public Health Nutrition, ac yn ôl yr ymchwilwyr fe allen nhw gael goblygiadau mawr ar gyfer gwneuthurwyr polisi.

Fe ddywedodd Hannah Littlecott, prif awdur yr adroddiad gan Ganolfan Datblygu a Gwerthuso Ymyriadau Cymhleth er mwyn Gwella lechyd Prifysgol Caerdydd (DECIPHER):

"I ysgolion, mae clustnodi amser ac adnoddau ar gyfer gwella iechyd plentyn yn gallu cael ei weld fel cymhlethdod digroeso pan eu bod yn canolbwyntio ar eu prif waith sef addysgu - a hynny yn raddol oherwydd y pwysau sy'n cael eu gosod ar sicrhau cyrhaeddiad addysgol y plentyn.

"Ond yn amlwg, fe allai gosod ymdrech i wella iechyd wrth galon gwaith yr ysgol ddarparu gwelliannau addysgol hefyd."

Yng Nghymru mae'r rhan fwyaf o ysgolion cynradd yn cynnig brecwast am ddim, wedi'i ariannu gan Lywodraeth Cymru.

Yn ôl Kevin Davies, Prifathro Ysgol y Wern yn Ystalyfera mae'n amlwg i athrawon pa blant sydd heb gael pryd bwyd yn y bore:

"Erbyn oddeutu 10 o'r gloch maen nhw'n dechrau gwegian. Ac mae'n cael effaith ar eu hymddygiad a'r graddau y maen nhw'n canolbwyntio yn y gwersi. Mae rhai plant hyd yn oed yn syrthio i gysgu.

"Felly yn y gorffennol ry'n ni wedi dod â'r plant i'r gegin i sicrhau eu bod yn bwyta rhywbeth i'w cadw nhw i fynd tan amser cinio.

"Mae'n amlwg i ni bod dod i'n clwb brecwast ni yn helpu plant i ganolbwyntio a chwblhau eu gwaith yn y dosbarth - a ma' hynny'n parhau gydol y dydd."

Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi croesawu canlyniadau'r astudiaeth, gan ddweud eu bod yn cefnogi'r alwad i ysgolion ystyried cyflwyno mesurau i wella iechyd eu disgyblion.