Main content

Litir na seachdain aig Ruaraidh MacIllEathain.

5 minutes

Last on

Sat 3 May 2008 10:55

Clip

Litir 461: An Nighean a Reiceadh

Hal貌 a-rithist. An cuala sibh a-riamh an sgeulachd thraidiseanta 鈥淎n Nighean a Reiceadh鈥? The Lass that was Sold. An Nighean a Reiceadh. Cha chuala? Uill, nach suidh sibh gu cofhurtail?!

Bha duine bochd ann agus bha seachdnar cloinne aige. Th脿inig duine-uasal na rathad agus thuirt e ris gur ann aigesan a bha a鈥 chlann. Fhreagair an duine bochd gun robh na le貌ir aige, agus droch chothrom aige air an togail.

鈥淎n creic thu aon dhiubh?鈥 ars an duine-uasal.

鈥淐reicidh,鈥 fhreagair am fear bochd. 鈥淭ha gu le貌r agam dhiubh.鈥 鈥淐ha chreic,鈥 thuirt a bhean.

鈥淐reicidh,鈥 thuirt an duine aice.

Thairg an duine-uasal fichead punnd Sasannach air an nighinn a b鈥 貌ige. Leanabh a bh鈥 innte. Cha robh a m脿thair de貌nach a creic, ach bha a h-athair. Fhuair e an t-airgead is fhuair an duine-uasal am p脿iste. Chuir e fleanainn timcheall oirre. Bha e a鈥 dol seachad air linne muilleir anmoch san oidhche, agus thilg e san linne i.

Nuair a bha am muillear a鈥 leigeil uisge air a鈥 mhuileann, chunnaic e p矛os fleanainn air c霉l na c貌mhla. D猫 lorg e ann ach leanabh a bha a鈥 deoghal an fhleanainn.

Chaidh e dhachaigh leatha. Thug e dha bhean i agus thuirt e ris a h-uile duine gun robh leanabh nighinn air a bhith aig a bhean.

Chaidh dusan bliadhna seachad agus th脿inig coigreach. Thuirt e ris a鈥 mhuillear, 鈥淣ach br猫agha an nighean agad.鈥

鈥淭ha i gl猫 bhr猫agha,鈥 ars am muillear.

鈥淒猫 an aois a tha i?鈥 dh鈥檉haighnich an coigreach. 鈥淭ha i,鈥 ars esan, 鈥渄usan bliadhna.鈥

鈥淚s leamsa an nighean sin,鈥 ars an coigreach. 鈥淐ha leat fhathast i co-dhi霉,鈥 ars am muillear.

鈥淭ha mis鈥 ag r脿dh riut gur leamsa i,鈥 thuirt an coigreach, 鈥渁gus air a leithid seo de latha gun do cheannaich mis鈥 i o dhuine na leithid seo de dh鈥櫭爄te airson fichead punnd Sasannach. Chaith mi don uisge agad i agus fhuair thusa san uisge i agus bha thu a鈥 cur a-mach gum bu leat fh猫in i.鈥

Nuair a dh鈥檉halbh an coigreach, thug e an nighean leis air a ch霉l air muin an eich. Bha am muillear agus a bhean a鈥 r脿naich 脿s an d猫idh. Ghabh an coigreach rathad olc os cionn na mara. Cha robh an t-each de貌nach an rathad a ghabhail. Ach thug am fear air an each cumail a dol.

鈥淐arson a tha thu a鈥 gabhail an rathaid seo leis an each?鈥 ars a鈥 chaileag.

鈥淭heirig thusa far muin an eich,鈥 thuirt e rithe, 鈥渁gus cuiridh mi s矛os leis a鈥 chreig seo thu gus nach fhaic mi tuilleadh thu.鈥

鈥淒猫 am math a n矛 e dhut mise a chur leis a鈥 chreig seo?鈥 thuirt i. 鈥淐han fh脿g sin nas fhe脿rr thu.鈥

鈥淚s toileachadh leam fh矛n, thusa a chur leis a鈥 chreig,鈥 thuirt an coigreach.

鈥淭ha mi ag iarraidh mar aon fh脿bhar ort,鈥 ars a鈥 chaileag, 鈥済un mo mharbhadh. D猫an rud sam bith, ach na marbh mi.鈥

鈥淎n d猫an thu mar seo rium?鈥 thuirt esan. 鈥淒猫 rud?鈥 dh鈥檉haighnich a鈥 chaileag.

Thug e f脿inne 貌ir far a mhe貌ir. 鈥淎 bheil thu a鈥 faicinn an fh脿inne seo?鈥 thuirt e. 鈥淭ha,鈥 ars ise.

鈥淭ha m鈥 ainm air an fh脿inne,鈥 ars esan. 鈥淢ionnaich air an fh脿inne nach fhaic mise tuilleadh thu. Tha mi a鈥 dol ga thilgeil a-mach air a鈥 mhuir.鈥

Mhionnaich an nighean air an fh脿inne nach fhaiceadh e ise tuilleadh gus am faiceadh e am f脿inne sin a bha e a鈥 dol a chaitheamh don mhuir. Chaith e am fainne cho fada a-mach 鈥檚 a b鈥 urrainn dha air an fhairge. Agus innsidh mi tuilleadh an ath-sheachdain.

Faclan na Litreach

Faclan na Litreach: na le貌ir: plenty; creicidh: I shall [sell]; fleanainn: flannel; coigreach: stranger; a鈥 r脿naich: crying; chaith: threw.

Abairtean na Litreach

Abairtean na Litreach: nach suidh sibh gu cofhurtail?: won鈥檛 you sit comfortably; th脿inig duine-uasal na rathad: a gentleman came his way; droch chothrom aige air an togail: a poor chance of bringing them up; thairg X fichead punnd Sasannach air an nighinn a b鈥 貌ige: X offered 拢20 sterling [old-fashioned way of saying it] for [on] the youngest daughter; linne muilleir: a miller鈥檚 pond [ie mill-pond]; nuair a bha X a鈥 leigeil uisge air a鈥 mhuileann: when X was letting water into the mill; air c霉l na c貌mhla: behind the sluice-gate; leanabh a bha a鈥 deoghal an fhleanainn: a baby that was suckling the flannel; gun robh leanabh nighinn air a bhith aig a bhean: that his wife had had a baby daughter; nach br猫agha an nighean agad: isn鈥檛 your daughter beautiful; is leamsa X: X is mine; tha mis鈥 ag r脿dh riut gur leamsa i: I鈥檓 telling you she is mine; air a leithid seo de latha: on such and such a day; na leithid seo de dh鈥櫭爄te: in such and such a place; chaith mi don uisge agad i: I threw her into your water; a鈥 cur a-mach gum bu leat fh猫in i: putting it about that she was yours; air a ch霉l air muin an eich: behind him on the back of the horse; rathad olc os cionn na mara: a bad road above the sea; theirig thusa far muin an eich: get off the horse; cuiridh mi s矛os leis a鈥 chreig seo thu: I鈥檒l throw you down this rock; gun mo mharbhadh: not to kill me; thug e f脿inne 貌ir far a mhe貌ir: he took a gold ring off his finger; mionnaich air X: swear on X; nach fhaiceadh e ise tuilleadh: that he鈥檇 never see her again; air an fhairge: into the sea.

Puing-ch脿nain na Litreach

Puing-ch脿nain na Litreach: An Nighean a Reiceadh: The Lass who was Sold. Reiceadh is the past passive form of the verb reic (鈥渟ell鈥). But, interestingly, the reciter of the story, from whom it was recorded in the 19th Century, used an alternative form of the verb, creic eg an creic thu aon dhiubh? 鈥 鈥渨ill you sell one of them?鈥 You will hear this form quite commonly in speech although the dictionaries tend to regard it as 鈥渘on-standard鈥. Both are found in the Gaelic of Gairloch and the late Roy Wentworth in his excellent Gaelic Words and Phrases from Wester Ross/Faclan is Abairtean 脿 Ros an Iar wrote 鈥渢here seems to be little if any difference in meaning between 鈥榬eic鈥 and 鈥榗reic鈥.鈥

Gn脿thas-cainnt na Litreach

Gn脿thas-cainnt na Litreach: gur ann aigesan a bha a鈥 chlann: that he had many children [lit. that it was at him that the children were].

Broadcasts

  • Fri 2 May 2008 11:55
  • Sat 3 May 2008 10:55

Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic

Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)

All letters

Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here

Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh

Letter To Gaelic Learners

Podcast