´óÏó´«Ã½

Mae Llywodraeth Cymru wedi mynegi pryder am fesur drafft newydd a fyddai'n rhoi mwy o rym i Lywodraeth y DU wario ar gynlluniau yng Nghymru.

Mae'r bil - a fyddai'n troi'n gyfraith gyda digon o gefnogaeth gwleidyddion - yn cael ei gyhoeddi ddydd Mercher.

Fe fyddai'r gyfraith yn trosglwyddo grymoedd o'r Undeb Ewropeaidd i Lywodraeth y DU i wario ar ardaloedd fel isadeiledd, diwylliant a chwaraeon.

Dyma atebion i rai o'r cwestiynau amlwg sydd wedi codi yn sgil y cyhoeddiad...

Nid yw mor syml â hynny. Byddai Llywodraeth y DU yn rhoi pwerau seilwaith i'w hunain, ond byddai angen caniatâd cynllunio lleol arnyn nhw o hyd i adeiladu ffordd enfawr fel hon. Ond byddai'n rhoi'r pŵer iddyn nhw ei ariannu.

Mae'r un peth yn wir am brosiectau seilwaith mawr eraill. Gan fod y rhan fwyaf o gynllunio yng Nghymru wedi'i ddatganoli, mae'n gweithredu'n genedlaethol trwy Lywodraeth Cymru ac yn lleol trwy Awdurdodau Cynllunio Lleol.

Mae hyn yn dal yn aneglur. Nid yw'r bil hwn yn nodi'n union pa gronfeydd Llywodraeth y DU fydd yn disodli rhai'r UE - mae'n debyg y daw hynny'n yr hydref - ond mae'n rhoi pŵer i'r DU eu gwario.

Roedd Cymru wedi bod yn gymwys am £375m y flwyddyn o gronfeydd yr UE. Ymrwymodd maniffesto'r Ceidwadwyr yn etholiad 2019 i gyfateb cronfeydd yr UE â phob un o'r pedair gwlad "o leiaf" - ond bydd yn rhaid i ni aros i weld a ydyn nhw'n cadw at yr addewid hwnnw.

Na - maen nhw'n dal i allu gwneud hynny. Ond y rheswm y mae Llywodraeth Cymru wedi cyhuddo Llywodraeth y DU o "ddwyn pwerau" yw oherwydd ei bod hefyd yn rhoi pŵer i Lywodraeth y DU wario ar y meysydd hyn, nad ydyn nhw wedi gallu gwneud ers datganoli.

Yn flaenorol, roedd yr UE a Llywodraeth Cymru yn rheoli cyllid yr UE yn y meysydd hyn. Ond mae Llywodraeth y DU yn honni nad ydyn nhw'n cymryd unrhyw bwerau i ffwrdd ond eu bod nhw'n disodli rhaglenni'r UE yn unig.

Dywedodd llefarydd ar ran Rhif 10 na fyddai gwariant Llywodraeth y DU yn yr ardaloedd hyn yn dod o grant bloc Cymru.

Dyna'r arian y mae Llywodraeth Cymru yn ei gael gan Drysorlys y DU i'w wario ar feysydd datganoledig fel iechyd, addysg a datblygu economaidd.

Ond dywedon nhw y byddai pwerau gwariant yn cael eu "trafod" yn adolygiad gwariant nesaf Llywodraeth y DU - mae hynny'n penderfynu faint sydd yn y grant bloc.

Mae'r gyfraith arfaethedig hon wedi wynebu gwrthwynebiad gan lywodraethau datganoledig.

Mae'r Senedd yn San Steffan yn dal i fod yn sofran - sy'n golygu mewn theori gall San Steffan basio deddfau ar gyfer pob rhan o'r DU gan gynnwys meysydd polisi datganoledig.

Ond ni fydd Senedd y DU fel rheol yn deddfu yn y meysydd hyn heb gydsyniad deddfwrfiaethau datganoledig gan gynnwys Senedd Cymru. Ond nid yw'r confensiwn hwn, a elwir yn gonfensiwn Sewel, yn gyfreithiol rwymol - er ei fod yn cael ei gydnabod yn ôl y gyfraith, nid yw'n atal Senedd y DU rhag deddfu ar gyfer y DU gyfan.

Mae bil yn gyfraith ddrafft. Nid yw'n dod yn gyfraith nes iddo gael ei bleidleisio trwy DÅ·'r Cyffredin gyda mwyafrif.

Bydd yn mynd trwy nifer o ddadleuon - ac o bosib yn cael 'diwygiadau' (darnau wedi'u hychwanegu neu eu cymryd i ffwrdd) - cyn cyrraedd y cam olaf i ddod yn gyfraith.

Ond mae gan lywodraeth bresennol y DU fwyafrif o 80 AS yn NhÅ·'r Cyffredin - gan olygu, oni bai bod rhai o'u ASau eu hunain yn gwrthryfela, ei bod yn haws iddyn nhw basio deddfau newydd.