´óÏó´«Ã½

Mae'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol wedi rhybuddio bod gwersylla gwyllt mewn gwarchodfeydd natur yn peryglu ecosystemau bregus yng Nghymru.

Daw'r rhybudd wedi i wardeniaid ddod o hyd i 40 pabell a thua 80 o bobl yn gwersylla yn anghyfreithlon yng Ngwarchodfa Natur Genedlaethol Cwm Idwal fore Sadwrn diwethaf, gan adael sbwriel a niweidio planhigion gwyllt.

Yn ystod y pandemig, mae wardeniaid yn Eryri wedi sylwi ar gynnydd mewn gwersylla anghyfreithlon yn ogystal â phroblemau cysylltiedig fel gwastraff dynol, tanau a sbwriel.

Roedd 20% o amser wardeniaid yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol wedi ei dreulio yn glanhau ar ôl ymwelwyr y llynedd yn hytrach nag ar waith cadwraeth pwysig.

Mae pryder arbennig am "effeithiau dinistriol" tannau gwyllt ar fyd natur a bywyd gwyllt.

Y penwythnos diwethaf, roedd o leiaf 30 barbeciw tafladwy wedi cael eu gadael ar y safle yng Nghwm Idwal.

Yn ôl yr Ymddiriedolaeth, gallai un tân ddadwneud dros 20 mlynedd o waith cadwraeth i adfer cynefin rhostir sych a phlanhigion prin.

Mae Partneriaeth Cwm Idwal, sy'n gyfrifol am ofalu a rheoli y Warchodfa Natur Genedlaethol, yn annog pobl i gynllunio ymlaen llaw cyn gwyliau'r haf ac i ymweld â'r safleoedd mewn ffordd cyfrifol a pharchus.

Dywedodd Simon Rogers, Swyddog Partneriaeth Cwm Idwal: "Mae natur mor fregus ar y mynyddoedd a rhywle fel Gwarchodfa Natur Cenedlaethol ble mae'r natur yma mor bwysig i'r byd - mae'n drist i weld.

"Un o'r pethau 'da ni'n poeni amdani mwy yw y tannau gwyllt, y tannau barbeciws ac ati achos mae hynna yn creu difrod i'r tir.

"Mae 'na beryg y gwneith y mynydd i gyd fynd ar dân... Byddai hynna yn absolute disaster wrth gwrs. Ond mae pethau bach yn gallu cael effaith hefyd."

Ychwanegodd: "Dwi wedi gweld cwpwl o dannau bach yn cael eu gwneud lle mae blodau prin yn tyfu.

"Doedden nhw ddim yn tyfu ar y pryd ond mae gwres yn mynd i fewn i'r ddaear ac yn gallu lladd y planhigion."

Er hyn, mae Mr Rogers yn falch fod gan Bartneriaeth Cwm Idwal "fwy o adnoddau nag erioed" i ymdopi â'r sefyllfa.

"Mae yna dipyn o wardeniaid o gwmpas a 'da ni yn mynd ar patrol. Mae'n ardal mor fawr, ac mae rhai pobl yn troi fyny yn ganol nos," meddai.

"Mae ganddon ni fwy o adnoddau eleni nag erioed, achos mae ganddon ni scheme wirfoddoli.

"'Da ni yn gweithio ar y cyd efo Cymdeithas Eryri a'r Parc Cenedlaethol a phartneriaid awyr agored ac ati, felly mae 'na griw o wirfoddolwyr sydd yn cefnogi y wardeniaid er mwyn trio lleihau yr effaith mae pobl yn ei gael, trio rhoi cyngor i bobol ar lle i fynd ac ati."