´óÏó´«Ã½

Mae pryderon fod cynnydd yn nifer tai haf pentref Penmachno, Sir Conwy yn atal pobl leol rhag prynu tai yn eu bro genedigol am eu bod yn rhy ddrud.

Yn ôl adolygiad gan Gyngor Sir Conwy yn ddiweddar mae 23% o dai yn yr ardal yn dai haf.

Dywedodd rhai o bobl ifanc yr ardal wrth ´óÏó´«Ã½ Cymru fod ceisio fforddio tÅ· yn y pentre' yn "anodd iawn".

Ar hyn o bryd mae gan gynghorau lleol y pwerau i godi trethi ychwanegol ar berchnogion ail dai ond does ganddyn nhw ddim hawl i stopio perchnogion rhag eu rhentu i eraill.

Yn Ebrill 2019 fe gyflwynodd Cyngor Conwy bremiwm o 25% ar dreth gyngor i ail gartrefi ond mae nifer o bryderon am y nifer cynyddol o ail dai sy'n cael eu dynodi i fusnesau - sy'n golygu nad yw perchnogion yn talu treth cyngor o gwbl.

Yn 2019 dangosodd adolygiad fod 88 o blith 390 o dai Penmachno yn dai haf.

Mae Sioned Davies o Benmachno wedi bod yn ceisio prynu tÅ· ers dros flwyddyn bellach ac er ei bod yn gweithio'n llawn amser mae prynu tÅ· yn profi'n anodd.

"Ma'n anodd iawn ffeindio tÅ· am bris call", meddai.

"Mae nhw gyd bron iawn dros £200,000 a dwi methu fforddio hynna, 'na neb lleol chwaith."

Yn ôl Sioned, "mae lot [o bobl] o'r dinasoedd mawr yn gweld tŷ am ryw £100,000/ £150,00 ac yn gweld o'n rhad ond mae'r pris i ni yn ddrud".

Mae Meinir Hughes sy'n 33 oed a hefyd o Benmachno mewn sefyllfa debyg. Mae hi wedi bod yn ceisio prynu tÅ· yn lleol ers 8 mlynedd ond wedi methu.

"Dwi eisiau aros ym Mhenmachno ond allai jest ddim fforddio tÅ· yma", meddai.

"'Swn i'n licio bod yn annibynnol a chael cartref fy hun a dwi'm yn gweld pam dylwn i orfod symud o fy mhentre' genedigol i wneud hynny."

Gyda bron i chwarter y tai ym Mhenmachno bellach yn cael eu harddangos ar wefannau fel Airbnb a Booking.com, dywedodd y Eryl Owain, Is- gadeirydd Cyngor Plwyf Penmachno fod yr effaith yn bellgyrhaeddol.

"Yr effaith weledol ydi bod y pentre' yn wag ond yr effaith yn gymdeithasol yw bod o'n gwaedu'r pentref," meddai.

"Mae 'na rai sy'n dymuno sefydlu yma gyda'u teuluoedd ond yn methu."

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru eu bod nhw'n deall fod tai haf yn gallu gwneud hi'n anodd i bobl leol brynu tÅ· ond eu bod yn gobeithio "cyflawni eu haddewid" o adeiladu ugain mil o dai fforddiadwy erbyn diwedd y tymor gwleidyddol nesaf.