����ý

Lois Medi Wiliam sydd wedi ennill cadair Eisteddfod yr Urdd Maldwyn a hynny am gerdd ar y testun 'Gwrthryfela'.

Mae Lois yn wreiddiol o Benrhosgarnedd, Bangor, ac ar fin graddio o Ysgol Economeg Llundain (LSE) mewn Anthropoleg Gymdeithasol.

Mae hi’n gyn-ddisgybl Ysgol Gynradd y Garnedd, Bangor lle’r enillodd ei chadair eisteddfodol gyntaf.

Enillodd hefyd goron eisteddfod Ysgol Tryfan, Bangor a chadair eisteddfod Ysgol Uwchradd David Hughes, Porthaethwy.

Dwy flynedd yn ôl daeth yn drydydd yng nghystadleuaeth Medal Ddrama yr Urdd.

Y llynedd dyfarnwyd iddi Dlws D Gwyn Evans gan Gymdeithas Barddas am y gerdd orau i rai rhwng 16 a 25 oed.

Mae hi eisoes wedi cyhoeddi cerddi yn Codi Pais ac yn Ffosfforws (Cyhoeddiadau’r Stamp), ond dyma’r tro cyntaf iddi gyhoeddi ei barddoniaeth yn unigol.

Roedd y gystadleuaeth yn gofyn am gerdd neu gerddi, caeth neu rydd, heb fod dros 100 llinell.

Ysgrifennodd Lois y gerdd fuddugol er cof am ei thaid, un a hybodd ei diddordeb mewn llenydda.

Y beirniaid oedd Tegwyn Pughe Jones - bardd o Sir Drefaldwyn, a Mari George - enillydd cadair Eisteddfod yr Urdd Bro Maelor 1996.

Llwyddodd "cerdd syml y bardd hwn i fynd â fy ngwynt", meddai'r beirniaid.

"Ymgais i ddygymod â galar sydd yma ac mae’r dweud yn hynod afaelgar o’r dechrau un.

"Nid yw’r thema yn y gerdd yn newydd ond mae arddull ymatalgar a chynnil y bardd a’r ymdriniaeth â’r thema yn taro deuddeg.

"Mae’n llwyddo i gyfleu hiraeth a thristwch mewn ffordd aeddfed heb bentyrru ansoddeiriau a heb greu darluniau sentimental.”

Yn ail yn y gystadleuaeth oedd Brennig Davies o Gaerdydd a Tesni Elen Peers o Wrecsam yn drydydd.

Cafodd y gadair ei dylunio a’i chreu gan Siôn Jones, saer coed o Lanidloes.

Roedd Sir Drefaldwyn yn ysbrydoliaeth i Siôn wrth iddo gynllunio’r gadair – mae’r dyluniad yn cynnwys ôl Afon Hafren, Llyn Efyrnwy, cerddoriaeth y delyn, amaethyddiaeth, y tirlun a nodweddion unigryw cefn gwlad y canolbarth.

Ar y sedd mae map o Gymru wedi'i gerfio gan Chris Gethin, crefftwr lleol, gyda logo’r Urdd yn amlwg ar ardal Meifod ar y map.

Yn ei waith bob dydd mae Siôn yn creu ceginau a dodrefn â llaw yn ei weithdy ar fferm y teulu yng Nghaersws.

“Mae creu'r gadair ar gyfer ardal sy’n golygu gymaint i fi a’r teulu, yn fraint," meddai.

“Dwi wedi bod yn cadw’r pren lleol yma ar gyfer rhywbeth arbennig. Felly beth well na defnyddio'r rhain ar gyfer Cadair yr Eisteddfod leol?”

Roedd y gadair yn rhoddedig gan NFU Cymru, Rhanbarth Maldwyn.