´óÏó´«Ã½

Cafodd Meinir Thomas o Gaerfyrddin ddiagnosis asthma pan yn ddwy oed.

Mae hi'n un o 180,000 o fenywod yng Nghymru sydd â'r cyflwr anadlol sy'n lladd dwywaith gymaint o fenywod o'i gymharu â dynion, yn ôl gwaith ymchwil.

Mae elusen Asthma + Lung UK yn galw am fwy o ymchwil i effaith newid hormonau ar asthma.

Mae Meinir yn cytuno ac yn dweud y bydd hi'n trafod y mater gyda'i nyrs asthma.

"Mae alergedd gyda fi tuag at blu, dwst, cŵn, cathod a chwningod felly rwy'n osgoi'r rheina," meddai.

"Mae ymarfer corff yn gallu bod yn anoddach - ddim yn amhosib, ond yn anoddach. Y cwbl sydd angen fi wneud yw cymryd un pwff o'r inhaler cyn fy mod i yn ymarfer corff."

Mae anwyd hefyd yn gallu effeithio arni'n ddrwg, ac fe allai gymryd amser hir i wella o hynny.

Mae Lisa Hall, 40, o Gasnewydd hefyd yn dioddef o asthma ac yn gweld ei fod yn fwy difrifol yn y diwrnodau sy'n arwain at ei mislif.

Wedi bod â'r cyflwr am 13 mlynedd, mae hi'n poeni be all ddigwydd os yw ei asthma yn gwaethygu.

"Dwi byth eisiau i fam newydd neu unrhyw ferch arall gael yr un profiadau a dwi wedi cael," meddai.

"Mae angen i ni ddeall yn well sut mae asthma yn effeithio ar ferched fel ein bod yn gallu ffeindio triniaethau newydd fydd yn rhoi bywydau yn ôl i bobl fel fi.

"Dwi'n credu i rai pobl mae trafod cylch y mislif yn bwnc eithaf tabŵ felly os yw'n bosib ei drafod ar lefel mwy meddygol ac y gall cwestiynau gael eu codi gan yr ochr feddygol broffesiynol yn hytrach 'na bod hynny'n dod gan y claf dwi'n siŵr y byddai hynny'n o help."

Yn y pum mlynedd ddiwethaf yng Nghymru, mae bron i 70% o farwolaethau yn sgil asthma wedi bod yn fenywod, yn ôl ffigyrau'r Swyddfa Ystadegau Gwladol.

Mewn plentyndod, mae asthma yn fwy cyffredin a difrifol o fewn bechgyn. Ond ar ôl cyfnod y glasoed, mae hynny yn newid ac mae'n fwy difrifol o fewn merched.

Mae'r nifer sy'n mynd i'r ysbyty yng Nghymru oherwydd asthma yn debyg o ran rhyw o fewn yr arddegau.

Ond mae bron tair gwaith yn uwch o fewn merched na dynion rhwng 20-49 oed, yn ôl gwaith ymchwil Asthma + Lung UK.

Mae'r elusen yn dweud bod merched o dan anfantais o ran cyllid gwaith ymchwil ac yn galw am fwy o fuddsoddiad i edrych ar y gwahaniaethau rhyw mewn asthma.

Dywedodd Sara Woolnough, Prif Weithredwr Asthma + Lung UK: "Mae bylchau yn ein gwybodaeth ni yn siomi merched, gan eu gadael â symptomau asthma sy'n eu gwanhau ac mewn cylch o fod mewn ac allan o'r ysbyty ac, mewn rhai achosion, yn colli eu bywydau.

"Wrth ddeall rôl hormonau rhyw mewn asthma, fe allwn ni drawsnewid bywydau tair miliwn o ferched gyda'r cyflwr o fewn y DU a miliynau o ferched gydag asthma ar draws y byd.

"Ry'n ni angen mwy o fuddsoddiad ar frys mewn gwaith ymchwil yn y maes yma fel ein bod ni'n gallu ffeindio triniaethau newydd a defnyddio triniaethau presennol yn well i helpu miliynau o ferched ac achub bywydau."

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru eu bod yn disgwyl i ferched sy'n cael eu heffeithio gan asthma gael eu cefnogi gan y gwasanaeth iechyd gyda'r hyn sy'n cael ei awgrymu ar lefel glinigol.

Ychwanegodd: "Mae hyn yn cynnwys gofal iechyd unigol sy'n adlewyrchu anghenion gwahanol gleifion.

"Byddai angen i unrhyw dystiolaeth sy'n dod i'r amlwg o achosion salwch mwy difrifol ymysg merched gael ei hystyried gan sefydliadau sy'n gosod y canllawiau, a ble mae'n angenrheidiol ei ymgorffori yn yr ymarfer clinigol argymelledig."