大象传媒

脌s d猫idh butarrais a dh猫anamh dhen chiad oidhirp aca smachd fhaighinn air na Dardanelles - an caolas a bha a' tairgsinn slighe mara gu 脤ompaireachd na R霉is - tha Gilleasbuig MacDh貌mhnaill ag innse mar a dh'fheuch na feachdan Co-ch貌mhraigeach a-rithist sa Ghiblean 1915. Chaidh a' chiad ionnsaigh air an treas latha fichead a chur dheth air s脿illeabh droch sh矛de ach d脿 latha as d猫idh sin chaidh feachdan Breatannach, Frangach, Astr脿lianach agus New Zealand air t矛r air sia tr脿ighean a' comharrachadh toiseach sabaid chruaidh an aghaidh nan Turcach a mhaireadh gu toiseach 1916.

Air an latha sin cuideachd, D矛d貌mhnaich an c貌igeamh latha fichead, chaill an dara r猫iseamaid aig na S矛ofartaich ceithir deug saighdear 脿 Le貌dhas faisg air Hill 60, dearbhadh eile air cho marbhtach sa bha an Dara Bl脿r aig Ypres.

Th脿inig a' chiad sheachdain den Ch猫itean 1915 gu ceann le naidheachd uabhasach eile an uair a chaidh an soitheach Breatannach, Lusitania a tholladh le torpedo gun rabhadh bho b脿ta-aigeil Gearmailteach far ceann a deas 脠irinn. Taobh a-staigh fichead mionaid bha i air a dhol fodha dusan m矛le bho Cheann S脿ile a' b脿thadh dithis gann de mhile is d脿 cheud dheth na bh' air b貌rd de luchd-siubhail agus criutha, nam measg sia fichead 's ochdnar Ameireaganach. Bhiodh d脿 bhliadhna eile mus tigeadh na St脿itean a-staigh dhan chogadh air taobh nan Co-ch貌mhraigeach, ach chan eil teagamh nach b'e seo an t-seachdain a th貌isich beachdan a' phobaill air cruadhachadh an aghaidh na Gearmailt air taobh thall a' Chuain Shiar.

Air a' cheathramh latha den Ch猫itean 1915 th脿inig Batal St Julien gu cr矛ch, bl脿r a chunnaic sgrios uabhasach ga dh猫anamh air saighdearan Can猫idianach is Breatannach leis na h-ionnsaighean gas aig na Gearmailtich. Bhiodh St Julien fo smachd nan Gearmailteach airson d脿 bhliadhn' eile mus tigeadh a bhuinnig air ais san Treas Bl脿r aig Ypres.

San Fhaoilleach naoi deug is c貌ig deug bha Breatainn agus a' Fhraing air aontachadh gun toireadh iad ionnsaighean air d脿 thaobh loidhnichean nan Gearmailteach eadar Flannras agus Verdun sa Fhraing. As t-Earrach bheireadh iad le ch猫ile ionnsaighean aig Aubers Ridge agus Vimy Ridge aig tuath agus bheireadh na Frangaich leotha fh猫in ionnsaigh ann a' Champagne aig deas. B'e seo a b'adhbhar dha na bl脿ir mhillteach gun bhuaidh aig Neuve Chapelle, Aubers Ridge agus, ro dheireadh na bliadhna, Loos. Air an naoidheamh latha den Ch猫itean, chailleadh no le貌nadh aon m矛le deug saighdear Breatannach aig Aubers Ridge, aon de na l脿ithean bu mhiosa bh' aig Breatainn fad a' chogaidh. Bha Iain Ruadh Thormoid, Iain Macle貌id 脿 Siabost a Deas am measg na chaidh 'over the top' an l脿 sin agus cluinnidh sinn bhuaithe fh猫in mu cho uabhasach agus a bha an l脿 sin.

Tha Seachdain sa Chogadh air a thoirt thugaibh le Gilleasbuig MacDh貌mhnaill.