大象传媒

Cairistiona Stone听

C貌 a shaoileadh gum biodh ise san t-suidheachadh eagallach san robh i? Fad an c霉laibh a h-inntinn, glaist鈥� air falbh bho aire dhaoine, bha Cathy eile 鈥� t猫 le beatha sh矛theil, 貌rdail, glan; beath鈥� far an robh d霉sgadh, obair agus cadal. Far an robh 猫irigh, anail shocrach agus laighe. Gu c霉ramach, r霉isg i air falbh gach smuain, ag 貌l a-steach an cofhurtachd a th脿inig an cois gach cuimhneachan air mar a bha.听

鈥淎 Chathy! Tha th矛d鈥� agad 猫irigh! Deichnear 脿s 霉ire air a thighinn a-steach tron oidhch鈥�; seachdnar gun a bhith ro dhona, ach tha tri霉ir ann an droch staid. Aon a-nis gun chas, fear eile air a dhroch le貌n mun cheann, san treas fear; be貌 air 猫iginn. 鈥橲 fhe脿rr dhut a dhol suas thucasan an toiseach. Tha Bella agus Ceit shuas mar-th脿, air a bhith air an cois fad na h-oidhche, gan cumail cho cofhurtail 鈥檚 a ghabhas. Siuthad a Chathy 鈥� 猫irich!鈥�

Ged a chual鈥� Cathy gach facal, bha gr脿in oirre 猫irigh. Gr脿in cas a chur gu talamh fuar, neo-thaitneach. Ach shocraich a h-inntinn air an tri霉ir a bha ann an 猫iginn 鈥檚 bha an eisimeil c霉raim agus cobhair.听

"Bu Toigh Leotha Ce貌l is Dannsa"

鈥淟e貌bhra, chan eil sian ris an t-saoghal a鈥� dol an seo an-dr脿sta鈥�, arsa Curstaidh N猫ill ri M貌raig Bh脿in an latha roimhe, 鈥渁ch ruith is leum is ce貌l is dannsa, agus cleasan g貌rach de gach se貌rsa. An uair a bha mise nam chaileig 貌ig anns an sgoil cha robh guth air fealla-dh脿 is subhachas mar a tha aca an-diugh. Obair gun d貌igh! Ciamar a tha d霉il aca gum bi foghlam aca?鈥澨�听听

Is ann a-mach air cuirm-chi霉il na sgoile a bha Curstaidh. Cha robh i riamh a-staigh air faoineas den t-se貌rsa seo, mar a chanas i fh猫in. Tha ise an d霉il gu bheil c貌ir aig a鈥� chloinn a bhith a鈥� leughadh 鈥檚 a鈥� sgr矛obhadh 鈥檚 a鈥� cunntas bho mhoch gu dubh air neo nach bi srad foghlaim idir aca. Ach is ann a tha clann Choir an t-S矛thein cho trang aig na leasain fad na bliadhna agus nach uilear dhaibh beagan cluiche agus toileachais an uair a tha cead an t-samhraidh a鈥� tighinn dl霉th.

Tha grunn math sheachdainean a nis on th貌isich iad ag ullachadh airson cuirm-chi霉il na bliadhna seo, ach o chionn seachdain no dh脿 air ais cha robh latha nach robh iad greis ris an obair seo. Chan aidich Curstaidh ch貌ir gur e obair a tha seo idir, ach cur-seachad agus rud gun t霉ir. Is math tha fios aig a鈥� chloinn fh猫in agus aig Mgr. Mac an t-Saoir, agus na bana-sgoilearan cuideachd, nach eil an gnothach cho furasta sin idir, agus gu bheil saothair gu le貌r na chois, ged a tha e a鈥� c貌rdadh gu math ris a h-uile duine. Dh鈥檉heumadh a鈥� chlann 貌rain ionnsachadh agus sgeulachdan is rannan is dannsa, agus ged a tha iad gu math 猫asgaidh agus gl猫 dheas gu ionnsachadh, cha b鈥� urrainn dhaibh sin a dh猫anamh gun d矛cheall agus gun chuideachadh. Bha duine no dhithis nam measg a thug an t-ionnsachadh t脿ire gu le貌r dhaibh, ach 鈥渃ha bhi d矛cheall air dheireadh鈥�, agus dhearg iad air ceann sreatha.

Latha no dh脿 an d猫idh don ullachadh mh貌r a bha seo t貌iseachadh, nach ann a chuala Niall fitheach a鈥� gr貌cail ri taobh an rathaid mh貌ir, an uair a bha e air an t-slighe dhachaidh 脿s an sgoil. 鈥淣ach buidhe dhut鈥�, ars esan, 鈥済ed a tha thu dubh!鈥� (bha e an d霉il nach robh duine ga chluinntinn.) 鈥淐han eil agad ri dhol don sgoil o cheann gu ceann den bhliadhna - agus ged a bhitheadh fh猫in, cha toireadh iad ort 貌ran a ghabhail innte!鈥�

A. Cha toir na ceistean beaga seo t脿ire sam bith dhutsa.
1. D猫 an rud as trice bhitheas clann Choir an t-S矛thein a鈥� d猫anamh anns an sgoil (ann am beachd Churstaidh N猫ill)?
2. Ciamar bu ch貌ir dhaibh an 霉ine a chur seachad? (Beachd Churstaidh a-rithist!)
3. Saoil d猫 an rud a chleachd ise bhith d猫anamh fhad 鈥檚 a bha i anns an sgoil?
4. Cuin a th貌isich iad ag ullachadh airson cuirm-chi霉il na sgoile?
5. Saoil d猫 cho tric 鈥檚 a bhitheas cuirm-chi霉il den t-se貌rsa seo aca?
6. D猫 cho tric 鈥檚 a bhitheas rud den t-se貌rsa seo anns an sgoil agaibh fh猫in?
7. Ciamar a dh鈥檉heumadh a鈥� chlann a bhith fhad 鈥檚 a bha iad ag ullachadh airson na cuirm-chi霉il?
8. Ciamar a bha an obair seo a鈥� c貌rdadh riutha?
9. Ciamar a ch貌rdadh i riut fh猫in?
10. D猫 bha aig a鈥� chloinn ri ionnsachadh?
11. C貌 thug cuideachadh dhaibh?
12. Ciamar a tha fhios againn nach robh an obair furasta?
13. 鈥淣ach buidhe dhut鈥�- d猫 tha sin a鈥� ciallachadh?
14. Carson a bha farmad aig Niall ris an fhitheach?
15. Saoil am bitheadh farmad agad fh猫in (a) ris an fhitheach, (6) ri Niall?

B. Is d貌cha gun cuala tu seo 鈥� 鈥淚s 脿irde e na taigh an r矛gh, is m矛ne e na s矛oda鈥�. Tha facal a dhith air a h-uile sreath a tha seo. Saoil an lorg thu iad? Cuidichidh an t貌imhseachan thu - ach cha bhi feum agadsa air cuideachadh idir!
1. Tha na h-e貌in binn, ach is i an sme貌rach as .... de na h-e貌in uile.
2. Is e gille glic a tha ann an Calum, ach tha athair nas .... na an gille.
3. Ged a tha m鈥� athair c貌ir, tha mo sheanair nas 鈥︹��.. na e.
4. Is e stuth cruaidh a tha ann am fiodh daraich, ach tha iarann nas .... na fiodh sam bith.
5. Chan eil an gamhain ach 貌g, ach is ann nas .... a tha an laogh.
6. Nach i an fheannag a tha dubh! Is i, ach tha fitheach nas .... na i.
7. Is ann gu math saor a tha an t-aran; chan eil biadh eile ann a tha nas .... na e.
8. Faic cho caol 鈥檚 a tha am bior-stocainn; ach tha an t-sn脿thad mh貌r cus nas .... na am bior.
9. Tha an r霉m seo bl脿th; is ann nas .... bhitheas e an uair a ghabhas an teine.
10. Ged tha an t-each luath, tha an c霉 nas .... na e.

C. D猫an facail de na figearan seo - agus sin gu sgiobalta!
(a) 14;听 (b) 27;听 (c) 56; (d) 72;听 (e) 85;听 (f) 98;听 (g) 122;听 (h) 133;听 (i) 159;听 (l) 1500

B. Abair a-nis gu bheil thu fh猫in ag ullachadh airson cuirm-chi霉il na sgoile. An t猫id agad air d脿 cheathramh a sgr矛obhadh den 貌ran bu toigh leat a ghabhail? Mura t猫id, is e do chuid a bhith s脿mhach; ma th猫id, faodaidh tu t貌iseachadh sa mhionaid - air a sgr矛obhadh, chan ann air a sheinn!

Murchadh Caimbeul

Murchadh: Bha mi gu math e貌lach air f貌n seann-fhasanta airson bliadhnaichean m貌ra agus bha, tha mi creidsinn, leisg orm gluasad, ach ghluais mi ann a sheo bho chionn, tha mi creidsinn, tr矛 no ceithir a bhliadhnaichean agus aon uair 鈥檚 gun do ghluais mi agus gun do dh鈥檉h脿s mi cleachdte rithe, tha mi a-nise smaoineachadh gur e seo a鈥� f貌n cheart a bu ch貌ir a bhith agam o chionn tha e furasta a dhol air a鈥� f貌n agus post-dealain fhaighinn.

An aon trioblaid a tha mise faicinn, 鈥檚 e - tha daoine s霉ileachadh an-diugh gum faic iad fiosrachadh bhuat air ais anns a鈥� bhad, g鈥檈 b鈥檈 c脿it鈥� a bheil thu 鈥檚 faodaidh tu a bhith am bad sam bith anns an t-saoghal 鈥� ach seach gu bheil iad a鈥� cur post-dealain thugad, gum fosgail thu e air a鈥� fon agad agus gum freagair thu e anns a鈥� bhad.听 Agus tha mi smaoineachadh gu bheil sinn air cuip a chur air ar druim fh猫in a thaobh sin.

Innes: Bha sibh a' bruidhinn air, tha sibh a鈥� cur feum m貌r air an eadar-l矛on agus a鈥� f貌n airson d鈥� obair, airson gn矛omhachas is mar sin. D猫 mu dheidhinn a thaobh do bheatha pearsanta?

Murchadh: Tha mi creidsinn - tha dithis nighean agam agus bidh mi tric a鈥� bruidhinn riuthasan, agus tha mi creidsinn a bharrachd air a sin, cuiridh iad teacst, rudeigin a bha 鈥檚 d貌cha annasach dhuinn corra bhliadhna air ais ach an-diugh tha e gu math bitheanta 鈥檚 gu math cumanta a chur gu feum. Ma 诲丑鈥檉丑貌苍补蝉 mi dhachaigh, 鈥檚 ann le f貌n a bhios mi, bidh mi f貌nadh dhan an taigh ma bhios mi air falbh.听

Eadar. Between. E-A-D-A-R. Eadar. Bidh sinn ag r脿dh 鈥楾ha mi eadar d脿 bharail鈥� 鈥� I鈥檓 between two opinions, I鈥檓 undecided. Tha am facal 鈥榚adar鈥� a鈥� nochdadh cuideachd air a鈥� mhapa. 鈥橲 e an eisimpleir as ainmeile 鈥� Eadarra-Chaolas no Eddrachillis 鈥� sg矛re mh貌r ann am f矛or cheann an iar-thuath t矛r m貌r na h-Alba. Tha sin a鈥� tighinn bho Eadar Dh脿 Chaolas 鈥榖etween two kyles鈥�. 鈥橲 iad an d脿 chaolas 鈥� An Caolas Cumhang (Kylesku) agus Caolas Dhi霉ranais (The Kyle of Durness).

Faisg air a鈥� Chr矛on-L脿raich, tha bealach eadar a鈥� Bheinn Mh貌r agus Stob Binnein. 鈥橲 e an t-ainm air 鈥楤ealach Eadar Dh脿 Bheinn鈥� 鈥� the pass between two mountains. Faisg air Ullapul, tha loch ann air a bheil Loch Eadar Dh脿 Bheinn. Ann an Ratharsair tha d脿 bhaile faisg air a ch猫ile 鈥� am Baile Meadhanach agus Baile a鈥� Ch霉irn. Tha loch eadar an d脿 bhaile. 鈥橲 e an t-ainm a th鈥� air Loch Eadar D脿 Bhaile.

Ann an Sg矛r鈥� 脵ig鈥� ann an Le貌dhas, tha baile beag air a bheil Ardroil ann am Beurla. 鈥橲 e sin Eadra Fhadhail ann an G脿idhlig. Ach, air a鈥� mhapa, ch矛 sibh an t-ainm t霉sail 鈥� Eadar Dh脿 Fhadhail 鈥榖etween two sea fords鈥�. Agus sin far a bheil am baile st猫idhichte 鈥� eadar d脿 fhadhail.

Anns an Eilean Sgitheanach, tha d脿 choire l脿imh ri ch猫ile 鈥� Coire nam Bruadaran agus Coire na Seilg. Agus d猫 an t-ainm a th鈥� air an druim eadar an d脿 choire? Bidh fios agaibh 鈥� Druim Eadar D脿 Choire! Beannachd leibh.

1. AN TR脌TH TEACHDAIL听听 (The Future Tense)

FAICIBH CUIDEACHD:听听
Beag air Bheag Sreath 3, pr貌gram 6;听 Sreath 2, program 1;听 Sreath 1, program 8.

MA (鈥業F鈥�) agus an Tr脿th Teachdail听听听听听

Murchadh Caimbeul (鈥楢ir na Tablets鈥�)
鈥�Ma 诲丑鈥檉丑貌苍补蝉 mi dhachaigh, 鈥檚 ann le f貌n a bhios mi, bidh mi f貌nadh dhan an taigh ma bhios mi air falbh.鈥澨�
鈥�If I phone home, I鈥檒l have my phone on me, I鈥檒l phone home if I鈥檓 补飞补测.鈥�

Bithidh / Bidh mi air falbh.听 ACH听 Ma bhitheas / bhios mi air falbh....
贵貌苍补颈诲丑 mi dhachaigh.听 ACH听 Ma 诲丑鈥檉丑貌苍补蝉 mi dhachaigh....
Cuiridh mi teacsta.听 ACH听 Ma chuireas mi teacsta....

Bidh Murchadh air falbh bhon taigh gu math tric.听听听听
鈥楳urdo is away from home quite often.鈥�
Ma bhitheas e air falbh, bidh Murchadh a鈥� f貌nadh dhachaigh gach latha.听听听听
鈥業f he鈥檚 away, Murdo phones home every day.鈥�

贵貌苍补颈诲丑 mi dhachaigh a-nochd leis a鈥� f貌n-l脿imh agad.听听听听
鈥業鈥檒l phone home tonight with your mobile.鈥櫶�听
Innis domh ma 诲丑鈥檉丑貌苍补蝉 e.听听听听
鈥楲et me know if he phones.鈥�

Cuiridh mi teacsta chuca sa bhad.听听听听
鈥業鈥檒l send them a text immediately.鈥櫶�
Ma chuireas mi teacsta chuca, am freagair iad?听听听听
鈥業f I send them a text, will they answer?鈥櫶�

听听听听听听听听
GUN / NACH听 (鈥楾HAT / THAT NOT鈥�) agus an Tr脿th Teachdail听听听听听

Murchadh Caimbeul (鈥楢ir na Tablets鈥�)
鈥淎n aon trioblaid 鈥檚 a tha mise听 faicinn, 鈥檚 e ... tha daoine s霉ileachadh an-diugh gum faic iad fiosrachadh bhuat air ais anns a鈥� bhad, ... seach gu bheil iad a鈥� cur post-dealain thugad, gum fosgail thu e air a鈥� f貌n agad agus gum freagair thu e.鈥澨�听
鈥淭he one problem I see is that nowadays people expect that they鈥檒l see a message back from you immediately, ... because they鈥檙e sending you an email [they expect] that you鈥檒l open it on your phone and that you鈥檒l answer it.鈥澨�听

颁丑矛 iad听听听听听听听听听听听 鈥榯hey will see鈥� / 鈥榯hey see鈥櫶� 听 ... gum faic iad听鈥�... that they will see鈥�
Fosglaidh tu听听听 鈥榶ou open / will open鈥櫶�听听听听听听听 ... gum fosgail thu听听听听 鈥�... that you鈥檒l open鈥�
Freagraidh tu听听鈥榶ou answer / will answer鈥� 听... gum freagair thu听听听 鈥�... that you鈥檒l answer鈥�

Tha mi 鈥檔 d貌chas gum faic mi thu.听听听听
鈥業 hope (that) I鈥檒l see you.鈥�
Tha mi a鈥� smaoineachadh gum faic mi thu.听听听听
鈥業 think (that) I鈥檒l see you.鈥�
Tha mi a鈥� s霉ileachadh gum faic mi thu.听听听听
鈥業 expect (that) I鈥檒l see you.鈥�
Is d貌cha gum faic mi thu.听听听听
鈥楳aybe I鈥檒l see you.鈥�
Tha fhios gum faic thu.听听听听
鈥業鈥檒l surely see you.鈥�
Etc.

颁丑矛 mi a-m脿ireach thu.听听听听
鈥業鈥檒l see you tomorrow.鈥�
Tha mi 鈥檔 d貌chas gum faic mi a-m脿ireach thu.听听听听
鈥業 hope that I鈥檒l see you tomorrow.鈥�

Fosglaidh mi am post-dealain sa bhad.听听
鈥業鈥檒l open the email immediately.鈥櫶�听
Tha mi a鈥� smaoineachadh gum fosgail mi am post-dealain.听听听
鈥業 think I鈥檒l open the email.鈥櫶�听

Freagraidh mi an teacsta a-rithist.听听听听
鈥業鈥檒l answer the text later.鈥�
Tha iad a鈥� s霉ileachadh gum freagair mi teacstaichean sa bhad.听听听听
鈥楾hey expect I鈥檒l answer texts at once.鈥�

Cuiridh mi post-dealain chugad ma chluinneas mi.听听听听
鈥業鈥檒l send you an email if I hear.鈥櫶�
Feumaidh gun cuir iad fios chugainn.听听听听
鈥楾hey鈥檒l surely send us a message / let us know.鈥櫶�听

Puing a Bharrachd:

Question and negative take same form as gun :

gum faic,听驳耻苍 cuir
Cuideachd:听听听Am faic鈥�?听 An cuir鈥�?听听听
Chan fhaic听听听 Cha chuir听听
nach faic听听听听听听 nach cuir

N.B.听听 CHA + 蝉猫颈尘丑别补肠丑补诲丑:听听 Cha chuir, Chan fhaic, Chan fhosgail, Cha fhreagair, etc.听听

An cuir thu fios chugainn? Cuiridh, gun teagamh.听听听听
鈥榃ill you send us a message? Yes, definitely.鈥�
Am faic mi a-m脿ireach sibh? Tha mi an d貌chas gum faic.听听听听
鈥榃ill we see you tomorrow? I hope so.鈥� (鈥業 hope that will see.鈥�)
Am fosgail iad a鈥� bh霉th dhuinn? Chan fhosgail, ach fosglaidh iad an cafaidh.听听听听
鈥榃ill they open the shop for us? No, but they鈥檒l open the caf茅.鈥�
Am freagair iad mo phost-dealain? Tha mi cinnteach nach freagair.听听听听
鈥榃ill they answer my email? I鈥檓 sure they won鈥檛.鈥櫶�听
听听听
听听听听听听听听听听听听听听听
2. Tha听 ----听 orm听听

Murchadh Caimbeul (鈥楢ir na Tablets鈥�)
鈥�Bha, tha mi creidsinn, leisg鈥� orm gluasad.鈥澨�听听
鈥淚 was reluctant, I think, to move on.鈥�

Bha leisge orm. 鈥業 was reluctant.鈥� (鈥楻eluctance was on me.鈥�)

Bha an t-acras orm. 鈥業 was hungry.鈥� (鈥楬unger was on me.鈥�)
Bha am pathadh oirnn. 鈥榃e were thirsty.鈥� (鈥楾hirst was on us.鈥�)
Bha an cnatan air a h-uile duine san teaghlach.听听听听
鈥楨verybody in the family had the cold.鈥� (鈥楾he cold was on everybody...鈥�)
Bha an t-eagal air a鈥� ghille. 鈥楾he boy was scared.鈥� (鈥楩ear was on the boy.)

听
Tha leisge orm ur cumail ro fhada.听听听听
鈥業鈥檓 reluctant to keep you too long.鈥�

orm听听听听 鈥榦n me鈥� 听听听听 oirnn听听 鈥榦n us鈥�
ort听听听听听听 鈥榦n you鈥� 听听 听oirbh听听 鈥榦n you鈥� (plural)
air / oirre听听听听 鈥榦n him / on her鈥櫶�听听听 orra听听 鈥榦n them鈥�