´óÏó´«Ã½

Gall swyddi wedi'u creu yn sgil Wylfa Newydd gael eu colli i Loegr oherwydd diffyg adeiladau i gwmnïau lleol sy'n cyflenwi, yn ôl arbenigwr busnes.

Fe ddywed y cwmni sy'n gyfrifol am y prosiect, Horizon Nuclear Power, y byddai gorsaf niwclear £12bn yn cyflogi tua 9,000 o bobl ar ei hanterth, gan roi gwaith i amryw o gyflenwyr - o adeiladwyr i arlwywyr.

Dywedodd Cyngor Môn eu bod nhw'n ceisio darparu mwy o unedau busnes.

Mae Wylfa Newydd yn dal i ddisgwyl caniatâd cynllunio a thystysgrifau morol.

Mae'r orsaf hefyd mewn trafodaethau gyda llywodraeth y DU ynglŷn â buddsoddi ac mae disgwyl i drethdalwyr gymryd rhan sylweddol yn y datblygiad.

Y disgwyl yw y byddai Wylfa Newydd yn cael yr un effaith â Tata Steel ym Mhort Talbot ac Airbus ym Mrychdyn, a welodd swyddi newydd a chwmnïau eraill gerllaw yn ffynnu.

Ond fe rybuddiodd Chris Sutton, cyfarwyddwr asiantaeth adeiladu JLL a chyn-gadeirydd CBI Cymru, y dylai cynghorau a Llywodraeth Cymru wneud mwy i sicrhau bod safleoedd busnes a stordai ar gael ar gyfer cwmnïau sydd am elwa o fuddsoddiad prosiect Wylfa Newydd.

Ychwanegodd y dylai effaith y buddsoddiad gael ei weld yng ngogledd-orllewin Cymru gyfan, ac nid yn Ynys Môn yn unig.

"Os na wnawn ni hynny," meddai, "yna fe allwn ni weld y buddsoddiad a'r swyddi yn mynd lawr yr A55 i Fanceinion a Lerpwl.

"Mae'n rhaid i ni greu pecyn o adeiladau 'gradd A' sy'n addas ar gyfer y cwmnïau cyflenwi sy'n mynd yno."

Un o'r sectorau all weld budd o'r atomfa newydd yw cwmnïau bwyd.

Gethin Dwyfor ydy cyfarwyddwr reolwr Ffrwythau D.J. Fruits ym Mhorthmadog, sy'n cyflogi 20 o bobl.

Mae wedi bod yn ceisio ehangu am flwyddyn ond heb allu dod o hyd i adeilad digon mawr.

"'Da ni'n cael dipyn o broblemau'n symud 'mlaen," meddai.

"Da ni'n ffeindio bod 'na ddim digon o dir a llefydd i ni 'neud y busnes yn fwy.

"Mae angen sbïo ar yr adeilada' sydd yno'n barod [ac] sydd ddim yn cael eu defnyddio. Mae 'na lefydd yng Ngwynedd - pam ddim 'neud rwbath efo'r tir yna a thrio helpu busnesa'?"

Yn ôl y cynghorydd Carwyn Jones, sy'n gyfrifol am brosiectau mawr a datblygiad economaidd ar Gyngor Môn, mae'r awdurdod lleol yn gweithio'n galed i daclo'r broblem.

Dywedodd y bydd ffordd gyswllt newydd gwerth £12m yn Llangefni, pum uned fusnes newydd yn agor yn y dref a chynlluniau i agor 10 arall yng Nghaergybi.

Mae Horizon Nuclear Power, y cwmni tu ôl i Wylfa Newydd, hefyd wedi dweud eu bod nhw'n ymroddedig i adeiladu cadwyn gyflenwi ar yr ynys ac ar draws "y gogledd".