´óÏó´«Ã½

Sut mae annog rhagor o ddisgyblion i siarad Cymraeg tu hwnt i furiau'r ysgol? Dyna oedd y cwestiwn gafodd ei drafod yn Ysgol Gyfun Gymraeg Glantaf yng Nghaerdydd y llynedd.

Roedd 'na bryder am ddylanwad y Saesneg ar ddiwylliant pobl ifanc.

Yn deillio o'r drafodaeth cafodd cynllun 'Byw yn Gymraeg' ei sefydlu i annog disgyblion i ddefnyddio'r iaith tu hwnt i goridorau'r ysgol.

Fel rhan o weithgareddau'r cynllun, cafodd 'diwrnod Cymreictod' ei gynnal yn yr ysgol - diwrnod yn llawn gweithgareddau i godi ymwybyddiaeth o fanteision siarad yr iaith.

Criw Blwyddyn 9 'Bwletin Ysgol' Glantaf sy'n adrodd am yr achlysur arloesol ar ran ´óÏó´«Ã½ Cymru Fyw:

Hybu'r iaith Gymraeg oedd y bwriad ar gyfer ein diwrnod arbennig i ddathlu Cymreictod yn ddiweddar. A daeth rhai o enwogion Cymru at ei gilydd i gefnogi'r fenter arloesol.

Cafodd cynllun BYG (Byw yn Gymraeg) ei sefydlu er mwyn annog disgyblion i siarad Cymraeg tu hwnt i'r ysgol.

"Mae'n rhaid dangos fod yna werth i'r iaith a bod modd ei defnyddio," dywedodd Miss Williams, athrawes Gymraeg, sy'n rhan o dim arwain pwyllgor BYG.

Y canwr a'r ymgyrchydd iaith, Dafydd Iwan, oedd y cyntaf i annerch y disgyblion. Dywedodd bod gweld cymaint o bobl ifanc yn siarad Cymraeg yng nghanol prifddinas Cymru yn codi ei galon.

"Yn y blynyddoedd roeddwn i'n adnabod Caerdydd yn gyntaf, roedd y Gymraeg yn perthyn i niferoedd bach. Beth sy'n wych nawr yw bod y Gymraeg yn perthyn i'r cannoedd a'r miloedd," meddai.

"Cymraeg yw'r peth pwysicaf sydd gennym ni fel cenedl a rhaid sicrhau nad yw'n ymuno â'r holl ieithoedd yma sydd wedi marw."

Bu Ian Gwyn Hughes, pennaeth materion cyhoeddus Cymdeithas Bêl-droed Cymru, yn sôn ychydig am sut daeth y Gymraeg i sylw'r byd yn dilyn campau bythgofiadwy'r tîm pêl-droed cenedlaethol yn Euro 2016.

Bu hefyd yn rhannu syniadau am sut orau i ddefnyddio'r Gymraeg tu allan i'r ysgol.

"Roedd Cymreictod ar ei orau yn ystod yr Ewros," dywedodd Ian Gwyn Hughes wrth y disgyblion. Ychwanegodd fod yr iaith Gymraeg yn "cyfleu teimlad o berthyn rhwng y chwaraewyr a chefnogwyr".

Mae un o gyn-ddisgyblion Ysgol Glantaf, sef y chwaraewr rygbi Rhys Patchell, hefyd yn gwneud defnydd da o'r Gymraeg ar y maes chwarae. Daeth y maswr nôl i'w hen gynefin i arwain sesiwn hyfforddi.

Chwe blynedd ers iddi adael Ysgol Glantaf, daeth y DJ Elan Evans hefyd nôl i ddathlu diwrnod Cymreictod trwy drafod pwysigrwydd cerddoriaeth Cymraeg.

"Cymraeg yw beth yr ydych chi eisiau iddo fe fod," dywedodd Elan. "Os nad ydyn ni'n defnyddio'r Gymraeg, pwy fydd?"

Felly, ydy cynllun BYG yn llwyddo yn ei fwriad i ysbrydoli pobl ifanc Glantaf i siarad fwy o Gymraeg yn eu bywydau bod dydd?

"Rwy'n dod o deulu Saesneg, ac felly mae'r iaith yn dod yn fwy naturiol i mi," meddai Elysia. "Ond rwy'n ymdrechu i siarad Cymraeg yn y dosbarth. Mae'r diwrnod Cymreictod wedi rhoi mwy o syniadau i mi ar sut i ddefnyddio'r iaith tu allan i'r ysgol."

Ac yn ôl Iwan, prif fachgen yr ysgol: "Rwy'n trio fy ngorau glas i siarad Cymraeg mewn gwersi ac yn y bistro. Mae'r diwrnod Cymreictod wedi rhoi cyfle i mi ystyried gwerth yr iaith ac i ddysgu mwy am ei hanes."