´óÏó´«Ã½

Mae Prif Weinidog Cymru wedi cadarnhau na fydd yna gyfres o gyfyngiadau lleol mewn gwahanol rannau o Gymru pan ddaw'r cyfnod clo byr i ben ar 9 Tachwedd.

Yn hytrach bydd yna "set symlach o reolau cenedlaethol" a fydd yn "haws i bawb eu deall".

Yng nghynhadledd newyddion Llywodraeth Cymru, dywedodd Mr Drakeford hefyd y bydd yn anghyfreithlon i bobl ddweud celwydd wrth swyddogion y gwasanaeth olrhain er mwyn osgoi gorfod hunan-ynysu.

Yn ogystal bydd taliad newydd o £500 ar gael i bobl ar gyflogau isel sy'n gorfod hunan-ynysu.

Mae'r ffigyrau diweddaraf yn nodi bod 11 yn rhagor o bobl wedi marw o'r haint a bod dros 1,700 o achosion newydd.

Mae Cymru bron hanner ffordd trwy'r cyfnod 'clo tân' 17 diwrnod, sy'n ymgais i arafu lledaeniad Covid-19 ar draws y wlad.

Er hynny, mae nifer achosion yn parhau i gynyddu, gyda 1,700 yn rhagor o achosion newydd ddydd Gwener, a 1,191 o gleifion yn yr ysbyty - cynnydd o 20% mewn wythnos.

Mae'r ffigyrau, medd Mr Drakeford "yn dweud wrthym ni pa mor bwysig yw'r cyfnod clo tân hyn".

Ychwanegodd: "Ein gobaith yw y bydd y camau rydyn ni gyd yn eu cymryd yn newid cwrs yr haint yma. Yn yr wythnosau yn dilyn y clo tân, fe wnawn ni weld yr impact llawn."

Mynnodd Mr Drakeford y bydd y clo byr yn dod i ben ar 9 Tachwedd, a bydd tafarndai, bwytai a gwasanaethau eraill yn ailagor, er i Iechyd Cyhoeddus Cymru ddweud mai sgyrsiau dan do mewn llefydd fel tafarndai oedd wrth wraidd y cynnydd diweddar yn nifer yr achosion.

Dywedodd Mr Drakeford y bydd yn cyhoeddi mwy o fanylion ddydd Llun ynghylch y rheolau cenedlaethol "syml" newydd.

Ond fydd dim cyfyngiadau lleol fel y rheiny oedd mewn grym ym mwyafrif siroedd Cymru, ynghyd â thref Llanelli a dinas Bangor, hyd ddechrau'r clo byr.

Does dim penderfyniadau eto, meddai, ynghylch rheolau'n ymwneud ar gyfyngu teithio neu gwrdd ag aelodau aelwydydd eraill.

Does dim penderfyniadau eto "chwaith ynghylch lefel y dirwyon am dorri'r rheolau hunan-ynysu wedi cysylltiad gan y gwasanaeth olrhain," ychwanegodd.

Mae'r drosedd newydd yn ymateb i bryderon fod pobl yn rhoi gwybodaeth ffug i swyddogion y gwasanaeth olrhain.

Bydd cyflogwyr hefyd yn cael eu gwahardd rhag atal gweithwyr rhag hunan-ynysu.

Cyhoeddodd Mark Drakeford ym mis Medi fod Llywodraeth Cymru wedi neilltuo £32m i ariannu taliadau o £500 i weithwyr ar incwm isel sy'n gorfod hunan-ynysu.

Bydd gweithwyr gofal cymdeithasol hefyd yn derbyn taliad os oes rhaid iddyn nhw hunan-ynysu wedi prawf coronafeirws positif neu wedi cyngor gan y gwasanaeth olrhain.

Bydd yn rhaid i weithwyr wneud cais i'w hawdurdod lleol a bydd modd ôl-ddyddio'r taliad i 23 Hydref.

Dywedodd Mr Drakeford y bydd y rheolau'n cael eu hatgyfnerthu i atal ceisiadau ffug.

Mae'r Ceidwadwyr Cymreig wedi beirniadu gweinidogion am oedi gymaint cyn gweithredu'r cynllun. Mae cynlluniau tebyg eisoes mewn grym yn Lloegr a'r Alban.

Yn hwyrach ddydd Gwener wrth ymateb i sylwadau prif feddyg Cymru am ostwng y cyfnod hunan-ynysu, dywedodd y Prif Weinidog bod y wyddoniaeth yn newid drwy'r amser.

Ar hyn o bryd mae angen i bobl hunan-ynysu am rhwng deg ac 14 diwrnod - hynny'n ddibynnol ar yr amgylchiadau.

Dywedodd Mr Drakeford bod lefel y risg i bobl eraill yn lleihau cryn dipyn wedi wythnos.

"Felly mae prif swyddog meddygol Cymru yn siarad â phrif swyddogion meddygol eraill o'r DU i drafod byrhau y cyfnod hunan-ynysu," meddai.

Dywedodd hefyd y bydd canolfannau cymunedol yn gallu cael grwpiau o hyd at 15 o bobl yn ystod y gaeaf wedi i'r cyfnod clo presennol ddod i ben ar 9 Tachwedd.