Cyngor Conwy i godi treth o 50% ar ail gartrefi

Ffynhonnell y llun, Getty Images

Mae Cyngor Conwy wedi penderfynu codi premiwm o 50% ar y dreth gyngor ar gyfer ail gartrefi yn y sir, a hynny o Ebrill 2023.

Fe bleidleisiodd cynghorwyr o blaid y newid, a hynny yn dilyn ymgynghoriad cyhoeddus dros yr haf i ystyried yr effaith "ar dwristiaeth, yr iaith Gymraeg a thai fforddiadwy".

Bydd premiwm y dreth gyngor ar gyfer ail gartrefi a thai gwag hefyd yn cynyddu i 100% y flwyddyn ganlynol, os nad yw cynghorwyr yn newid eu meddyliau yn y cyfamser.

Mae cynghorau eraill eisoes wedi cyflwyno newidiadau tebyg, a hynny yn dilyn pryderon am effaith ail gartrefi ar brisiau tai a chymunedau yn yr ardaloedd hynny.

Effaith ar gymunedau

Ddechrau fis Rhagfyr fe bleidleisiodd Cyngor Gwynedd, y sir sydd 芒'r nifer uchaf o ail gartrefi drwy Gymru, o blaid cynyddu'r dreth ar ail gartrefi o 100% i 150%.

Daw hynny wedi i Lywodraeth Cymru roi'r grym i awdurdodau lleol godi'r trethi hyd at 300% o fis Ebrill 2023, ac i gyfyngu ar nifer yr ail gartrefi.

Mae Abertawe a Sir Benfro ymhlith y cynghorau sydd eisoes yn codi 100% o dreth ar ail dai, tra bod nifer o siroedd eraill hefyd wedi cyflwyno'r premiwm bellach.

Dywedodd Cyngor Conwy mai bwriad cynyddu'r dreth oedd "i annog perchnogion i ddod ag eiddo gwag yn 么l i ddefnydd a chefnogi'r cynnydd mewn tai fforddiadwy ar gyfer eu prynu neu eu gosod mewn cymunedau lleol".

Roedd y cyngor wedi tynnu'n 么l o benderfyniad i gyflwyno newid tebyg y llynedd, yn dilyn pryderon y byddai perchnogion ail dai yn penderfynu dynodi eu cartrefi yn dai gwyliau masnachol yn lle hynny.

Disgrifiad o'r llun, Mae protestiadau yn erbyn ail gartrefi wedi dod yn olygfa fwyfwy cyffredin dros y blynyddoedd diwethaf

Mae ymgyrchwyr ar draws Cymru wedi codi pryderon dros y blynyddoedd diwethaf bod cynnydd yn nifer yr ail gartrefi yn arwain at ddiffyg tai fforddiadwy i bobl sydd am aros i fyw yn y cymunedau hynny.

Yn ogystal, mae mudiadau fel Cymdeithas yr Iaith a Hawl i Fyw Adra yn dweud bod hynny'n arwain at ddirywiad yn yr iaith Gymraeg, yn enwedig mewn ardaloedd yng ngogledd a gorllewin Cymru sydd wedi dod yn gynyddol boblogaidd ar gyfer ail dai.

Dangosodd ffigyrau diweddar Cyfrifiad 2021 bod canran y siaradwyr Cymraeg wedi disgyn ym mhob sir yng Nghymru ag eithrio pedwar, gan gynnwys pob un yng ngogledd, canolbarth a gorllewin y wlad.

Conwy yw'r sir sydd 芒'r pumed canran uchaf o siaradwyr Cymraeg - 25.9%, a hynny'n ostyngiad o 1.4% ers Cyfrifiad 2011.

Dywedodd y cynghorydd Mike Priestley, Aelod Cabinet Cyllid, Refeniw a Budd-daliadau ar Gyngor Conwy eu bod wedi "cymryd yr amser i ystyried y pwnc anodd hwn" cyn dod i'r penderfyniad i godi'r dreth ar ail gartrefi.

"Mae'n bwysig hefyd nodi bod y cyllid o'r premiwm yn parhau i gael ei ddefnyddio i gefnogi cyllideb Tai'r Cyngor sy'n wynebu pwysau cynyddol," meddai.