大象传媒

M矛cheal Hill

M矛cheal: Oidhche ron Nollaig, nuair a bha mi tr矛 neo ceithir bliadhna a dh鈥檃ois, bha sianal a ceithir tha mi a鈥� smaointinn a鈥� sealltainn a鈥� chonsairt 鈥楾ina Live ann an Rio鈥�. Nise, bha mise air bhioran mun cuairt air an Nollaig is cha robh mi ag iarraidh a dhol don leabaidh.

Agus bha mo ph脿rantan a鈥� f脿s crosta agus mise a鈥� leum mun cuairt an t-se貌mar-suidhe. Agus d矛reach mo thuaiream mun d鈥� thuirt iad, chunnaic mi Tina air an telebhisean a鈥� spaidearachd air an 脿rd-霉rlar!

Cathy: Agus h-abair spaidearachd!

M矛cheal: Tha fios a鈥檓! Is bha mi air mo bhe貌-ghlacadh, agus shuidh mi s矛os is sheall mi air a鈥� chonsairt air fad agus abair faochadh do mo ph脿rantan. Agus 脿s a dh猫idh sin, fhuair iadsan t猫ip den a鈥� chonsairt seo, agus bhiodh iad ga chleachdadh mar gum biodh... mar duais bheag ma bha mi modhail! 脌s d猫idh sin, bhithinn a鈥� farraid do mo ph脿rantan air oidhche ron Nollaig airson Tina mus deach mi don leabaidh a鈥� feitheamh ri Santa.

Cathy: M矛orbhaileach, agus tha cuimhn鈥� agad air a sin. D猫 bha thu, tr矛 neo ceithir bliadhna a dh鈥檃ois?

M矛cheal: Tr矛 neo ceithir bliadhna a dh鈥檃ois.

M脿iri Bheag

Ged a tha Calum m貌r, garbh, l脿idir, chan eil a phiuthar ach caran beag, meanbh. Chan eil sin idir ag r脿dh nach eil i fallain - is i a tha! Bidh a h-athair ag r脿dh gu tric gu bheil i d矛reach mar am breac. Cha robh M脿iri bhochd a鈥� tuigsinn an toiseach gu d猫 air an t-saoghal a bha seo a鈥� ciallachadh, agus cha bhiodh i idir air a d貌igh an uair a chluinneadh i e, oir bha d霉il aice gur ann a bha a h-athair a鈥� fanaid oirre, ag r脿dh gu robh ise coltach ri iasg! Tha l脿n fhios aice nis carson a bhitheas e ag r脿dh seo, agus cha d猫an i ach snodha-g脿ire an uair a chluinneas i e.

Bu ch貌ir do Mh脿iri a bhith nas lugha na Calum, oir tha i nas 貌ige na e. Bha i naoi bliadhna a dh鈥檃ois toiseach an Earraich, agus tha sin a鈥� f脿gail Chaluim d脿 bhliadhna nas sine na i. An uair a bha i sia bliadhna a dh鈥檃ois agus a chuala i gu robh Calum ochd, tha e coltach gu robh i ag r脿dh 鈥� 鈥淒脿 bhliadhna eile agus beiridh mi air!鈥� Ach cha chan i dad cho faoin ri sin a-nis - tha i air f脿s m貌ran nas glice.

Ged nach eil M脿iri ach beag, tha i gl猫 mhath air obair, agus is iomadh car a n矛 i. Bidh a m脿thair a鈥� gearain nach d猫an i sin ach d矛reach an uair a thogras i fh猫in, agus gu bheil i coma co-aca ma bhitheas a sr貌n ann an leabhar. Gun teagamh sam bith, tha i air leth d猫idheil air leughadh, ann an G脿idhlig agus ann am Beurla, agus tha sin ga f脿gail nas fhe脿rr air obair-sgoile na a br脿thair. Tha esan coma, bidh athair ag r脿dh, ma gheibh e cothrom a bhith a鈥� breabadh buill, an uair nach eil an c貌rr aige ri dh猫anamh.

Tha M脿iri Bheag a鈥� cosg 霉ine mh貌ir air a leasain gach feasgar. Tha an t-ainm aice air a sgr矛obhadh gu grinn, d貌igheil air a leabhraichean gu l猫ir. Seach gur e nighean a tha innte, feumaidh ise 鈥淣icDh貌mhnaill鈥� a sgr矛obhadh an 脿ite 鈥淢acDh貌mhnaill鈥�.

A. Feuch a-nis air na ceistean seo:
1. 鈥淢ar am breac鈥� - d猫 tha sin a鈥� ciallachadh?
2. Carson nach robh M脿iri air a d貌igh an uair a bha a h-athair ag r脿dh gu robh i mar am breac?
3. D猫 an aois a tha M脿iri?
4. D猫 tha f脿gail M脿iri nas lugha na Calum?
5. Carson nach beir M脿iri air Calum ann an aois?
6. D猫 an aois a bhitheas M脿iri an uair a bhitheas Calum seachd-deug?
7. Carson a tha M脿iri nas fhe脿rr anns an sgoil na Calum?
8. D猫 is toigh le Calum a bhith d猫anamh an uair nach bi obair aige?
9. D猫 is toigh leat fh猫in a bhith d猫anamh?
10. D猫 an 霉ine bhitheas tu fh猫in a鈥� cosg air do leasain gach feasgar?

B. Far am faic thu 脿ite falamh an seo, cuir facal air choireigin ann - am facal ceart!
l. Cho.... ris an t-sneachda.
2. Cho.... ri each.
3. Cho g貌rach ris na h-....
4. Cho.... ris an fhitheach.
5. Cho.... ris a鈥� ghaoith.
6. Cho sunndach ri....
7. Cho....ris an iarann.
8. Cho....ris an fhuil.
9. Cho teth ris an....
10. Cho milis ris a鈥�....

C. D猫an iad seo a-nis - gu d貌igheil!
1. Tha duine.... math air obair.
2. Chan eil duine.... math air obair.
3. Tha duine.... de貌nach rud a thoirt seachad.
4. Chan e amadan idir a tha ann an duine....
5. ls e amadan a tha ann an duine....
6. Bidh duine.... an uair a bhitheas e ag obair 霉ine mh貌r.
7. Tha an t-.... air duine an uair a tha e fada gun bhiadh.
8. Tha am pathadh air duine a tha fada gun....
9. Tha gille luath math air....
10. Cha bhi duine.... ag r脿dh m貌ran.

脵isdean MacIllFhinnein

Uisdean: Chan ann tric a tha mise sa chidsin mar a tha fhios aig a鈥� mh貌r-chuid agaibh, ach 鈥檚 ann an sin a鈥� lorg mi an leabhar a bu mhotha nach do ch貌rd rium air a鈥� bhliadhna a chaidh. Bha mi a鈥� feitheamh a鈥� choire agus a鈥� lorg nam briosgaidean a bha i fh猫in air a chur air falach. Laigh mo sh霉il air sgeilp an leabhraichean. Sh矛n mi chun a 鈥楽tar Chef鈥檚 Cookbook鈥� agus thug mi s霉il air c貌 iad. Martin Blunos, Paul Heathcote. C貌? Uill, fi霉 鈥檚 le m鈥� aineolas anns a鈥� chidsin, dh鈥檃ithnich mi Gordon Ramsay, Marco-Pierre White agus an d脿 Mh矛cheil Ruadh, sean is 貌g.

An uair sin, mhothaich mi gun robh an t-霉ghdar Richard Bramble air a l脿mh a chur ris an leabhar. 鈥楥uiridh mi air eBay e鈥�, thuirt mi rium fh猫in agus n矛 mi fortan air. Bha coltas 霉r-nodha air an leabhar, ach an uair sin, mhothaich mi gun robh steigear buidhe air duilleag ceud, leth-cheud 鈥檚 a tr矛. Steigear a bha i fh猫in air a chur ann.

鈥淒id this in July 2007, and it was good. Worked well for two smaller pieces of lamb.鈥�

Marinated grilled lamb a ch脿irdean, b鈥� e貌lach mo sheanair agus iomadach seanair eile air, agus chan eil deagh chuimhn鈥� agam c貌 ris a bha e coltach. Bha agad ri do chuid garlic a phrannadh, rosemary fhaighinn agus dh鈥檉heumadh tu am bobhla a phiobrachadh. Bha suathadh ri dh猫anamh, d貌rtadh ola agus s霉gh lemon. Bha agad ris an fhe貌il fh脿gail fad na h-oidhche agus sin aig bl脿ths an r霉m.

Taigh Iain Ghr貌t, tha am microwave t貌rr nas fhasa agus chuir sin gu truiseadh an leabhar mi, agus b鈥� e sin an truiseadh. Wood-roasted turbot tranche le capers a ch脿irdean, grilled squid le chillies, rudan Frangach nach do thuig mi is nach do chuir acras orm no eile. Cha robh blas no f脿ileadh riutha, gin dhiubh.

Cia mheud dath a th鈥� air a鈥� mhapa co-cheangailte ri 鈥榣och鈥�? Tha gu le貌r ann! An toiseach 鈥榣och dubh鈥�. Dark no black loch. Tha na ficheadan ann. D猫 bhios a鈥� d猫anamh loch 鈥榙ubh鈥�? D脿 rud. Uisge m貌ineach 鈥� peaty water. Agus ma tha an loch ann an 脿ite dorch. Tha lochan ann cuideachd air a bheil 鈥楧ubh-loch鈥�, le dubh aig an toiseach.

Tha d脿 loch ann an Le貌dhas air a bheil Loch Geal. Gu tuath air Loch Laomainn, tha an Geal Loch. Tha an Geal Loch faisg air an Dubh Lochan. Ach tha an Dubh Lochan ann an 脿ite dorch. Agus tha e nas lugha 鈥� tha 鈥榣ochan鈥� nas lugha na 鈥榣och鈥�.

Tha Loch Uaine faisg air Gleann Afraig. 鈥橲 d貌cha gur e m猫innirean 鈥� minerals 鈥� a tha a鈥� d猫anamh an uisge uaine. Ach d猫 bhios a鈥� d猫anamh loch 鈥榖uidhe鈥�? 鈥橲 d貌cha lusan 鈥� c貌inneach no feur ri taobh an locha. Tha an t-ainm-脿ite 鈥楲och Buidhe鈥� cumanta.

Tha lochan ann air a bheil Loch Gorm no Gorm-loch. Ach a bheil gorm a鈥� ciallachadh blue no green? Chan eil e soilleir bhon mhapa. Bha Loch Gorm ann an Inbhir Nis aig aon 脿m. 鈥橲 e 鈥榞reen loch鈥� a bha sin.

Tha grunn lochan ann air a bheil Loch Dearg. 鈥橲 d貌cha gu bheil a鈥� chreag timcheall an locha car dearg.

Agus seallaibh na dathan eile a ch矛 sinn 鈥� Fionn Loch, Glas-loch, Loch Liath, Loch Odhar agus Loch Ruadh. Tha daoine ag r脿dh gu bheil uisge gun dath. Ach tha lochan na h-Alba ioma-dhathach!

S霉il air ais:聽 鈥橲 ANN聽聽聽 (Faicibh Pr貌gram 1.)

脵isdean MacIll-Fhinnein:
鈥�Chan ann tric a tha mise sa chidsin mar a tha fios aig a鈥� mh貌r-chuid agaibh, ach 鈥檚 ann an sin a lorg mi an leabhar a bu mhotha nach do ch貌rd rium air a鈥� bhliadhna a chaidh.鈥澛犅犅犅�
鈥淚t鈥檚 not often that I鈥檓 in the kitchen as most of you know, but that鈥檚 where I came across the book I most disliked this past year.鈥�

Chan ann tric聽聽
鈥榠t鈥檚 not often鈥櫬犅�
鈥橲 ann an sin a lorg mi an leabhar聽聽聽聽聽
鈥業t鈥檚 there that I came across the book.鈥�

脪rdugh nam facal (鈥榳ord order鈥�):聽 gn矛omhair is ainmear cas mu seach聽

脵isdean MacIll-Fhinnein:

鈥淏ha agad ri do chuid garlic a phrannadh, rosemary fhaighinn agus dh鈥檉heumadh tu am bobhla a phiobrachadh.鈥澛犅犅犅�
鈥淵ou had to crush your garlic, get hold of some rosemary, and you had to pepper the bowl.鈥澛�

鈥淏ha agad ris an fhe貌il fh脿gail fad na h-oidhche agus sin aig bl脿ths an r霉m.鈥澛犅犅犅�
鈥淵ou had to leave the meat out all night and at room temperature.鈥�

Le Tha / Bha / Bidh etc聽聽聽聽聽 貌rdugh G脿idhlig聽 =聽 貌rdugh Beurla, m.e.:

Bha mi 聽聽聽 a鈥� pronnadh cneamh.聽聽聽聽聽 鈥榗rushing gaelic鈥�
Bidh thu 聽 a鈥� faighinn r貌s-moire.聽聽聽聽聽聽鈥榞etting hold of rosemary鈥�
Tha iad 聽聽 a鈥� piobrachadh a鈥� bhobhla.聽聽聽聽聽 鈥榩eppering the bowl鈥�

ACH le abairtean eile:
...cneamh a phronnadh聽聽鈥榞arlic to crush鈥�
...r貌s-moire fhaighinn聽聽鈥榬osemary to get hold of鈥�
...am bobhla a phiobrachadh聽聽聽聽 鈥榯he bowl to pepper鈥�

Tha na h-ainmearan (nouns: cneamh, r貌s-moire, bobhla) agus na 驳苍矛辞尘丑补颈谤别补苍 (verbs: pronnadh, faighinn, piobrachadh) cas-mu-seach (鈥榯he other way round鈥�), agus tha 蝉猫颈尘丑别补肠丑补诲丑 (lenition) air na 驳苍矛辞尘丑补颈谤别补苍 (a phronnadh, fhaighinn, a phiobrachadh).

Mar eisimpleir:
Bha aca ri 聽 聽 cneamh a phronnadh.聽聽鈥楾hey had to...鈥�
Feumaidh tu聽 聽 聽 an fhe貌il fh脿gail. 聽聽鈥榊ou must...鈥�
Bu ch貌ir dhut 聽聽 am bobhla a phiobrachadh. 聽鈥榊ou should...鈥�
Cha b鈥� urrainn dhomh聽聽 聽 r貌s-moire fhaighin. 聽聽鈥業 couldn鈥檛...鈥�
Tha mi ag iarraidh ort聽聽 garlic a phrannadh. 聽聽鈥業 want you to...鈥�
Dh矛ochuimhnich mi聽聽聽聽 聽 rosemary fhaighinn. 聽聽鈥業 forgot to...鈥�
D猫 mu dheidhinn 聽 deagh bhrot a dh猫anamh?聽鈥楬ow about...?鈥�

鈥�D猫 mu dheidhinn deagh bhrot a dh猫anamh, no cearc a r貌stadh, no fi霉鈥檚 toast le c脿ise a chur fon ghrile.鈥澛犅犅犅�
鈥楬ow about making a good soup, or roasting a chicken, or even putting cheese on toast under the grill.鈥�

FAICIBH CUIDEACHD:聽聽 Beag air Bheag 2, Pr貌gram 2:聽

Feumaidh mi聽聽聽 seo a dh猫anamh.聽聽 聽聽聽鈥業 must do this.鈥�
Feumaidh mi聽聽聽 leabaidh 霉r a cheannach. 聽聽鈥業 need to buy a new bed.鈥�
Tha mi ag iarraidh聽聽聽 an c脿r a reic.聽聽 聽聽聽鈥業 want to sell the car.鈥�
Bu ch貌ir dhut聽聽聽 an leabhar seo a leughadh.聽聽 聽聽鈥榊ou ought to read this book.鈥�
Dh鈥檌nnis iad dhomh聽聽聽 a鈥� chiad tr猫ana a ghabhail.聽 聽鈥楾hey told me to take the first train.鈥�
Cha bhiodh e glic聽聽聽 am b霉rn seo 貌l.聽聽 聽聽聽鈥業t wouldn鈥檛 be wise to drink this water.鈥�
Dh鈥檌arr mi orra聽聽聽 an doras fhosgladh.聽 聽聽鈥業 asked them to open the door.鈥�
Bu mhath leam聽聽聽 am manaidsear fhaicinn. 聽聽鈥業鈥檇 like to see the manager.鈥櫬�