´óÏó´«Ã½

Mae pobl ifanc wedi cyfaddef bod 'na duedd i'w cyfoedion rhannu cynnwys ar y we "heb feddwl" am y goblygiadau, yn ôl ymchwil gan UK Safer Internet Centre,

Yn 2018, cafodd lluniau neu fideos o 43% o'r bobl ifanc a gymrodd rhan yn yr ymchwil ei rhannu heb eu caniatâd - er bod 83% ohonyn nhw yn dweud eu bod nhw'n ymwybodol bod angen parchu eraill ar y we.

Mae'r ffigyrau yn gadarnhad i rhai o rym ffonau symudol a gwefannau cymdeithasol i alluogi ac annog ymddygiad fel seibr-fwlio.

Daw'r ymchwil fel rhan o Ddiwrnod Defnyddio'r Rhyngrwyd yn Fwy Diogel.

Dywedodd Will Gardner, cyfarwyddwr UK Safer Internet Centre bod yna "fwlch nodweddiadol" rhwng agweddau pobl ifanc i wneud a chaniatâd ar y we, a sut maen nhw'n gweithredu.

Yn ôl yr ymchwil, mae tynnu sgrinlun, neu screenshots o gynnwys personol pobl eraill, fel lluniau, sylwadau a negeseuon yn rhan o batrwm wythnosol 26% o bobl ifanc.

Un gafodd ei thargedu gan y math yma o ymddygiad oedd Rebecca o dde Cymru (ddim ei henw iawn).

Tra mewn parti gyda'i ffrindiau a'i chariad, cafodd llun ohoni ei dynnu oedd yn gwneud iddi edrych fel petai hi'n gwisgo llai o ddillad nag oedd hi.

Cafodd y llun ei rannu ar gyfrif Snapchat ei ffrind, cyn i ferch oedd yn arfer bod mewn perthynas â chariad Rebecca dynnu sgrinlun a'i rhannu ymhellach.

Ymhen ychydig oriau, cafodd Rebecca ei thargedu gan lith o sylwadau sarhaus.

"Roedd 'na sylwadau yn fy ngalw fi'n sket a slag ac enwau lot gwaeth. Roeddwn i methu siarad, ro ni wedi rhewi. Doeddwn i ddim yn gwybod beth i feddwl am y peth. Mi nath o wneud imi deimlo mor ddrwg amdanaf i fy hun," meddai.

Achos o un sgrinlun, fe ddaeth Rebecca yn darged i wythnos o fwlio ar-lein, yn aml gan bobl doedd hi ddim yn ei hadnabod.

"Fyswn i ddim yn dymuno fod neb yn cael eu bwlio fel ges i. Does 'na neb yn haeddu mynd trwy'r profiad yna."

Dyw Rebecca ddim ar ben ei hun: yn ôl Ofcom, mae un o bob deg o bobl ifanc rhwng 12-15 wedi profi seibr-fwlio mewn rhyw ffurf neu'i gilydd.

Dywedodd Liz Stanton o elusen Get Safe Online: "Mae pobl yn meddwl am fwlio fel rhywbeth sy'n digwydd ar yr iard ysgol.

"Ond mae seibr-fwlio yn gyson ac yn gudd. Mae o yna 24/7 bob dydd. Mae'r bwli yn eich poced cefn, lle mae rwy'n yn cario'r ffon - yn fanno mae'r bwli yn byw."

Yn ôl yr ymchwil gan UK Safer Internet Centre, fe fyddai 79% o'r bobl ifanc yn ceisio gwahardd cynnwys ohonyn nhw sydd wedi ei gyhoeddi heb eu caniatâd.

Ond fe ddywedodd 33% na fydden nhw'n dileu llun neu fideo o'u ffrind petai nhw'n gofyn.

Yn ôl Comisiynydd Plant Cymru, Sally Holland, mae seibr-fwlio yn un o'r prif bryderon sy'n codi ymysg pobl ifanc yng Nghymru.

Dywedodd Ms. Holland wrth Eye on Wales: "Rydym ni wedi clywed bod plant a phobl ifanc wedi cael digon o oedolion yn dweud wrthyn nhw beth a beth ddim i wneud ar lein.

"Maen nhw eisiau lle i drafod y mater cymhleth yma mewn awyrgylch saff. Roedd y bobol ifanc yn teimlo nad ydi'r oedolion sydd o'u cwmpas yn deall y byd ar-lein a'u bod nhw methu a dal fyny a'r dechnoleg.

"Mae hyn yn cyd-fynd a beth mae athrawon a gweithwyr ieuenctid yn ei ddweud."

Ar ôl trafodaethau gyda phlant a phobl ifanc yng Nghymru, mae Ms. Holland wedi galw mewn adroddiad ar ysgolion i greu awyrgylch saff a chefnogol i ddioddefwyr.

Mae hi hefyd yn galw ar Lywodraeth Cymru i ystyried lleisiau pobol ifanc Cymru, gan eu bod nhw wrthi yn ymgynghori ar gynlluniau gwrth-fwlio.

"Dw i eisiau gweld Cymru sy'n gwarchod hawliau plant, gan gynnwys ar lein," meddai.

Mae stori Rebecca i'w chlywed ar Eye On Wales, ar ´óÏó´«Ã½ Sounds neu ar ´óÏó´«Ã½ Radio Wales, dydd Mercher, 6 Chwefror am 18.30.