22/04/2005
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 303
Duration: 05:30
Litir 303: Duanagan agus Sgeulachdan Beaga
Fhuair mi preusant an l脿 eile bho bhoireannach anns an Eilean Sgitheanach agus bha mi air leth toilichte fhaighinn. 鈥橲 e seann leabhar G脿idhlig a th鈥 ann, a chaidh fhoillseachadh ann an naoi ceud deug, trithead 鈥檚 a seachd (1937). 鈥橲 e an tiotal a th鈥 air 鈥淒uanagan agus Sgeulachdan Beaga鈥.
Bha fios aig a鈥 bhoireannach a thug an leabhar dhomh gu robh mi a鈥 fuireach ann an Astr脿ilia 霉ine mh貌ir. Agus tha cuid de na duanagan is sgeulachdan 脿 Astr脿ilia, oir bha am fear a sgr矛obh an leabhar, Iain MacIllInnein, a鈥 fuireach thall an sin. An-diugh, agus ann an Litir no dh脿 eile a leanas air an t猫 seo, bu mhath leam blasad a thoirt dhuibh dhen sgr矛obhadh aig Iain.
Bhuineadh Iain do Ghe脿rrloch agus b鈥 e an sloinneadh aige Iain Dubh Mac Dh貌mhnaill 鈥檌c Iain. Nuair a chaidh e air b貌rd na luinge a bha a鈥 dol ga thoirt a dh鈥橝str脿ilia (bha seo ann am Plymouth), c貌 eile a bha air b貌rd ach fear 脿s an sg矛re aige fh猫in 鈥 bodach air an robh Alasdair Choinnich mar ainm. Bha am mac a bu shine aig Alasdair thall ann an Astr脿ilia cheana. Agus bha a mhac a b鈥 貌ige a鈥 siubhal c貌mhla ris. 鈥橲 e Cailean an t-ainm a bh鈥 airsan.
Cha robh Alasdair uabhasach d猫idheil air se貌ladh aig muir. Agus bha cleachdadh aige aig an taigh ris nach b鈥 urrainn dha cumail air b貌rd. B鈥 e sin gum biodh e a鈥 faighinn boinne uisge-bheatha gach madainn. Cha robh sin ceadaichte air b貌rd na luinge.
Ach dh鈥檌arr Alasdair air Cailean dhol don dotair a bh鈥 air b貌rd, a dh鈥檌nnse dha nach robh Alasdair gu math. Bha aig Cailean ri iarraidh air an dotair cuibhreann beag de dh鈥檜isge-beatha a thoirt dha airson athair. Ach cha robh an dotair de貌nach dad a thoirt dha.
Madainn a bha seo, chaidh Alasdair gu Iain Dubh, a鈥 guidhe air dhol don dotair air a shon, is deoch-l脿idir iarraidh. Bha Cailean a鈥 di霉ltadh a dhol ann a-muigh no mach, agus cha robh Beurla gu le貌r aig a鈥 bhodach airson an gnothach a choileanadh dha fh猫in.
Chaidh Iain don dotair agus thuirt e ris, 鈥渢ha duine bochd agad an siud air b貌rd, agus mura toir thu dha rudeigin a n矛 feum dha, cha bhi e be貌 nuair a ruigeas sinn t矛r.鈥
鈥淢ura bi,鈥 ars鈥 an dotair, 鈥渢ha mise coma. Chan eil ann ach trustar 脠ireannach!鈥
鈥淭rustar 脠ireannach!鈥 ars鈥 Iain, 鈥檚 e a鈥 d霉nadh a dh霉irn agus ga togail suas ri aodann. 鈥淐脿ite an gabhadh tu ort a leithid a r脿dh mu dheidhinn duine uasal G脿idhealach?鈥 Mhaoidh Iain air an dotair, mura toireadh e deoch-l脿idir don bhodach gun d猫anadh e cinnteach gun cailleadh e a dhreuchd nuair a ruigeadh iad t矛r. Maoidheadh ann no 脿s, bhithinn an d貌chas an l脿 an-diugh gum biodh G脿idheal Albannach a鈥 d矛on cli霉 nan 脠ireannach, seach a bhith a鈥 d猫anamh sgaradh eadar an d脿 shluagh G脿idhealach. Ach cha b鈥 ann mar sin a bha e, gu m矛-fhortanach, faisg air ceud bliadhna air ais.
Dh鈥檃tharraich an dotair a bheachd. Seo na thuirt e, a r猫ir Iain: 鈥淭ha mi ag iarraidh maitheanas. Nan robh fios agam gum b鈥 e G脿idheal a bha anns an duine ch貌ir, bhiodh a chuid uisge-bheatha aige a h-uile l脿 bho th脿inig e air b貌rd. Cuir suas an seo e agus gheibh e l脿n na glainne a h-uile madainn.鈥
Fhuair Alasdair air t矛r gu sl脿n fallain, taing don uisge-bheatha agus don dotair. Chuir e seachad bliadhnaichean ann an Astr脿ilia ach, a dh鈥檃indeoin aois, thill e mu dheireadh a dh鈥橝lba, cuide ri bhean is am mac a b鈥 貌ige.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ch脿nain na seachdaine
Gn脿ths-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.