����ý

Mae sêr y byd chwaraeon fel Dewi Lake ac Aaron Ramsey yn arwain drwy esiampl ac yn annog pobl ifanc i ddefnyddio eu Cymraeg.

Dyna farn Rheolwr y Gymraeg Undeb Rygbi Cymru, sy’n dweud bod chwaraeon yn ffordd o roi hyder i bobl sy’n ansicr wrth ddefnyddio’r iaith.

Mewn cyfweliad ar raglen Bore Sul ����ý Radio Cymru, dywedodd Gwyn Derfel hefyd fod cynnwys Cymraeg o fewn rhaglenni diwrnod gêm rygbi Cymru wedi codi o 10% i 40%.

Mae'r Undeb wedi'u beirniadu yn y gorffennol am eu diffyg dwyieithrwydd.

Ond mae Mr Derfel yn dweud fod newid agweddau wedi bod yn fewnol, er mae'n cydnabod bod "lot fawr o ffordd i fynd".

Dywedodd Mr Derfel ei fod wedi treulio diwrnod ar faes yr Eisteddfod ym Mhontypridd eleni gyda chapten tîm rygbi Cymru Dewi Lake.

"Roedd gweld ymateb y bobl ifanc i’r ffaith bod capten Cymru yn siarad Cymraeg ac yn dweud ‘os nad ydw i’n siŵr o ambell air Cymraeg dwi’n jest yn d'eud y gair Saesneg - so what?’

“Cymraeg gwbl naturiol ac mae’n arbennig o bwysig bod pobl sydd efo’r Gymraeg yn ei defnyddio.

“Mae chwaraeon yn gyfle gwych i fod yn esiampl wych i bobl ifanc sydd falle ddim mor hyderus yn eu Cymraeg.”

Roedd yn canmol Cymdeithas Bêl-droed Cymru hefyd am y ffordd wnaethon nhw ddelio gydag Aaron Ramsey dros y blynyddoedd.

Fe wnaeth y chwaraewr, sydd bellach yn gapten ei wlad, roi'r gorau i wneud cyfweliadau Cymraeg yn sgil beirniadaeth am safon ei iaith meddai rhai - ond mae hynny bellach wedi newid.

"Be' oedden nhw’n ei wneud efo chwaraewyr oedd ddim yn arbennig o hyderus, yn enwedig Aaron Ramsey, roedden nhw’n ei warchod ac roedden nhw’n ei annog o," meddai Mr Derfel.

"Ac mae Ramsey rŵan mor falch o 'neud stwff yn Gymraeg ac maen nhw’n fodelau rôl mor, mor bwysig.”

Mr Derfel oedd y person cyntaf i gael ei benodi fel Rheolwr y Gymraeg i’r undeb rygbi pan gafodd y swydd newydd ei chreu yn 2023.

Roedd hynny’n dilyn cyfnod pan gafodd yr undeb ei beirniadu am ddiffyg defnydd o’r iaith, o’i gymharu gyda Chymdeithas ��ê��-����DZ�� Cymru.

Yn ôl Mr Derfel, fe gafodd ei "siomi ar yr ochr orau" pan ddechreuodd y swydd gan fod cymaint o wasanaethau yn y Gymraeg, ond bod angen gwella - gan gynnwys cynyddu’r defnydd a chreu polisi iaith newydd a’i gweithredu.

Er bod “lot fawr o ffordd i fynd”, meddai, mae nifer o welliannau wedi eu gwneud ac mae agweddau positif o fewn yr undeb.

"'Da ni ar siwrnai ar hyn o bryd, mi ryda ni’n anelu at wella - ond, er enghraifft, mae datganiadau ni i’r wasg yn gwbl ddwyieithog," meddai.

“Mae cynnwys ein rhaglenni ni ar gemau wedi codi o 10% yn Gymraeg i 40%... ac fel mae’n digwydd mae gêm y menywod yn Rodney Parade yn erbyn Awstralia - honno fydd y rhaglen gwbl ddwyieithog gynta' mae’r undeb wedi ei chyhoeddi.

"Felly mae 'na welliannau yna ond dechrau’r daith yda ni."