16/05/2014
Litir na seachdain aig Ruaraidh MacIllEathain le sgeulachd annasach mu fhear as a' Chumraigh le cluasan 猫ibhinn. The week's letter for learners from Roddy MacLean.
Last on
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 774
Duration: 04:59
D貌mhnall MacRath agus Creach Mh貌r nam Fiadh
Nuair a chuala an riaghaltas gun robh croitearan air na Lochan ann an Le貌dhas a鈥 dol air adhart le 鈥楥reach Mh貌r nam Fiadh鈥, chuir iad poilis agus saighdearan a dh鈥檌onnsaigh an eilein. Bha sin anns an t-Samhain ochd ceud deug, ochdad 鈥檚 a seachd (1887). Bha mar a l脿imhsich an riaghaltas a鈥 ch霉is a鈥 dearbhadh nach do thuig iad gur e ana-ceartas a bha a鈥 gluasad nan croitearan, seach gr脿in no miann a bhith ri f貌irneart.
听听听听听听听听听听听 Air an treas latha dhen ghnothach, thachair an siorram, Mgr Friseal, agus ceannard nam poileas ann an Ste貌rnabhagh, an Superintendent G貌rdan, ri buidheann de luchd-togail na creiche ann am meadhan oighreachd na P脿irce. Mh矛nich an siorram ann an G脿idhlig gun robh poilis agus saighdearan a鈥 tighinn don eilean agus nach robh d貌igh ann aig na croitearan buaidh a thoirt air 霉ghdarrasan na st脿ite.
听听听听听听听听听听听 Thug na croitearan am bonaidean dheth airson sealltainn don t-siorram gun robh sp猫is aca dha, agus mh矛nich iad dha na thug orra creach a thogail. Leugh an Siorram Achd na h-Aimhreit ann am Beurla, agus mh矛nich e ann an G脿idhlig i. Th貌isich na croitearan air tilleadh do na bailtean aca, agus iad a鈥 me貌rachadh air a鈥 鈥榗heartas Bhreatannach鈥 fon robh iad a鈥 tighinn be貌 air G脿idhealtachd na h-Alba.
听听听听听听听听听听听 Th脿inig a鈥 chreach gu ceann gu s矛theil. Bha sianar air an cur an gr猫im 鈥 Ruairidh She貌rais, Iain 鈥檃n Mhurchaidh, Murchadh an T脿illeir, Calum Alasdair Ruaidh agus D貌mhnall Aonghais Iain. Bha iad 脿 Bail鈥 Ailein, Grabhair agus Crosabost.
听听听听听听听听听听听 Agus bha siathamh duine ann 鈥 am maighstir-sgoile, D貌mhnall MacRath 脿 Bail鈥 Ailein. Bha a h-uile duine aca air an tarraing air beulaibh c霉irte aig an 脌rd-ch霉irt ann an D霉n 脠ideann. Bha tri霉ir bhritheamhan ann, agus di霉raidh.
听听听听听听听听听听听 Ged a bha cumhachd na st脿ite nan aghaidh, fhuair na croitearan taic mh貌r bho dhaoine air feadh an t-saoghail. Chaidh m矛ltean notaichean a-steach gu ionmhas a chumadh taic ri teaghlaichean nan cailleadh iad am fear a bha a鈥 cumail airgead riutha, agus e sa phr矛osan.
听听听听听听听听听听听 Thuirt 脌rd-neach Lagha na h-Alba gum bu ch貌ir don t-sianar a bhith air an d矛teadh de dh鈥檃imhreit. Thuirt e gur e D貌mhnall MacRath a bh鈥 air a鈥 chreach eagrachadh agus, ged a bha co-fhaireachdainn aige do na croitearan, nach robh co-fhaireachdainn aige do MhacRath. Bha an tidsear, thuirt e, a鈥 d猫anamh m矛-chleachdadh dhen t-suidheachadh aige, a鈥 brosnachadh dhaoine gus an lagh a bhriseadh.
听听听听听听听听听听听 Ach thug an di霉raidh taic do MhacRath agus a chompanaich. Taobh a-staigh leth-uair a th矛de, thug iad breith 鈥 鈥榥eoichiontach鈥. Bha D貌mhnall MacRath air a thogail air guailnean luchd-taice a-mach 脿s an taigh-ch霉irte agus s矛os an 脌rd-shr脿id ann am meadhan Dh霉n 脠ideann. Ach, fhad 鈥檚 a thill a鈥 ch貌ignear eile a bha fo chasaid a Le貌dhas, far an robh na ceudan a鈥 feitheamh riutha aig Cidhe Ste貌rnabhaigh, chaidh D貌mhnall a Lunnainn.
听听听听听听听听听听听 Cha robh D貌mhnall cho soirbheachail ann am poilitigs 鈥檚 a bha e mar neach-coiteachaidh aig 矛re coimhearsnachd. Sheas e airson na P脿rlamaid 脿s leth L矛og an Fhearainn ann an Siorrachd Inbhir Nis. Chaill e, ge-t脿, don tagraiche Th貌raidheach. Bha na T貌raidhean a鈥 gealltainn ath-leasachadh air laghan fearainn na h-Alba. Ach tha D貌mhnall MacRath air a chuimhneachadh ann an Le貌dhas fhathast, agus gu dearbh air feadh na G脿idhealtachd, airson na rinn e 脿s leth nan daoine.
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-ch脿nain na Litreach
Bha mar a l脿imhsich an riaghaltas a鈥 ch霉is a鈥 dearbhadh鈥: how the government handled the matter proved鈥 A clause such as 鈥榤ar a l脿imhsich an riaghaltas鈥 can play the role of a subject in the sentence, coming immediately after the verb. Another example is 鈥bha mar a thuit e far a bhaidhsagal na dheagh eisimpleir dhen dol a-mach aige鈥.
Gn脿thas-cainnt na Litreach
air an d矛teadh de dh鈥檃imhreit: convicted of rioting.
听
Tha 鈥淟itir do Luchd-ionnsachaidh鈥 air a maoineachadh le MG ALBA
Broadcasts
- Fri 16 May 2014 11:55大象传媒 Radio nan G脿idheal
- Sat 17 May 2014 10:55大象传媒 Radio nan G脿idheal
- Sun 18 May 2014 14:55大象传媒 Radio nan G脿idheal
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.