´óÏó´«Ã½

Mae dynes gafodd strôc yn ei hugeiniau cynnar wedi galw am fwy o help ar gyfer pobl ifanc sydd wedi dioddef o'r cyflwr.

Yn ôl yn 2019 roedd Nia Phillips, sydd bellach yn 24 ac yn wreiddiol o Rydaman, yn astudio Seicoleg yn y brifysgol yn Llundain.

Ond un bore Sadwrn, bythefnos cyn ei phen-blwydd yn 21, fe gafodd hi brofiad wnaeth drawsnewid ei bywyd.

"Pe bai hyn wedi digwydd i fi yn fy 70au rwy'n teimlo buasai fwy o help wedi bod ar gael," meddai.

"O ran cymorth dwi wedi cael dim byd."

Mae Llywodraeth Cymru yn dweud ei bod yn ymrwymedig i wella'r gefnogaeth i'r rhai sydd wedi goroesi strôc, beth bynnag fo oed y claf.

"O'n i wedi codi'r bore hwnnw gyda phen tost fel o'n i byth wedi teimlo o'r blaen," meddai Nia, wrth sôn am y diwrnod y cafodd hi'r strôc.

"O'dd y boen yn erchyll - o'n i ffili gweld yn iawn a phrin yn gallu symud o'r gwely.

"Dywedodd y GP mai hangover oedd ar fai ond o'n i yn teimlo bod rhywbeth mawr o'i le."

Wedi i'w mam fynnu bod ei merch yn cael profion yn yr ysbyty, fe ddangosodd y canlyniadau bod Nia wedi cael clot gwaed ar yr ymennydd.

Yn dilyn y newyddion syfrdanol roedd Nia yn wynebu'r posibilrwydd bod blynyddoedd o wella o'i blaen hi.

Gyda'i bywyd yn y brifysgol ar ben a'i bywyd cymdeithasol ar chwal, mae'n cyfaddef ei bod yn gyfnod tywyll iddi.

"Am tua chwech mis rwy'n credu oedd o heb suddo mewn mai strôc oedd e," meddai.

"O'n i'n teimlo'n flin ac yn rhwystredig achos oedd fy ffrindiau'n dal yn gallu mynd mas a gwneud pethau mae pobl yn eu hugeiniau yn gwneud, ond mwya' sydyn o'n i ddim yn gallu neud hynny."

O ganlyniad i'r strôc mae Nia Phillips yn dweud ei bod hi wedi dechrau profi cyfnodau o orbryder.

Mae hi'n teimlo byddai'r cyfle i ddod i adnabod pobl o'r un oedran â hi oedd wedi bod trwy brofiad tebyg wedi gwneud iddi deimlo'n llai ynysig.

"Doedd dim byd fel flyers neu daflenni yn cynnig 'dyma grŵp allwch chi fynd i siarad gyda' neu 'dyma sut i ddelio â bywyd gydag effeithiau'r strôc'," meddai.

"Yn sicr mae help mas 'na ond mae o wedi ei deilwra ar gyfer pobl hÅ·n.

"'Allai ddim helpu teimlo pe bai hyn wedi digwydd i fi yn fy 70au buasai mwy o help wedi bod ar gael... o ran cymorth dwi wedi cael dim byd."

Yn ôl y Gymdeithas Strôc, mae 1.3 miliwn o bobl yn y DU wedi goroesi strôc, gyda bron i 70,000 o rhain yn byw yng Nghymru.

Dywedodd Katie Chappelle, Cyfarwyddwr Cynorthwyol y Gymdeithas Strôc yng Nghymru: "Mae'r Gymdeithas Strôc yma i gefnogi pobl o bob oed i ailadeiladu eu bywydau wedi strôc.

"Mae strôc yn gallu effeithio ar bobl o bob oed. Mae angen ymchwil ac arian pellach fel ein bod ni'n deall be sy'n achosi strôc ymhlith pobl ifanc a chanfod os oes yna fwy o risg i rai grwpiau.

"Ry'n ni hefyd angen cyllid i ariannu triniaeth a gwellhad pobl ifanc sydd wedi goroesi strôc - yn enwedig mewn meysydd sy'n effeithio arnynt fwyaf - fel dychwelyd i waith neu addysg."

Mae hanes fel un Nia Phillps yn un cyfarwydd i'r elusen Different Strokes sy'n gweithio gyda goroeswyr strôc ifanc.

Yn ôl cyfarwyddwr yr elusen Austin Willet: "Mae'n siomedig clywed am brofiad Nia sydd, yn anffodus, ddim yn anghyffredin i ni.

"Y gwir yw, mae'r profiad o gael strôc yn gallu effeithio pobl be bynnag eu hoedran ac mae'n bwysig bod yna fwy o ymwybyddiaeth o'r ffaith hynny.

"Mae nifer o heriau yn wynebu goroeswyr strôc ifanc - un o'r rheiny yw teimlo'n ynysig a chael hi'n anodd ailymuno â chymdeithas ar ôl gadael yr ysbyty."

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru: "Ry'n yn ymrwymedig i wella'r gefnogaeth i'r rhai sydd wedi goroesi strôc, beth bynnag eu hoed, ac i'w helpu i ailadeiladu eu bywydau a byw'n annibynnol eto mor fuan â phosib - gan gynnwys rhoi cefnogaeth i ddychwelyd i'r gwaith.

"Mae'n yn amlinellu ein hymrwymiad ac fe fyddwn yn parhau i weithio'n agos gyda'r Gymdeithas Strôc ac arbenigwyr eraill i sicrhau y cyfleoedd gorau posib."

Fel un sydd wedi cael strôc yn ifanc, mae Nia Phillips yn croesawu unrhyw ymchwil pellach i strôc ymhlith pobl ifanc.

"Hoffwn weld mwy o gymorth ar gyfer pobl ifanc sydd wedi cael strôc. Mae'n brofiad hynod o traumatic," meddai.

"Fyswn i wedi hoffi cael gwybodaeth yn dweud dyma'r opsiynau sydd ar gael i chi, yr elusennau gwahanol, y clybiau sy'n lleol i ti, tips - pethau bach rwy'n credu fuasai wedi 'neud gwahaniaeth mawr.

"Dwi'n meddwl bod yna fethiant yn y system sydd mewn lle ar hyn o bryd... bod dim cymorth mewn lle i bobl ifanc sydd wedi cael strôc."