����ý

Am y tro cyntaf yn gyhoeddus, mae trysorau prin o’r Oes Efydd wedi cael eu harddangos yn Amgueddfa Ceredigion.

Mae’r celciau, sef dros 50 o eitemau a gafodd eu canfod yn Llangeitho yn 2020, yn cynnwys offer efydd, arfau ac addurniadau corff.

Daw’r arddangos wedi i Gyfeillion Amgueddfa Ceredigion gyrraedd eu targed ariannol er mwyn prynu’r eitemau a’u cadw yn y sir.

Dywedodd Cyril Evans, Cadeirydd Cyfeillion Amgueddfa Ceredigion fod "nifer o forthwylion, topiau'r morthwyl eu hunain, wedyn arfau a hefyd mwclesi a chlustlysau corff" ymhlith y trysorau o 3,000 o flynyddoedd yn ôl.

“Maen nhw’n brin ofnadwy ac wrth gwrs maen nhw’n rhan o’n treftadaeth ni,” meddai.

“Beth fyddai’n ddiddorol darganfod yw ble gaethon nhw eu gwneud, gan bwy ac o bosib pam gaethon nhw eu cuddio hefyd.”

Cafodd y trysorau eu darganfod yn Llangeitho yn 2020 gan ddau oedd yn defnyddio datgelyddion metel.

Dywedodd y crwner fod y gwrthrychau yn "drysor" yn unol â'r Ddeddf Trysor, gyda chyfle’n dod i’w prynu a’u cadw’n lleol.

Bellach, mae'r celciau ar gael yn Amgueddfa Ceredigion wedi i Gyfeillion Amgueddfa Ceredigion gyrraedd targed ariannol o £4,200 i brynu’r trysorau.

Dywedodd Bronwen Morgan, Llywydd Cyfeillion yr Amgueddfa fod y swm wedi’i godi "dros nos bron".

“Roedd yr arian yn llifo ymhellach na Cheredigion, o Gymru ben baladr a dros y ffin, oherwydd eu pwysigrwydd archeolegol nhw, eu pwysigrwydd nhw yng nghyd-destun hanes yr ardal ond hanes ehangach Cymru,” meddai.

“'Dw i nawr yn meddwl, pan ‘dan ni’n ganol y gemau olympaidd a’r sôn am y gwahanol fedalau, 'dw i’n credu mai medal aur enillodd Ceredigion pan ddaeth y celciau o’r oes efydd yma i’r golwg.”

Mae’r celciau i’w gweld yn Amgueddfa Ceredigion yn Aberystwyth, lle bydd arddangosfa yn cael ei chreu yn y dyfodol fydd yn nodi’r hanes.