´óÏó´«Ã½

Blwyddyn wedi newid chwyldroadol yn y gyfraith rhoi organau, mae'r canlyniadau yn "galonogol" yn ôl Ysgrifennydd Iechyd Cymru.

Ers 1 Rhagfyr 2015, mae pob oedolyn sydd wedi byw yng Nghymru am dros flwyddyn yn cael ei ystyried yn barod i roi organau, oni bai ei fod yn datgan gwrthwynebiad.

Cymru oedd y wlad gyntaf yn y DU i basio deddf o'r fath.

Yn ôl yr Ysgrifennydd Iechyd Vaughan Gething, mae'r ystadegau'n galonogol ac mae'r newid yn y gyfraith wedi bod yn bositif.

System o ganiatâd tybiedig Cymru oedd y cyntaf yn y DU.

Dros y 12 mis diwethaf, mae 160 o organau wedi cael eu trawsblannu, gyda 39 o rheiny drwy ganiatâd tybiedig.

Mae ffigyrau yn dangos bod 6% o bobl sy'n gymwys yng Nghymru wedi penderfynu tynnu'n ôl o'r cynllun.

Er bod nifer rhoddwyr organau yn amrywio'n naturiol, mae Llywodraeth Cymru yn ffyddiog y byddan nhw'n cyrraedd eu nod o gynyddu nifer yr unigolion sydd yn rhoi eu horganau o 25% yn y dyfodol.

Cafodd Catrin Williams-Jones ddau drawsblaniad, yn 1987 a 1998, a dywedodd bod ei bywyd wedi newid yn llwyr ar ôl bod yn "gaeth i'r ysbyty".

"Ma' fe 'di caniatau i fi weithio, priodi, cael plant a jyst bod yn normal," meddai.

"Dim uchelgeisiau enfawr, dwl, ond uchelgais rhywun sydd ynghlwm i'r ysbyty ac sydd ar beiriant arennau, ar y dialysis, yw bod yn iachus a cael byw bywyd yn hapus."

Dywedodd Mr Gething bod newid yn y ddeddfwriaeth wedi bod yn llwyddiant a bod "llawer iawn mwy o ymwybyddiaeth am roi organau" erbyn hyn.

Dywedodd bod "mwy o bobl yn cael trafodaethau gyda'u hanwyliaid ynglŷn â'u dymuniadau" ond bod lle i wella hefyd.

Ychwanegodd bod trafodaethau o'r fath yn ei gwneud hi'n haws i staff meddygol.

Wrth siarad gyda ´óÏó´«Ã½ Cymru, esboniodd yr ymgynghorydd Dr Chris Hingston, sy'n arweinydd clinigol ar gyfer rhoi organau:

"Rydyn ni wedi gweld effaith fawr mewn ysbytai o ran teuluoedd yn dod atom ni i ofyn am roi organau, ac mae teuluoedd yn ymwybodol o ddymuniadau eu hanwyliaid.

"Hyd yn oed os maen nhw'n penderfynu peidio rhoi eu horganau, maen nhw'n hyderus mai dyna'r penderfyniad cywir.

"Fel clinigwr, dyna'i gyd roeddwn i eisiau - osgoi ansicrwydd a diffyg penderfyniad fyddai'n achosi anawsterau i deuluoedd."

Dywedodd yr ymgynghorydd Mike Stephens, sy'n llawfeddyg trawsblaniad bod amrywiaeth yn nifer yr unigolion sy'n rhoi eu horganau yn gwneud dadansoddi'r sefyllfa yn anodd.

Ond roedd yn ffyddiog bod y newid yn y gyfraith wedi cael effaith cadarnhaol.

"Mae hyn am newid agweddau ac rwy'n credu ein bod ni'n gweld hynny, felly mae'r newid wedi bod yn llwyddiannus," meddai.