Cwis: Gwarchod yr enwau
- Cyhoeddwyd
Ai llun wedi crymanu fel hyn yw ystyr Crymlyn yng Nghaerffili?
Mae 'na ymgyrch newydd yn y Cynulliad i warchod rhai o enwau hanesyddol Cymru.
Faint ydych chi'n ei wybod am darddiad rhai o enwau lleoedd Cymru? Rhowch gynnig arni.
(Mae'r atebion ar y gwaelod)
1. Sblot
Mae enw un o faestrefi Caerdydd yn deillio o:
a) Yr Hen Gymraeg am 'Sboldaich' sy'n golygu ffos
b) Hen arferiad o ollwng cerrig i'r Afon T芒f i fesur dyfnder
c) O'r Saesneg plot, sef darn o dir
2. Caersws
Mae'r dref fechan ym Mhowys wedi'i henwi ar 么l:
a) Y frenhines Swys
b) Y gusan gyntaf yng Nghymru
c) Safle casgliad mwya'r byd o rywogaethau anifeiliad yn y 10ed ganrif
Gawsoch chi 'rioed sws yma?
3. Prion
Mae'r pentref yn Sir Ddinbych wedi ei enwi ar 么l:
a) Hen briordy lleol
b) Y gair 'purion', sef perffaith
c) Sant o'r 8fed ganrif
4) Crymlyn
Mae'r pentref yn Sir Caerffili wedi ei enwi ar 么l:
a) Y traddodiad lleol o grymanu gwair
b) Crum, llywodraethwr Rhufeinig y rhan hon o'r de ddwyrain ar un adeg
c) 'Llyn crwm', sef llyn sydd 芒 thro ynddo
5) Rhydyclafdy
Mae'r pentref ym Mhen Ll欧n wedi cael ei enw oherwydd:
a) Afon Clafdy sy'n rhedeg trwy'r pentref
b) Roedd ysbyty i'r gwahanglwyfion yno ar un adeg
c) Y meistr tir Syr Edward Clafdy yn y 16eg ganrif
Oedd 'na hen ysbyty gerllaw?
6) Slebets
Mae enw'r pentref rhwng Arberth a Hwlffordd yn Sir Benfro wedi ei enwi ar 么l:
a) Yr hen air Saesneg bec, sef nant
b) Gwin a oedd yn cael ei gynhyrchu gan fynachod
c) Enwogion o'r Oesoedd Canol oedd yn dod i gamblo
7) Plwmp
Mae'r pentref yng Ngheredigion wedi cael ei enw arferol oherwydd:
a) Fod olion plwm yma ar un adeg
b) Ei fod, yn yr 16eg ganrif, yn fan poblogaidd i bobl Sir Aberteifi i ddatrys anghydfod ac i ddweud eu dweud "yn blwmp ac yn blaen"
c) Pwmp d诺r (ar fuarth fferm yn wreiddiol)
8) Llannerch-y-medd
Cafodd y pentref yn Ynys M么n ei enw oherwydd:
a) Y pentref oedd yr unig ran o Ynys M么n oedd o dan reolaeth awdurdodau'r tir mawr ar un adeg
b) Roedd medd, y ddiod, yn cael ei gynhyrchu yma
c) Roedd hi'n ardal goediog tan i'r Tywysog Medd losgi'r coed gan greu digon o le i godi bythynnod i'w bobl
Lleoliad coedwig fawr ar un adeg?
9) Bryn Saith Marchog
Cafodd y pentref ei enwi ar 么l:
a) Sant fu gynt yn filwr
b) Saith o filwyr Owain Glynd诺r gafodd eu lladd gan luoedd Iarll de Grey
c) Marchogion unigol a oedd yn 么l chwedl yn gwarchod bryniau Clwyd rhag y diafol
Atebion:
1). c
2). a
3). b
4). c
5). b
6). a
7). c
8). b
9). a