´óÏó´«Ã½

Mae Paola Dyboski-Bryant, o Lanberis, yn paratoi i fynd ar daith hwylio sy'n ymchwilio i'r meicro-plastig yn y môr.

Mi fydd hi ymhlith 300 o ferched eraill, sydd wedi eu dethol o dros 10,000 o dros y byd, ar daith eXXpedition yn ceisio dod o hyd i atebion am y plastig sydd yn y môr. Fis Mawrth nesaf, bydd Paola yn ymuno â nawfed cymal y daith, sydd yn mynd o gwmpas y byd, gan hwylio rhwng Ynysoedd Cook a Tonga.

Yma mae'n esbonio mwy am y daith, troi'n 50 oed a sut y mae hi am barhau i wneud gwahaniaeth:

Cefais fy magu yn yr Eidal, ger y môr. Dwi bob amser wedi cael diddordeb mewn natur.

Fe ddechreuais i hwylio ar ôl gadael ysgol, ac mi es ar daith traws-Atlantig pan o'n i'n 24 oed. Roedden ni reit yng nghanol y cefnfor, ac mi oedd 'na fagiau plastig yn arnofio ar wyneb y dŵr. Ac mi roedd hynny 25 mlynedd yn ôl. D'on i methu credu'r peth.

Wedyn fe ddeallais i mai llongau cruise oedd yn gyfrifol am hyn, oherwydd bryd hynny, yr arferiad oedd iddyn nhw daflu eu sbwriel dros ochr y llong i'r môr.

Y mwya' rwyt ti'n ei sylweddoli a'r mwya' rwyt ti'n ei weld, mae'n agor dy feddwl di. I mi, gweithredu oedd yn bwysig, a rydw i bob amser wedi bod yn awyddus i wneud gwahaniaeth.

Fe ddes i Gymru pan o'n i'n 26 oed a syrthio mewn cariad â'r wlad. Cefais fy mhlant yn gyntaf a wedyn gwneud fy ngradd mewn Twristiaeth Cynaliadwy a wedyn cwrs Masters mewn Cadwraeth Môr ym Mhrifysgol Bangor.

Fe gymerodd hi tua blwyddyn o wneud y cais gwreiddiol i gael fy nerbyn.

Roedd cymaint o ferched wedi ceisio, a dim ond 300 - o draws y byd i gyd - sydd wedi cael eu dewis. Yr hyn sy'n anghredadwy i fi, yw fy mod wedi cael fy newis o blith grŵp mor anhygoel o ferched. O arweinwyr diwydiant, gwyddonwyr, merched mewn STEM [sef Science, Technology, Engineering a Mathematics] a phobl sy'n gwneud newidiadau mawr - mae'n gymaint o fraint i fi.

Mi fydda' i ar un cymal o'r daith rhwng Ynysoedd Cook a Tonga, rhwng mis Mawrth ac Ebrill y flwyddyn nesa'. Mae'r llong yn anhygoel, wedi ei pharatoi gyda offer ar gyfer ymchwil a byddwn ni'n casglu data, mae'n brosiect sy'n rhoi pwyslais ar ddod o hyd i ddatrysiadau ac atebion.

Rydyn ni am godi ymwybyddiaeth ac edrych am atebion. Bydd pob merch yn dod â'i arbenigedd ei hun.

I fi, dwi'n gweithio gyda phlant, felly dwi'n gobeithio gweithio gydag ysgolion yma yng ngogledd Cymru, a byddaf hefyd yn gweithio gyda phlant yn Ynysoedd Cook ac yn Tonga, yn trio dod â nhw at ei gilydd, rhoi llwyfan iddyn nhw fedru cyfathrebu gyda'i gilydd a gobeithio fyddan nhw'n gallu meddwl am syniadau.

Mae plant mor ddeallus ac yn meddwl y tu allan i'r bocs. Eu dyfodol nhw ydy o, eu planed nhw, felly mae'n rhaid gweithredu.

Taith i ferched yn unig ydy hon ac un rheswm am hynny yw i hyrwyddo merched mewn STEM, oherwydd dydyn nhw ddim yn cael eu cynrychioli yn dda iawn fel arfer.

Hefyd, neges allweddol ydy, ei bod hi'n ymddangos bod meicro-blastics yn cael eu darganfod ymhob man, o ben yr Wyddfa i waelod y ceunentydd mwya' dwfn yn ein moroedd. Maen nhw i'w cael o fewn pob bod byw erbyn hyn, gan gynnwys ni ein hunain.

Maen nhw'n amharu ar ein hormonau, felly mae'n ymddangos eu bod nhw'n cael effaith penodol ar ferched. Rydyn ni angen dysgu mwy a gweithredu, oherwydd mae iechyd merched yn bwysig.

Pan roedd fy mab ieuengaf Ziggy yn fabi, roedd o'n caru swigod. Roeddwn yn awyddus i wneud rhywbeth lle roeddwn yn gallu treulio amser gyda'r plant. Mi oedd y swigod yn gyfrwng perffaith, nid dim ond am ei fod yn greadigol, ond hefyd yr elfen o weithredu.

Rydyn ni am wneud teganau yn hwyl ac yn atyniadol, ond hefyd yn ail ddyfeisio'r tegan clasurol - sef swigod. Rŵan rydan ni'n flaenllaw yn y byd yn gwneud tegan swigod sy'n foesol ac yn garedig i'r amgylchedd.

Mae Dr Zigs newydd lansio ymgyrch bubbles not balloons, oherwydd mae balŵns yn lladd adar môr, yn enwedig yr holl falŵns sy'n cael eu rhyddhau ar un tro, mewn mass releases. Dwi eisiau gweld diwedd ar hyn, ac yn trio anfon y neges allan a gwneud i'r plant sylweddoli.

Gyda'r rhyfel yn Syria a chreisis y ffoaduriaid fwy fwy yn y newyddion, fe ddaeth criw o ferched yn lleol at ei gilydd a ffurfio 'Pobl i Bobl', yn cefnogi ffoaduriaid.

Mae pobl yr ardal yn dod â dillad, teganau, beiciau a phob math o bethau yma, ac mae criw o wirfoddolwyr yn trefnu a phacio ac yna yn eu hanfon mewn llong neu eu dosbarthu i rai sydd eu hangen.

Mae yna gymuned anhygoel yng ngogledd Cymru. Mae pobl wir yn poeni, ac mae'n deimlad da i weld y gwahanaieth y gallwn ni fel cymuned gref ei wneud.

Mae'n flwyddyn fawr iawn i fi. Mae cael fy mhen-blwydd yn 50 wedi bod yn gyfle i feddwl, a gwneud i rywun werthfawrogi pa mor gyflym mae amser yn mynd a gwerthfawrogi bod bywyd yn werthfawr ac mae angen i mi wneud y mwya' ohono.

Dwi'n credu y gallwn ni gyd wneud gwahaniaeth. Mae'r problemau yn anferth, pan ti'n edrych ar y moroedd a faint o blastig sydd yno, faint o ffoaduriaid sydd yna, ond mae pob gwahaniaeth bach yn help. A dwi am ddathlu hynny.

Hefyd o ddiddordeb: